TogTok

Okulaba Ensi
Ssente z’eggwanga
Omuwendo gw’ensimbi
Ennaku enkulu enkulu
Embeera y’obusuubuzi bw’amawanga amalala
Obusobozi bw’okukulaakulanya akatale
Ebintu ebitundibwa mu bbugumu ku katale
Engeri za bakasitoma ne tabu
Enkola y’okuddukanya emirimu gya Kasawo
Enkola z’omusolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga
Enkola z’omusolo ku by’amaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga
Satifikeeti ezeetaagisa okutunda ebweru w’eggwanga
Enteekateeka y’okutambuza ebintu esengekeddwa
Emikutu gy’okukulaakulanya abaguzi

Oman, emanyiddwa mu butongole nga Sultanate of Oman, nsi esangibwa ku lubalama lw’ennyanja mu bukiikaddyo bw’obuvanjuba bw’ekizinga kya Buwalabu. Egabana ensalo ne Saudi Arabia, Yemen ne United Arab Emirates. Nga erimu abantu obukadde 5, lye limu ku mawanga agasinga obukadde mu nsi z’Abawalabu. Oman erina ebifo eby’enjawulo omuli eddungu, ensozi, n’emyalo egy’ekitalo ku lubalama lwayo olwa kiromita 1,700 ku nnyanja ya Buwalabu ne Gulf of Oman. Ekibuga ekikulu mu ggwanga lino ye Muscat. Oluwarabu lwe lulimi lwayo olutongole era Obusiraamu bugobererwa abantu abasinga obungi. Oman efunye enkulaakulana nnyingi mu myaka egiyise mu nkulaakulana y’ebyenfuna. Ekyuse okuva mu nsi esingamu okutambulatambula nga yeesigamiziddwa ku nvuba, okulunda ebisolo, n’okusuubula okudda ku by’enfuna eby’omulembe ebifukibwako amafuta amakolero ng’okukola n’okulongoosa amafuta, eby’obulambuzi, okutambuza ebintu, eby’obuvubi, eby’amakolero ng’eby’okwambala n’ebizimbisibwa. Sultanate yeewaanira ku mafuta amangi agabadde gakola kinene mu nkulaakulana y’ebyenfuna byayo. Wabula,gavumenti ya Omani ekkiriza nti enjawulo kyetaagisa nnyo okusobola okuwangaala okumala ebbanga eddene. Nga bwekiri,etandise enteekateeka ez’enjawulo okukulaakulanya ebitundu ebirala,nga eby’obulambuzi,okukola ssente ennene okusikiriza abagenyi abaagala okunoonyereza ku byafaayo byayo eby’obugagga,obuwangwa,n’obulungi bw’obutonde. Ebyafaayo n’obuwangwa bwa Oman bisimbye emirandira nnyo mu nnono ate nga era bikwata ku mpisa ez’omulembe.Omuntu asobola okulaba okutabula kuno ng’akyalidde souks (obutale),emizikiti egy’enjawulo nga Sultan Qaboos Grand Mosque,n’ebigo eby’edda.Abantu b’e Oman bamanyiddwa olw’okusembeza abagenyi, okwaniriza abagwira n’ebbugumu.Waliwo n’ebyobuwangwa eby’obugagga ebyeyoleka okuyita mu nnyimba,amazina,n’ebivvulu nga Muscat Festival,okutondawo ebitonotono. Ekirala,Oman essira eriteeka nnyo ku by’enjigiriza.Okuwa obuyigirize obw’obwereere okutuuka ku mutendera gwa yunivasite,gavumenti egenderera okuwa bannansi baayo obukugu obwetaagisa okusobola okufuna emikisa emirungi.Enteekateeka endala ezeeyoleka mulimu kaweefube w’okutumbula obwenkanya mu kikula ky’abantu,okutumbula abakyala,n’okutumbula ebyobulamu.Oman bulijjo ekwata ekifo waggulu ku bipimo by’enkulaakulana y’abantu ebiwerako mu Middle East. Mu bufunze,Oman nsi ya njawulo era erimu ebyafaayo bingi,ebifo ebirabika obulungi, n’ebyenfuna ebikulaakulana.Gavumenti okussa essira ku nkulaakulana,ebyenjigiriza,n’okukuuma eby’obuwangwa kissa Oman ng’ekifo ekisikiriza abatambuze ne bamusigansimbi bonna.

Oman emanyiddwa mu butongole nga Sultanate of Oman erina ssente zaayo eziyitibwa Omani Rial (OMR). Rial ya Omani eyongera okugabanyizibwamu baisa 1000. Rial ya Omani etera okufunzibwa nga "OMR" era ekiikirira akabonero ر.ع. Ekwata ekifo kya maanyi mu katale k’ensi yonna olw’obutebenkevu bwa Oman n’enkulaakulana y’ebyenfuna etakyukakyuka. We twogerera leero, Rial emu eya Omani nga yenkana ddoola za Amerika 2.60 oba Euro 2.32. Wabula mumanye nti emiwendo gy’ensimbi giyinza okwawukana buli lunaku okusinziira ku nkyukakyuka mu katale k’ensimbi z’ebweru. Bbanka Enkulu eya Oman efuga era n’efulumya ssente mu ssente za rial 1, rial 5, rial 10, n’ebirala okutuuka ku miwendo egy’oku ntikko nga rial 20 n’okutuuka ku muwendo ogusinga obunene ogwa rial 50. Effeeza nazo zisangibwa mu bungi obutono nga baisa ttaano ne baisa kkumi. Bw’oba ogenda e Oman oba ng’okola bizinensi yonna mu ggwanga, kirungi okukakasa nti olina ssente za wano ezimala ku nsaasaanya ya buli lunaku oba okusasula mu bifo by’omu kitundu ebiyinza obutakkiriza mangu kaadi za kuwola oba engeri endala ez’okusasula. Nga bagenda e Oman okuva ebweru w’eggwanga, kiyinza okuba ekirungi abalambuzi okukyusa ssente zaabwe ne bazifunamu ssente za Omani Riyals ku ofiisi oba bbanka ezikkirizibwa okuwanyisiganya ssente nga batuuse ku bisaawe by’ennyonyi oba mu bibuga ebinene okwetoloola eggwanga. Okutwaliza awamu, okukuuma okutegeera kw’omuwendo gw’ensimbi oguliwo kati wakati w’ensimbi z’eggwanga lyo ne OMR kijja kulaba ng’oteekateeka bulungi eby’ensimbi mu kiseera ky’omala mu Oman!

Ssente entongole eya Oman ye Omani Rial (OMR). Ku ky’emiwendo gy’ensimbi ezibalirirwamu ku ssente z’ensi enkulu, nsaba omanye nti emiwendo gino giyinza okukyukakyuka era kirungi okukebera emiwendo egyasembyeyo nga tonnaba kukola nkolagana yonna. Wano waliwo emiwendo gy’ensimbi egy’okuteebereza egyakafuluma: 1 OMR = 2.60 USD 1 OMR = 2.23 EUR 1 OMR = 1.91 GBP 1 OMR = 3.65 AUD 1 OMR = 20.63 INR Nate, nsaba omanye nti emiwendo gino egy’okuwanyisiganya ssente si gya kiseera ddala era giyinza okwawukana katono okusinziira ku nkyukakyuka mu katale.

Oman, esangibwa ku lubalama lw’obugwanjuba bw’obuvanjuba bw’ekizinga ky’e Buwalabu, ekuza ennaku enkulu eziwerako omwaka gwonna. Embaga zino zigatta abantu b’e Oman okuva mu bitundu n’ebitundu eby’enjawulo, nga ziraga empisa zaabwe ez’ennono, eby’obusika eby’obugagga, n’obuwangwa obutuufu. Ekivvulu ekimu eky’amaanyi mu Oman kwe kukuza olunaku lw’eggwanga olutegekebwa nga November 18th. Olunaku luno lujjukira obwetwaze bw’eggwanga lino okuva ku Portugal mu mwaka gwa 1650. Bannansi ba Oman balaga amalala mangi nnyo eri eggwanga lyabwe nga beetaba mu mirimu egy’enjawulo ng’okulaga ebifaananyi, ebiriroliro, okuyimba eby’obuwangwa, n’amazina g’ennono. Enguudo ziyooyooteddwa n’ebintu ebya langi ez’enjawulo nga kuliko bendera z’eggwanga, ate abantu ne bambala engoye z’ekinnansi okulaga obumu bw’eggwanga. Ekivvulu ekirala ekimanyiddwa ennyo ekikuzibwa mu Oman ye Eid al-Fitr ekoma ku Ramadhan, ekiseera ky’okusiiba ekimala omwezi mulamba ng’Abasiraamu bakuzibwa mu nsi yonna. Ku mukolo guno ogw’essanyu, amaka gajja wamu okwenyigira mu mbaga ez’amaanyi n’okuwanyisiganya ebirabo. Emizikiti gijjudde abasinza nga basabira essaala ez’okwebaza olw’okumaliriza olugendo lwabwe olw’omwoyo. Enguudo zirimu obulamu ng'abaana bazannya ebweru ate abantu abakulu nga balamusagana ne "Eid Mubarak" (Eid ey'omukisa). Kye kiseera obugabi n’okusaasira we bikulaakulana ng’amaka geenyigira mu bikolwa eby’obuzirakisa eri abo abatalina mukisa. Oman era etegeka olunaku lw’okuzzaawo eddiini buli mwaka nga July 23rd okussa ekitiibwa mu Sultan Qaboos bin Said Al Said okulinnya mu buyinza mu 1970. Ennaku enkulu eno eraga omulimu gwe omukulu mu kuzza Oman ku mulembe ng’ayita mu nnongoosereza mu by’enjigiriza, pulojekiti z’okutumbula ebizimbe, enteekateeka z’embeera z’abantu wamu n’emirimu gy’obubaka egyalongoosebwa enkolagana yaayo ey’ensi yonna mu ngeri ey’amaanyi. Ng’oggyeeko ebikujjuko bino ebikulu ebikuzibwa mu ggwanga lyonna, buli kitundu era kirina emikolo egy’enjawulo egy’omu kitundu egyoleka ebyafaayo n’ennono zaakyo ez’enjawulo. Okugeza nga: - Mu Muscat (ekibuga ekikulu), Muscat Festival ebeerawo buli mwaka wakati wa January ne February nga mwolesebwa kw'ebyobuwangwa omuli n'okwolesebwa kw'ebifaananyi, amazina g’abantu, . okwolesebwa kw’ebyemikono, . n’emmere ewooma ekiikirira ebitundu eby’enjawulo ebya Oman. - Salalah Tourism Festival ebeerawo mu biseera bya July-August era esikiriza abantu b'omu kitundu n'abalambuzi n'emikolo ng'okuyimba ennyimba z'ekinnansi, emyoleso gy’eby’obusika, . n’empaka z’eŋŋamira, nga ziraga obulungi obw’obutonde obw’ebifo ebirabika obulungi ebya Salalah ebirabika obulungi mu biseera by’omusana. Ebikujjuko bino bikola kinene nnyo mu kukuuma obuwangwa bwa Oman, okutumbula obumu mu bantu baayo, n’okusikiriza abagenyi okuva mu nsi yonna okulaba okusembeza abagenyi okw’ebbugumu n’ennono zaabwe ezijjudde amaanyi.

Oman, emanyiddwa mu butongole nga Sultanate of Oman, nsi esangibwa mu Middle East ku lubalama lw’obugwanjuba bw’obuvanjuba bw’ekizinga kya Buwalabu. Olw’okuba ekifo kyayo ekirungi ku mulyango oguyingira mu Persian Gulf, Oman erina ebyenfuna eby’enjawulo era ebikulaakulana nga byesigamye nnyo ku by’obusuubuzi. Oman emanyiddwa ng’emu ku nsi ezisinga eddembe mu by’enfuna mu kitundu kino. Ebadde ekola kaweefube ow’amaanyi okukyusa ebyenfuna byayo okuva ku kwesigama ku mafuta, ng’essira eriteeka ku bintu ng’amakolero, eby’obulambuzi, eby’okutambuza ebintu, n’eby’obuvubi. Enkola eno ey’okugabanya ebintu mu ngeri ey’enjawulo ereese amakubo amapya ag’obusuubuzi bw’ensi yonna. Ng’eggwanga eritunuulidde okutunda ebweru w’eggwanga, Oman efulumya ebintu bingi omuli amafuta n’ebintu ebiva mu mafuta, ebigimusa, ebyuma nga aluminiyamu n’ekikomo, eddagala, engoye n’engoye. Eggwanga era lye limu ku nsi ezisinga okufulumya n’okutunda ensukusa ebweru w’eggwanga. Mu nsonga z’okuyingiza ebintu mu ggwanga, Oman yeesigamye ku mawanga ag’ebweru ku bintu eby’enjawulo omuli ebyuma n’ebikozesebwa (naddala ku pulojekiti z’okutumbula ebizimbe), ebidduka (eby’obusuubuzi n’ebitali bya busuubuzi), emmere (nga empeke), ebyuma eby’amasannyalaze, eddagala n’ebirala. Abakulu mu kusuubulagana kwa Oman kuliko China (esinga okusuubulagana), United Arab Emirates (UAE), Saudi Arabia,ne Buyindi. Olw’ekifo kyayo ekirungi okumpi n’amakubo amakulu ag’oku nnyanja nga Strait of Hormuz,Oman ekola ng’ekifo ekikulu eky’okukyusa eby’amaguzi nga kyanguyiza eby’obusuubuzi wakati wa Asia,Africa,ne Bulaaya. Gavumenti ya Oman ekoze emitendera egiwerako okutumbula eby’obusuubuzi by’ensi yonna okugeza okuteekawo zoni ez’eddembe nga zirimu emisolo egy’okusikiriza bizinensi ezikolera mu zo.Omuwalo gwa Port Sultan Qaboos mu kibuga Muscat,ekibuga ekikulu,mulyango omukulu ogw’oku nnyanja oguwagira emirimu gy’ebyobusuubuzi egy’okwongera.Kisaana okwogerwako nti ab’obuyinza mu Oman beetaba nnyo mu ndagaano z’ebyobusuubuzi mu bitundu nga Gulf Cooperation Council(GCC)n’endagaano z’amawanga gombi n’amawanga amalala,nga bagenderera okutumbula enkolagana mu by’enfuna. Okutwaliza awamu,ebyenfuna bya Oman bikyagenda mu maaso n’okukulaakulana nga biyita mu nnongoosereza ez’enjawulo,okutumbula okuvuganya ate nga bikuuma enkolagana ennywevu mu bizinensi n’emikwano gy’ensi yonna.Eggwanga lino eby’obugagga eby’omu ttaka ebingi,ekifo ekirungi,n’okwewaayo okugaziya ebitundu ebitali bya mafuta bifuula ekifo ekisikiriza eby’obusuubuzi n’okusiga ensimbi mu nsi yonna.

Oman nsi esangibwa mu Middle East, ng’erina obusobozi bungi okutumbula akatale kaayo ak’ebyobusuubuzi okuva ebweru. Sultanate ya Oman ebadde ekola kaweefube w’okutumbula ebyenfuna byayo n’okukendeeza ku kwesigama ku nsimbi eziyingira mu mafuta, ekireeta emikisa egisuubiza mu by’obusuubuzi by’ensi yonna. Ekimu ku bintu ebikulu ebiyamba Oman obusobozi bw’obusuubuzi mu by’obusuubuzi y’ekifo kyayo eky’amagezi. Esangibwa ku nkulungo y’amakubo ga Asiya, Afirika, ne Bulaaya, era ekola ng’omulyango wakati w’ebitundu bino. Etaddewo ebikozesebwa ebirungi ennyo mu by’entambula, omuli emyalo n’ebisaawe by’ennyonyi ebiyamba okutambuza ebintu obulungi mu by’obusuubuzi by’ensi yonna. Ekirala, Oman yeewaanira ku mbeera y’ebyobufuzi ennywevu n’embeera ey’omukwano eri bizinensi. Gavumenti ekoze enteekateeka z’okutumbula obwangu bw’okukola bizinensi ng’eteeka mu nkola enkola n’ebiragiro ebikwatagana ne bamusigansimbi. Kino kikubiriza kkampuni z’amawanga amalala okutwala Oman ng’ekifo ekisikiriza okusiga ensimbi n’obusuubuzi. Ng’oggyeeko embeera ya bizinensi ennungi, Oman erina eby’obugagga eby’omu ttaka bingi ebiyinza okukozesebwa mu by’etunda ebweru w’eggwanga. Ng’oggyeeko amafuta ne ggaasi - ebikyasigadde nga biyamba nnyo mu by’enfuna - waliwo emikisa mingi mu bitundu ng’eby’obuvubi, eby’obugagga eby’omu ttaka, ebyuma, ebyobulimi, n’obulambuzi. Gavumenti ya Oman ekulembezza enjawulo mu by’enfuna ng’eyita mu nteekateeka ez’enjawulo ez’enkulaakulana nga Vision 2040. Enteekateeka zino zitunuulidde okutumbula emirimu egitali gya mafuta ng’amakolero agakola ebintu (nga engoye), okutumbula empeereza y’okutambuza ebintu, okussa ssente mu masannyalaze agazzibwawo (nga amasannyalaze g’enjuba), okutumbula eby’obulambuzi ( omuli obulambuzi bw’obutonde), okutumbula ebyenjigiriza (nga okuwa abakozi abalina obukugu), ne pulojekiti z’okukulaakulanya ebibuga. Oman era eganyulwa mu kufuna enkizo mu butale bw’omu kitundu obuwerako olw’endagaano z’ebyobusuubuzi ez’eddembe z’ekoze n’amawanga nga Amerika, Singapore, bammemba b’ekibiina kya European Free Trade Association (Switzerland\Iceland\ Norway\ Liechtenstein) , Australia,ne New Zealand.A omuwendo gw’enkolagana ogweyongera gunoonyezebwa n’amawanga amalala nago. Okutwaliza awamu , n’ekifo kyayo ekirungi,enkola z’okusiga ensimbi eziyingiza ssente,obutebenkevu,n’obusobozi mu makolero ag’enjawulo,Oman etuwa emikisa mingi eri bizinensi z’ebweru ezinoonya okugaziya okubeerawo kwazo mu Middle East n’okukozesa obusobozi bwayo obw’obusuubuzi obugenda bweyongera.

Bwe kituuka ku kulonda ebintu ebikozesebwa mu katale k’obusuubuzi bw’ebweru mu Oman, kikulu okussa essira ku bintu ebirina obwetaavu obw’amaanyi era ebiyinza okuvaamu amagoba amangi. Wano waliwo ebintu by’olina okulowoozaako ng’olonda ebintu ebitundibwa ennyo: 1. Obukwatagana n’obuwangwa: Faayo ku buwangwa bwa Oman, ennono, n’ebyo by’oyagala ng’olonda ebintu. Ebintu ebikwatagana n’empisa n’empisa z’Abaoman bitera okusikiriza abantu b’omu kitundu. 2. Eby’obugagga eby’omu ttaka: Ng’ensi erimu eby’obugagga eby’omu ttaka ng’amafuta, ggaasi, n’eby’obugagga eby’omu ttaka, wayinza okubaawo obwetaavu bw’ebintu ebikwatagana oba ebyuma ebikozesebwa mu makolero gano. Okugatta ku ekyo, okulowooza ku by’obulimi oba amakolero g’ennyanja mu Oman kiyinza okuyamba okuzuula ebika by’ebintu ebiyinza okukolebwa. 3. Ebyetaago by’amakolero g’omu kitundu: Okwekenenya ebyetaago by’amakolero g’omu kitundu kiyinza okuwa amagezi ku mikisa gy’okutunda egiyinza okubaawo. Okugeza, singa ebitundu ebimu ng’okuzimba oba eby’obulambuzi biba bikula oba obuwagizi bwa gavumenti, okuwaayo ebintu ebikwatagana kiyinza okuba eky’omugaso. 4. Okusaanira embeera y’obudde: Olw’embeera y’obudde enkalu n’ebbugumu eringi, ebyamaguzi ebisobola okugumira embeera ng’ezo biyinza okufuna akatale akatono mu Oman. 5. Enkulaakulana mu tekinologiya: Nga Oman egenda mu maaso n’olugendo lwayo okutuuka ku kufuuka ebyenfuna ebyesigamiziddwa ku kumanya ng’eyita mu nkulaakulana ya tekinologiya n’enteekateeka z’okukola mu ngeri ey’obwengula nga enkola za Industry 4.0; ebintu bya tekinologiya nga software solutions omuli n’enkola ezesigamiziddwa ku AI biyinza okuleeta emikisa egy’enjawulo. . okuyooyoota amaka. 7 Ebikosa okugatta ensi yonna: Okwekenenya engeri okugatta ensi yonna gye kukosaamu embeera z’abantu mu Oman kikusobozesa okutegeera oba ebika ebiyingizibwa mu ggwanga bifunye obuganzi olw’omutindo gwe gulowoozebwako; n’olwekyo okuzuula ebifo ebituufu ebika by’amawanga amalala gye bitannaba kwenyweza mu bujjuvu naye nga birimu emikisa gy’okukulaakulana egiyinza okubaawo kikulu nnyo Jjukira nti okukola okunoonyereza ku katale okwetongodde ku mulimu gwo kijja kusobozesa okwongera okuzuula eby’okulonda ebiyingiza ssente ebituukiridde ebigendererwa bya bizinensi ssekinnoomu. Kirungi okwebuuza ku bakugu ba wano oba ebibiina by’abasuubuzi okufuna amagezi ku nkyukakyuka y’akatale ka Oman n’ebiragiro eby’enjawulo nga bwe kiri mu mulimu gwo.

Oman nsi esangibwa mu kizinga kya Buwalabu era erina engeri za bakasitoma ez’enjawulo n’ebintu ebiziyizibwa. Bwe kituuka ku mpisa za bakasitoma, Abaoman batwala okusembeza abagenyi ng’ekikulu era bamanyiddwa olw’obutonde bwabwe obw’ebbugumu n’omukwano. Benyumiriza mu kuba abakyaza abalungi, era emirundi mingi bawa abagenyi baabwe ebiwoomerera oba emmere. Bakasitoma b’e Oman basiima okufaayo ku muntu ku bubwe era basuubira empeereza ey’omutindo ogwa waggulu nga bakolagana ne bizinensi. Era batwala empisa z’ennono ng’okussa ekitiibwa, obugumiikiriza, n’empisa ng’ekikulu mu nkolagana yaabwe yonna. Mu nsonga z’ebintu ebiziyiza, kikulu okumanya ebimu ku bikwata ku buwangwa ng’okola bizinensi mu Oman. Ekimu ku bikulu ebitabuddwa kwe kwewala okukubaganya ebirowoozo ku nsonga ezikwata ku nsonga ng’eddiini oba ebyobufuzi okuggyako nga kitandikiddwawo munnaffe ow’e Oman. Kirungi okulaga ekitiibwa eri empisa n’ennono zaabwe nga weewala okunenya kwonna oba okwogera obubi ku Busiraamu oba Sultanate. Ensonga endala enkulu gye tulina okwetegereza eri nti obuwangwa bw’Abaoman bussa nnyo essira ku buwombeefu. N’olwekyo, kikulu nnyo okwambala obulungi ng’osisinkana bakasitoma oba ng’okola emirimu gya bizinensi. Abasajja n’abakazi basuubirwa okubikka ebibegabega n’amaviivi; sikaati ennyimpi, empale ennyimpi oba engoye ezibikkula olina okwewalibwa. Okugatta ku ekyo, wadde ng’okunywa omwenge kuli mu mateeka mu bifo ebimu mu Oman (nga wooteeri), kulina okunywa mu ngeri ey’obwegendereza n’ekitiibwa olw’empisa z’obuwangwa ezeetoolodde okukozesa omwenge. Kirungi obutawaayo mwenge ng’ekirabo okuggyako ng’okakasa nti gujja kusiimibwa bulungi. Okutwaliza awamu, okutegeera engeri za bakasitoma n’okunywerera ku bukwakkulizo bw’obuwangwa kijja kuyamba okuzimba enkolagana ey’amaanyi ne bakasitoma b’e Oman nga tusinziira ku kussa ekitiibwa mu buli omu n’okusiima empisa za buli omu.

Oman, emanyiddwa mu butongole nga Sultanate of Oman, nsi esangibwa ku lubalama lw’ennyanja mu bukiikaddyo bw’obuvanjuba bw’ekizinga kya Buwalabu. Bwe kituuka ku mitendera gya kasitooma n’enkola y’okuyingiza abantu mu ggwanga mu Oman, waliwo amateeka amakulu agawerako n’ebintu abatambuze bye balina okulowoozaako. 1. Ebyetaago bya Paasipooti: Abatambuze bonna abayingira Oman balina okuba ne paasipooti entuufu ng’esigaddeyo waakiri emyezi mukaaga ng’ekola. 2. Ebyetaago bya Visa: Abagenyi okuva mu mawanga mangi balina okufuna viza nga tebannatuuka mu Oman. Kikulu nnyo okukebera ebisaanyizo bya viza ebikwata ku ggwanga lyo nga tonnateekateeka lugendo lwo. 3. Enkola y’okutuuka: Nga batuuse ku kisaawe ky’ennyonyi oba ku nsalo y’e Oman, abatambuze balina okuyita mu kitongole ekivunaanyizibwa ku kuyingiza abantu mu ggwanga nga wano paasipooti zaabwe gye zigenda okukeberebwa ne ziteekebwako sitampu y’okuyingira. Era bayinza okukeberebwa emigugu n’okukeberebwa mu kasitooma. 4. Ebintu Ebikugirwa: Okufaananako n’ensi endala yonna, Oman erina olukalala lw’ebintu ebikugirwa okuyingizibwa mu ggwanga. Kuno kw’ogatta emmundu, ebiragalalagala ebimenya amateeka, ebintu eby’obulabe, ebintu eby’obuseegu, n’emmere ezimu. 5. Ensimbi ezitaliiko musolo: Abatembeeyi basobola okuleeta ebintu ebitono ebitaliimu musolo nga taaba n’omwenge okwenywa nga bagoberera amateeka ag’enjawulo agateekebwawo ab’obuyinza mu Oman. 6. Ebiragiro ebikwata ku nsimbi: Tewali bukwakkulizo ku kuleeta ssente za wano oba ez’ebweru mu Oman naye ssente ezisukka mu 10,000 Omani Rials (nga USD 26,000) zirina okulangirirwa ng’oyingira oba ng’ofuluma. 7. Ebitundu ebikugirwa: Ebitundu ebimu mu Oman bikugirwa oba byetaaga olukusa olw’enjawulo olw’ebitundu by’amagye oba ebifo ebikuumibwa ng’ebifo eby’eby’edda n’ebifo ebikuumibwamu obutonde. Kikulu nnyo okunywerera ennyo ku bukwakkulizo buno olw’ensonga z’obukuumi. 8.Okussa ekitiibwa mu mpisa z’omu kitundu: Ng’ensi esingamu Abasiraamu ekwatibwako ennono n’obuwangwa, abagenyi balina okwambala mu ngeri ey’ekigwenyufu (okwewala okubikkula engoye), okussa ekitiibwa mu nkola z’eddiini ng’ebiseera by’okusaba mu Ramadhan nga balya/okunywa mu lujjudde kikugirwa okutuusa ng’enjuba egudde), okulaga ekitiibwa eri abantu b’omu kitundu (nga obutalaga mu lujjudde kwoleka mukwano), n’ebirala. 9.Ebiragiro by’ebyobulamu: Oman eyinza okuba n’amateeka ag’enjawulo ag’ebyobulamu naddala mu mbeera y’okutambula n’eddagala eriwandiikiddwa oba ebintu ebikugirwa. Kirungi okutambula n’ebiwandiiko ebikwatagana n’okukebera n’ekitebe oba ekitongole ky’abakungu mu kitundu kyo okukakasa nti ogoberera amateeka. 10. Enkola y’okusimbula: Abatambuze bwe banaava e Oman, bajja kwetaaga okuyita mu kitongole ekivunaanyizibwa ku kuyingiza abantu mu ggwanga nga paasipooti zaabwe zigenda kukeberebwa oba zirina sitampu y’okufuluma. Okugatta ku ekyo, okukebera kwa Kasawo kuyinza okukolebwa. Bulijjo jjukira nti amateeka gasobola okukyuka, n’olwekyo kyetaagisa okubeera ng’omanyi ebikwata ku ntambula ezisembyeyo n’okugoberera ebiragiro ebitongole okuva mu bakulu mu Oman.

Oman, ensi y’Abawalabu esangibwa ku lubalama lw’obugwanjuba bw’obuvanjuba bw’ekizinga ky’e Buwalabu, erina enkola ennungi ey’omusolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga okutumbula ebyenfuna n’okusikiriza bamusigansimbi okuva ebweru. Mu Oman, ensengeka y’omusolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga egoberera enkola eyesigamiziddwa ku misolo eyawukana okusinziira ku kika n’omuwendo gw’ebintu ebiyingizibwa mu ggwanga. Omuwendo gw’emisolo egy’awamu guva ku bitundu 5% okutuuka ku bitundu 20%, okusinziira ku mutendera gw’ebintu. Wabula ebintu ebimu ebikulu ng’eddagala n’ebitabo ebisomesebwa tebisonyiyibwa musolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga. Endagaano z’ebyobusuubuzi ez’eddembe ziteereddwawo wakati wa Oman n’amawanga amalala agawerako nago. Okugeza, okuyita mu bwammemba bwayo mu lukiiko lwa Gulf Cooperation Council (GCC), eggyewo emisolo ku bintu ebisuubulibwa mu mawanga agali mu mukago nga Bahrain, Kuwait, Qatar, Saudi Arabia, ne United Arab Emirates. Ekirala, Oman etadde mu nkola enkola ez’enjawulo eza Kasawo okusobola okwanguyiza eby’obusuubuzi n’okukendeeza ku bizibu by’ebitongole eri bizinensi eziyingiza ebintu mu ggwanga. Enkola erongooseddwa ey’okuggya emigugu mu kasitooma mulimu ebyetaago ebyangu eby’okuwandiika n’okukwata obulungi emigugu ku myalo egiyingira. Kinajjukirwa nti ebintu ebimu biyinza okwetaaga olukusa oba layisinsi endala nga tebinnayingizibwa mu ggwanga olw’ebiragiro ebigenderera okukuuma ebyobulamu by’abantu oba eby’okwerinda by’eggwanga. Wabula ebyetaago bino ebitongole byawukana okusinziira ku bintu ssekinnoomu okusinga enkola ya blanket eya mutindo ekwata ku bintu byonna ebiyingizibwa mu ggwanga. Okutwaliza awamu, olw’emisolo gyayo emitono egy’okuyingiza ebintu mu ggwanga nga kwogasse n’okufuba okulongoosa enkola z’okukwasaganya eby’obusuubuzi mu nsalo zaayo wamu n’endagaano z’ebyobusuubuzi mu bitundu ng’obwammemba bwa GCC, kiganyula abantu ssekinnoomu ne bizinensi ezinoonya okwenyigira mu busuubuzi bw’ensi yonna ne Oman.

Oman, ensi esangibwa mu buwalabu, etadde mu nkola enkola ennungi ey’omusolo ku by’amaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga okutumbula eby’obusuubuzi n’ebyenfuna byayo. Gavumenti ya Oman etaddewo enkola y’omusolo omutono ku bintu ebisinga ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga, ekisobozesa bizinensi okukulaakulana mu katale k’ensi yonna. Okutwaliza awamu, Oman tessa musolo gwonna ku by’etunda ebweru w’eggwanga ku bintu byayo ebisookerwako ng’amafuta ne ggaasi ow’obutonde. Ng’ensi efulumya amafuta ng’erina eby’obugagga ebinene, eby’obugagga bino bikola kinene nnyo mu by’enfuna bya Oman. Olw’obutassa misolo ku bintu bye batunda ebweru w’eggwanga, Oman egenderera okukubiriza okusiga ensimbi okuva ebweru w’eggwanga n’okukuuma okuvuganya mu katale k’amasannyalaze mu nsi yonna. Ng’oggyeeko amafuta ne ggaasi, Oman era efulumya ebintu ebirala ng’ebyuma (e.g., ekikomo), eby’obuggagga bw’omu ttaka (e.g., limestone), ebiva mu byennyanja, engoye, engoye, eddagala, ebigimusa, n’ebintu ebiva mu bulimi. Ebintu bino ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga ebitali bya mafuta biweebwa emisolo egy’enjawulo okusinziira ku kiti ekigere. Okugeza, ebintu ebimu ebitali bya mafuta biyinza okufuna emisolo gya ziro oba emitono nga bifulumizibwa ebweru w’eggwanga nga bagamba nti eggwanga lirina omugaso oba okunywerera ku ndagaano z’obusuubuzi obw’eddembe n’amawanga amalala. Enkola eno eyamba okutumbula enkolagana y’ebyobusuubuzi mu nsi yonna ate nga ekubiriza amakolero ga wano okugaziya okutuuka ku bantu. Wabula kyetaagisa nnyo abafulumya ebweru okuva e Oman okumanya enjawulo eziyinza okubaawo mu miwendo gy’omusolo okusinziira ku mateeka g’eggwanga lye bagenda. Amawanga ag’enjawulo galina ensengeka z’emisolo n’enkola za kasitooma ez’enjawulo eziyinza okukosa emisolo egy’enjawulo ku bintu oba emisolo egy’okuyingiza ebintu mu ggwanga nga batuuse. Mu bufunze,enkola ya Oman ey’omusolo ku by’amaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga ekulembeza okutumbula ebyenfuna byayo ebyesigama ku mafuta nga yeewala okussa emisolo ku bintu ebikwatagana n’amafuta ebisindikibwa ebweru w’eggwanga. Mu kiseera kye kimu,gavumenti ekubiriza okukula kw’ebitongole ebitali bya mafuta ng’ekozesa enteekateeka ennungi ez’omusolo ku biti eby’enjawulo eby’ebintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga,nga esuubira okussaawo emikutu gy’ebyobusuubuzi egy’amaanyi mu nsi yonna ate ng’ewagira amakolero g’omunda nga gagenderera okuyingira mu butale bw’ensi yonna.Wadde nga kikulu nnyo eri abasuubuzi abafulumya ebweru okuva mu Omand okutegeera amawanga gye gagenda okuyingiza ebintu ebiragiro ebiyinza okuli emisolo gya kasitooma oba emisolo egy’ebintu ebimu.

Oman, esangibwa mu kizinga ky’e Buwalabu, nsi erimu amakolero g’okutunda ebweru w’eggwanga agagenda geeyongera. Okulaba ng’ebintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga bituukana n’omutindo, Oman etaddewo enkola y’okukakasa nti ebintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga. Minisitule y’ebyobusuubuzi n’amakolero mu Oman ekola kinene nnyo mu kugaba satifikeeti z’okutunda ebweru w’eggwanga. Satifikeeti enkulu eyeetaagisa okutunda ebintu ebweru w’eggwanga ye Certificate of Origin (CO). Ekiwandiiko kino kikakasa ensibuko y’ebyamaguzi era kirimu amawulire ng’ebikwata ku muntu abitunda ebweru w’eggwanga, okunnyonnyola ebyamaguzi, obungi, n’ensi gye bigenda. Ekakasa abaguzi okuva ebweru nti ebintu biva mu butuufu bwa Oman. Okusobola okufuna CO, abasuubuzi abagenda ebweru w’eggwanga balina okuleeta ebiwandiiko ebimu mu minisitule. Mu bino mulimu invoice y’ebyobusuubuzi, olukalala lw’okupakinga, bill of lading/airway bill oba ebiwandiiko ebirala eby’entambula, ne layisinsi oba olukusa lwonna olukwatagana olwetaagisa ku bintu ebitongole ng’emmere oba eddagala. Abatunda ebweru era balina okulaba nga bagoberera amateeka n’omutindo ogukwatagana ogwateekebwawo ebitongole by’ensi yonna oba amawanga agagendereddwamu. Okugeza, singa ofulumya ebintu by’ebyobulimi e Bulaaya oba Amerika, okugoberera omutindo gw’obukuumi bw’emmere nga HACCP kiyinza okwetaagisa. Okugatta ku ekyo, ebitundu ebimu biyinza okwetaaga satifikeeti ezenjawulo okusinziira ku kika ky’ebintu. Okugeza nga: - Ebintu ebikolebwa mu bulimi: Satifikeeti z’obuyonjo bw’ebimera zikakasa nti ebimera tebiriimu biwuka oba ndwadde. - Amakolero g’eby’omu bwengula: AS9100 Certification ekakasa okugoberera omutindo gw’ensi yonna ogw’omutindo gw’ennyonyi. - Ekitongole ky’amasannyalaze: Okuweebwa satifikeeti ya ISO 14001 kulaga okwewaayo eri enkola z’okuddukanya obutonde bw’ensi. Henceforth , kikulu nnyo abasuubuzi abafulumya ebweru mu Oman okwemanyiiza ebyetaago by’ekitongole kyabwe ku satifikeeti kuba bakola kinene mu kwanguyiza eby’obusuubuzi. Mu kumaliriza ,Oman essa mu nkola satifikeeti ez'enjawulo ezifulumizibwa ebweru w'eggwanga omuli ne satifikeeti ezisibuka nga zeesigamiziddwa ku bintu ebifulumizibwa ebweru w'eggwanga . Abatunda ebweru balina okugoberera amateeka gonna agakola,okukakasa omutindo disenthralling credibility whilst mainlining harmonius trading enkolagana across ensalo

Oman, emanyiddwa mu butongole nga Sultanate of Oman, nsi esangibwa mu Middle East. Eriko ekifo ekirungi ku mabbali g’ennyanja Buwalabu era emanyiddwa olw’omulimu gwayo ogw’okutambuza ebintu ogukulaakulana. Wano waliwo ebikulu ebiteeso ku by’okutambuza ebintu mu Oman: 1. Omwalo gw’e Salalah: Omwalo gw’e Salalah gwe gumu ku miryango emikulu egy’obusuubuzi bw’ensi yonna mu Oman. Esangibwa bulungi okumpi n’amakubo amanene ag’emmeeri era erimu ebifo eby’omulembe omuli ebifo we basimba konteyina n’obusobozi bw’okukwata emigugu mu bungi. Olw’enkola ennungamu eya Kasawo n’ebikozesebwa eby’omulembe, egaba obuyambi obulungi ennyo mu by’entambula eri abayingiza n’abafulumya ebweru w’eggwanga. 2. Ekisaawe ky’ennyonyi e Muscat: Ekisaawe ky’ennyonyi e Muscat kikola ng’ekifo ekikulu eky’okutambuza emigugu mu nnyonyi mu Oman. Eriko ebifo eby’enjawulo eby’okutwala emigugu n’enkola ey’omulembe ey’okukwata emigugu, ekakasa okutambuza ebyamaguzi nga biyita ku nsalo awatali kusoomoozebwa. Era ekola emirimu egy’enjawulo egy’okutambuza emigugu mu nnyonyi ng’engeri y’okutuusa ebintu mu bwangu okusobola okukola ku bintu ebisindikibwa mu bbanga. 3. Omukutu gw’enguudo: Oman etadde ssente nnyingi mu by’enguudo byayo okumala emyaka, ekivuddemu omukutu ogukwatagana obulungi mu ggwanga lyonna. Enguudo ennene zilabirirwa bulungi, ekisobozesa okutambuza obulungi ebyamaguzi wakati w’ebibuga nga Muscat (ekibuga ekikulu), Salalah, Sohar, ne Sur. 4. Paaka z’okutambuza ebintu: Okusobola okutumbula obulungi n’okulongoosa emirimu, ppaaka z’okutambuza ebintu eziwerako zitandikiddwawo okwetoloola Oman. Paaka zino ziwa eby’okugonjoola ebizibu ebikwatagana ebituukiddwaako okutuukiriza ebyetaago ebitongole eby’enteekateeka ng’ebifo eby’okuterekamu ebintu, ebifo ebigabanyizibwamu, empeereza y’okugogola abantu ku kasitooma, n’empeereza ey’omuwendo ogwongezeddwaako ng’okuwandiika oba okupakinga. 5.Enteekateeka za gavumenti: Gavumenti ya Oman etadde mu nkola enteekateeka ez’enjawulo okwongera okutumbula okuvuganya kw’ekitongole kyayo eky’okutambuza ebintu. - Emu ku nteekateeka ng’ezo ye Tanfeedh (The National Program for Enhancing Economic Diversification) ng’essira eriteeka ku kukulaakulanya ebitundu ebikulu omuli n’eby’okutambuza ebintu. - Kaweefube omulala eyeeyoleka ye Duqm Special Economic Zone (SEZ). Esangibwa ku lubalama lw’ennyanja ya Buwalabu nga eri kumpi n’amakubo amanene ag’emmeeri; egenderera okusikiriza bamusigansimbi okuva ebweru nga egaba ebikozesebwa eby’omutindo gw’ensi yonna eby’okutambuza ebintu n’okukola ebintu. 6. Okukula kw’obusuubuzi ku yintaneeti: Okulinnya kw’obusuubuzi ku yintaneeti kukyusizza omulimu gw’okutambuza ebintu mu nsi yonna, era Oman nayo nayo. Olw’obwetaavu bw’okugula ebintu ku yintaneeti obweyongera, emikutu gy’obusuubuzi egy’oku yintaneeti egiwerako egy’enjawulo givuddeyo mu ggwanga. N’olwekyo, okukolagana n’abakola ku by’okutambuza eby’obusuubuzi ku yintaneeti mu ggwanga kiyinza okuba eky’omugaso eri bizinensi ezinoonya okukozesa akatale kano akayinza okuvaamu ssente. Mu kumaliriza, Oman egaba enkola y’okutambuza ebintu ekulaakulanye obulungi nga mulimu emyalo, ebisaawe by’ennyonyi, emikutu gy’enguudo, ppaaka z’okutambuza ebintu wamu n’enteekateeka za gavumenti ezitumbula enjawulo mu by’enfuna n’okusikiriza bamusigansimbi. Ekifo kyayo ekirungi mu Middle East kigifuula ekifo ekirungi ennyo eky’obusuubuzi bw’ensi yonna mu kitundu kino.

Emyoleso gy’ebyobusuubuzi emikulu

Oman, ensi esangibwa mu Middle East, erina emikutu emikulu egy’ensi yonna egy’okugula ebintu n’okukulaakulanya, wamu n’emyoleso egy’enjawulo. Emikutu gino giwa emikisa eri bizinensi za wano n’ez’ensi yonna okulaga ebintu byabwe n’okussaawo enkolagana. Bino bye bimu ku bisinga okweyoleka: 1. Abakolagana ne Oman mu ndagaano y’obusuubuzi obw’eddembe (FTA): Oman etadde omukono ku ndagaano eziwerako n’amawanga nga Amerika, Singapore, Australia, ne Turkey. Endagaano zino zimalawo oba zikendeeza ku biziyiza eby’obusuubuzi wakati w’amawanga gano, ne kisobozesa okwanguyirwa okutuuka mu butale n’okwongera ku mikisa gya bizinensi. 2. Port Sultan Qaboos: Esangibwa mu kibuga Muscat, Port Sultan Qaboos gwe mulyango omukulu ogw’oku nnyanja mu Oman okuyingiza n’okufulumya ebyamaguzi. Kikola kinene nnyo mu kwanguyiza eby’obusuubuzi n’amawanga amalala nga kiwa obuyambi obulungi mu by’enteekateeka. 3. Omani Directories: Omani Directories ye dayirekita ya yintaneeti egatta bizinensi munda mu Oman n’abo abayinza okugula mu ggwanga n’ensi yonna. Omukutu guno gusobozesa amakampuni okutumbula okulabika n’okutuuka ku bakasitoma abapya. 4. The Public Authority for Investment Promotion & Export Development (ITHRAA): ITHRAA kitongole ekitumbula emikisa gy’okusiga ensimbi mu Oman mu makolero ag’enjawulo omuli amakolero, okutambuza ebintu, eby’obulambuzi, okutandikawo tekinologiya n’ebirala, Emirimu gyabwe gizingiramu okutegeka enkiiko z’okusiga ensimbi n’emikolo gy’okukwatagana ne bizinensi nti okutondawo enkolagana wakati wa bizinensi z’e Oman n’abayinza okusiga ensimbi oba bakasitoma. 5. International Events & Exhibitions: Oman etegeka emisomo gy’ebyobusuubuzi egy’ensi yonna mingi egisikiriza abeetabye okuva mu nsi yonna abanoonya okugaziya akatale oba emikisa gy’okukolagana: - Omwoleso gw’ebyobusuubuzi ogw’ensi yonna ogwa Muscat: Gumu ku mwoleso ogusinga obukadde mu Oman ogusikiriza abantu ab’enjawulo okwetaba mu mwoleso mu bitundu ebiwerako. - InfraOman Expo: Omwoleso ogussa essira ku pulojekiti z’okutumbula ebizimbe ng’abagaba ebyuma ebizimba. - Oil & Gas West Asia Exhibition (OGWA): Okwolesa ebintu ebikwatagana n’amakolero g’amafuta ne ggaasi omuli ne tekinologiya w’okunoonyereza. - Food & Hospitality Expo: Omukolo ogutegekeddwa okulaga ebintu ebiva mu mmere nga gugendereddwamu okutumbula obumanyirivu mu kufumba mu bifo ebisembeza abagenyi. Emyoleso gino giwa omukutu abasuubuzi okulaga ebintu byabwe n’obuweereza bwabwe, okukolagana n’abo abayinza okugula oba okukolagana nabo, n’okusigala nga bamanyi emitendera gy’amakolero. Okutwaliza awamu, Oman ekola emikutu emikulu egy’ensi yonna egy’okugula ebintu nga FTA zaayo ne Port Sultan Qaboos. Okugatta ku ekyo, emikutu nga Omani Directories ne ITHRAA giyamba okuyungibwa ku bizinensi. Mu kiseera kye kimu, omwoleso nga Muscat International Trade Fair ne InfraOman Expo gusikiriza abantu okuva mu bitundu eby’enjawulo. Enteekateeka zino ziyamba okutumbula ebyenfuna bya Oman nga zisitula eby’obusuubuzi n’okusiga ensimbi okuva ebweru mu ggwanga.

Emikutu gy’okunoonya egya bulijjo

Mu Oman, emikutu gy’okunoonya egyakozesebwa ennyo mulimu: 1. Google (www.google.com) - Google ye yingini y’okunoonya esinga okwettanirwa era esinga okukozesebwa mu Oman nga bwe kiri mu nsi yonna. Ewa obumanyirivu obw’okunoonya obujjuvu era egaba ebivuddemu mu kitundu okusinziira ku by’abakozesa by’ayagala. 2. Bing (www.bing.com) - Bing ye nkola endala ey’okunoonya emanyiddwa ennyo ekozesebwa bulijjo mu Oman. Ewa ebintu ebifaananako ne Google, omuli okunoonya ku mukutu, okunoonya ebifaananyi, okunoonya amawulire n’ebirala. 3. Enkola ya Yahoo! (www.yahoo.com) - Yahoo! era etera okukozesebwa ng’omukutu gw’okunoonya mu Oman. Wadde nga si ya bulijjo nga Google oba Bing, ekyawa eky’okulonda ekyesigika eky’okunoonya ku yintaneeti. 4. DuckDuckGo (duckduckgo.com) - Eri abo abakulembeza eby’ekyama nga banoonya ku yintaneeti, DuckDuckGo nnungi nnyo. Terondoola mirimu gya bakozesa oba okulaga ebirango ebikukwatako. 5. Yandex (yandex.com) - Wadde ng’okusinga ekola ku bakozesa mu Russia n’amawanga ag’omuliraano, Yandex efunye obuganzi obumu mu Oman olw’obusobozi bwayo obw’omulembe obw’okutegeera olulimi n’amawulire agakwata ku kitundu. 6. EIN Presswire MASATCEN Services Pvt Ltd (oman.mysita.net) – Omukutu guno ogw’amawulire ogwa wano mu Oman essira gussa essira ku kuwa amawulire agakwatagana agakwata ku byobufuzi, ebyenfuna, obuwangwa, obulambuzi, n’ebirala, ebikwata ku Oman. 7.Baidu(https://www.baidu.om/)—Baidu eyinza okuba ey’omugaso mu kunoonya amawulire ag’olulimi Olumanda oba okussa essira ku nsonga ezikwata ku China munda oba ezikwata ku nsonga z’Omani. Zino ze zimu ku mikutu gy’okunoonya egyakozesebwa ennyo mu Oman abatuuze gye bakozesa mu kunoonya kwabwe ku mukutu mu bintu eby’enjawulo bye baagala omuli okufuna okumanya okwa bulijjo oba okunoonya amawulire ag’enjawulo agakwatagana n’emirimu gy’obulamu obwa bulijjo oba okukola bizinensi."

Emiko emikulu egya kyenvu

Mu Oman, waliwo ebitabo ebitonotono ebikulu ebya kyenvu ebiwa olukalala lwa bizinensi n’obuweereza obw’enjawulo. Bino bye bimu ku bimanyiddwa ennyo: 1. Oman Yellow Pages (www.yellowpages.com.om): Eno y’emu ku ndagiriro ezisinga okubeera ku yintaneeti mu Oman. Ewa olukalala olujjuvu olwa bizinensi mu makolero ag’enjawulo, omuli eby’okusula, eby’emmotoka, eby’enjigiriza, eby’obulamu, eby’okulya, n’ebirala. 2. Omantel Yellow Pages (yellowpages.omantel.net.om): Omantel kkampuni enkulu ekola ku by’amasimu mu Oman era ekola dayirekita yaayo eya yellow pages. Ekwata ku biti bya bizinensi eby’enjawulo era egaba ebikwata ku bantu b’oyinza okukwatagana nabo wamu n’amawulire amalala agakwatagana. 3. OIFC Business Directory (www.oifc.om/business-directory): Oman Investment & Finance Co. (OIFC) ekuuma ekitabo kya bizinensi ku yintaneeti mw’osobola okusanga amawulire agakwata ku kkampuni ez’enjawulo ezikola mu bitundu eby’enjawulo ng’ebyobulimi, amakolero, . eby’obulambuzi, eby’ensimbi, okuzimba, n’ebirala. 4. Times Of Oman Business Directory (timesofoman.com/business_directory/): Times of Oman lupapula lw’amawulire olumanyiddwa ennyo mu lulimi Olungereza mu ggwanga nga era luwa ekitabo kya bizinensi ku yintaneeti nga kirimu bizinensi za wano mu bitundu eby’enjawulo. 5. HiyaNek.com (www.hiyanek.com): HiyaNek nkola ya busuubuzi ku yintaneeti emanyiddwa ennyo era ekola ng’akatale ku yintaneeti n’endagiriro ya bizinensi mu Oman. Kisobozesa abantu ssekinnoomu ne kkampuni okukola profile zaabwe okutumbula ebintu byabwe oba empeereza zaabwe. Dayirekita zino ez’emiko gya kyenvu osobola okuzifuna ng’oyita ku mikutu gyazo egyogeddwako waggulu okufuna ebikwata ku bizinensi oba empeereza ezenjawulo z’oyinza okuba ng’onoonya mu Oman.

Emikutu emikulu egy’obusuubuzi

Oman esangibwa mu Middle East, efunye enkulaakulana ey’amaanyi mu by’obusuubuzi ku yintaneeti mu myaka egiyise. Bino bye bimu ku bifo ebikulu eby’obusuubuzi ku yintaneeti mu Oman wamu n’emikutu gyabwe: 1. Edduuka ly’e Omani: (https://www.omanistore.com/) Omani Store katale akamanyiddwa ennyo ku yintaneeti akakola ebintu bingi omuli ebyuma, emisono, ebyuma by’omu nnyumba, n’ebirala. Ewa obuweereza mu bibuga eby’enjawulo mu Oman. 2. Awtad: (https://www.awtad.com.om/) Awtad mukutu gwa yintaneeti ogugaba ebintu eby’enjawulo nga ebyuma, essimu, ebintu by’emisono, ebyuma by’omu maka, n’ebintu eby’okwewunda. Ewa empeereza ennyangu ey’okutuusa ebintu mu Oman yonna. 3. Roumaan: (https://www.roumaan.com/om-en) Omuntu w’abantu. Roumaan mukutu gwa yintaneeti ogw’obusuubuzi ku yintaneeti ogugaba ebintu eby’enjawulo omuli ebyuma, ebyuma, ebikozesebwa mu misono, eby’okwewunda n’eby’okwewunda. 4. HabibiDeal: (https://www.habibideal.com/) Omuntu w’abantu. HabibiDeal ye nkola y’okugula ebintu ku yintaneeti emanyiddwa olw’okugaba ebyuma eby’amasannyalaze eby’enjawulo nga ssimu ez’amaanyi ne tabuleti ku bbeeyi evuganya. 5. Aladdin Street Oman: (https://oman.aladdinstreet.com/) Oluguudo lwa Aladdin. Aladdin Street Oman egoberera enkola ya bizinensi ya B2B2C ng’ewa abaguzi ebika by’ensi yonna eby’omutindo ogwa waggulu mu biti eby’enjawulo nga electronics gadgets,groceries,fashion etc 6.Akatale ka Souq ku yintaneeti : ( https://souqonline.akatale) Souq Online Market ekuwa eby'okulonda eby'enjawulo ku bintu eby'amaguzi ng'engoye,ebintu by'omu nnyumba etc... 7.Nehshe.it : https://nehshe.it nehseh.ittunda ebyamaguzi okuva e Kuwait , United Arab Emirates , Saudi Arabia okutuuka e Oman.Consequently okubeera n’abatunzi abatongole kijja nga enkizo okusinga okukaluubirizibwa. Nsaba omanye nti olukalala luno lukiikirira ezimu ku mikutu emikulu egy’obusuubuzi ku yintaneeti gyokka egiri mu Oman era wayinza okubaawo emikutu emirala egy’omu kitundu oba abasuubuzi abetongodde ku yintaneeti mu ggwanga nabo.

Emikutu emikulu egy’empuliziganya

Mu Oman, okukozesa emikutu gy’empuliziganya kweyongedde okwettanirwa mu myaka egiyise. Oba oyagala okukwatagana n’emikwano, okugabana ebifaananyi n’obutambi, okuzuula ebigenda mu maaso mu kitundu, oba okusigala ng’omanyi amawulire n’emisono, waliwo emikutu gy’empuliziganya egiwerako egyakozesebwa ennyo abantu b’e Oman. 1. Twitter: Twitter nkola ya microblogging esobozesa abakozesa okuteeka n'okukwatagana n'obubaka obumpi obumanyiddwa nga "tweets." Abantu ssekinnoomu n’ebibiina by’e Oman batera okukozesa Twitter okugabana amawulire agakwata ku nsonga eno, okukubaganya ebirowoozo ku bigenda mu maaso mu kiseera kino, n’okwenyigira mu mboozi. Osobola okusanga Abaoman ku mukutu gwa Twitter ku mukutu gwa twitter.com. 2. Instagram: Instagram mukutu gw’okugabana ebifaananyi n’obutambi ogukozesebwa ennyo Banna-Oman okulaga obuyiiya bwabwe nga bayita mu bifaananyi. Si kifo kya bantu ssekinnoomu bokka wabula ne bizinensi ezitumbula ebintu oba empeereza nga zikozesa ebintu ebisikiriza okulaba. Aba Oman osobola okuzisanga ku mukutu gwa Instagram ku mukutu gwa instagram.com. 3. Snapchat: Snapchat ye app y’obubaka ey’emikutu mingi ng’abakozesa basobola okuweereza ebifaananyi n’obutambi obumpi obubula oluvannyuma lw’okulabibwa. Mu Oman, Snapchat yettanirwa nnyo naddala mu milembe emito abanyumirwa okugabana ebiseera okuva mu bulamu bwabwe obwa bulijjo n’emikwano oba abagoberezi. App eno osobola okugiwanula ku mukutu gwa snapchat.com. 4. LinkedIn: LinkedIn nkola ya mikutu gya kikugu ekozesebwa okuyunga abakugu mu nsi yonna, omuli n’abo abali mu Oman abanoonya emirimu oba enkolagana mu bizinensi munda mu ggwanga oba ebweru w’eggwanga. Abakugu mu Oman bakwatidde ddala omukutu guno kuba gubasobozesa okukola resume ku yintaneeti n’okugaziya omukutu gwabwe ogw’ekikugu mu ngeri ennungi ku linkedin.com. 5. Facebook: Facebook ekyali emu ku mikutu gy’empuliziganya egy’amaanyi mu nsi yonna; egatta abantu ssekinnoomu okuva mu mbeera ez’enjawulo okuyita mu bifaananyi, ebibinja, empapula, n’ebintu ebikwata ku mikolo ebiriwo olw’ebigendererwa by’okukwatagana n’abantu mu Oman nabyo ku facebook.com. 6. TikTok: TikTok efunye obuganzi obw’amaanyi mu bavubuka abakozesa Omani abanyumirwa okukola obutambi obumpi obulaga ebitone ng’okuzina oba okukwataganya emimwa wamu n’okusoomoozebwa okusanyusa okukwata ku butonde bw’omukutu guno okusangibwa ku tiktok.com. 7) WhatsApp: Wadde WhatsApp okusinga ekola nga app y’okuweereza obubaka mu bwangu, ekozesebwa nnyo mu Oman mu mpuliziganya y’omuntu kinnoomu n’ey’ekibiina. Esobozesa abakozesa okuweereza obubaka, okukuba essimu mu ddoboozi ne vidiyo, okugabana ebiwandiiko, ebirimu ku mikutu gya yintaneeti n’okukwatagana n’emikwano, ab’omu maka oba bannaabwe awatali buzibu ku mukutu gwa whatsapp.com. Bino bye byokulabirako ebitonotono eby’emikutu gy’empuliziganya egy’ettutumu mu Banna-Oman; wabula kikulu okumanya nti emitendera mu nkozesa y’emikutu gy’empuliziganya giyinza okukyuka okumala ekiseera.

Ebibiina ebinene eby’amakolero

Oman nsi esangibwa mu Middle East, emanyiddwa olw’ebyafaayo byayo bingi, obulungi bw’obutonde, n’ebyenfuna eby’enjawulo. Mu Oman, waliwo ebibiina by’amakolero ebinene ebiwerako ebikiikirira ebitundu eby’enjawulo mu by’enfuna. Bino bye bimu ku bibiina by’amakolero ebimanyiddwa mu Oman wamu n’emikutu gyabyo: 1. Ekibiina ky’abasuubuzi n’amakolero mu Oman (OCCI) - OCCI kye kimu ku bibiina by’abasuubuzi ebisinga obukadde era ebisinga okubeera n’obuyinza mu Oman. Kikiikirira ebitundu eby’enjawulo omuli eby’obusuubuzi, eby’amakolero, eby’obulimi, eby’obuweereza, n’ebirala. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.chamberoman.com/ 2. Oman Society for Petroleum Services (OPAL) - OPAL ekiikirira kkampuni ezikola ku by’amafuta ne ggaasi mu Oman. Egenderera okutumbula enkolagana wakati wa bammemba baayo nga bayita mu mikolo gy’okukolagana n’abantu n’okugabana okumanya. Omukutu gwa yintaneeti: http://www.opaloman.org/ 3. Ekitongole kya tekinologiya w’amawulire (ITA) - ITA evunaanyizibwa ku kukulaakulanya n’okutumbula ekitongole kya tekinologiya w’amawulire mu Oman. Ewagira enteekateeka z’okukyusakyusa mu ngeri ya digito era egaba obulagirizi eri amakampuni agakola mu mulimu guno. Omukutu gwa yintaneeti: https://ita.gov.om/ 4. Ekibiina ekigatta bbanka mu Oman (ABO) - ABO kibiina ekikiikiridde bbanka z’ebyobusuubuzi mu Oman. Ekigendererwa kyayo ekikulu kwe kutumbula enkulaakulana ey’olubeerera mu kitongole kya bbanka nga bayita mu nkolagana wakati wa bbanka eziri mu mukago. Omukutu gwa yintaneeti: http://www.abo.org.om/ 5. Omani Society for Contractors (OSC) - OSC ekiikirira abakola kontulakiti abakola mu makolero ag’enjawulo nga okuzimba, yinginiya, pulojekiti z’okutumbula ebizimbe n’ebirala, okutumbula enkolagana wakati wa kkampuni ezikola emirimu. Omukutu gwa yintaneeti: Teguliiwo 6. Okuteekawo gavumenti mu bifo by’amakolero (PEIE) - PEIE ekola kinene nnyo mu kutumbula enkulaakulana y’amakolero ng’ewa bamusigansimbi abatandikawo pulojekiti z’amakolero mu bibanja by’amakolero eby’enjawulo okwetoloola Oman ebifo ebituufu eby’ebizimbe. Omukutu gwa yintaneeti: https://peie.om/ 7.Oman Hotel Association(OHA)- OHA ekola nga ekitongole ekikiikiridde wooteeri ezikola munda mu Sultanate of Oman.Okuwa obuweereza obw’enjawulo ng’okutendeka n’emirimu gy’obulambuzi. Omukutu gwa yintaneeti: https://ohaos.com/ Bino bye bimu ku bibiina ebikulu eby’amakolero mu Oman. Okusinziira ku kitongole ky’oyagala, wayinza okubaawo ebibiina ebirala eby’enjawulo ebikiikirira amakolero oba emirimu egy’enjawulo.

Emikutu gya yintaneeti egy’ebyobusuubuzi n’ebyobusuubuzi

Waliwo emikutu gy’empuliziganya egy’ebyenfuna n’ebyobusuubuzi egiwerako egyekuusa ku Oman egisobola okuwa amawulire agakwata ku makolero ag’enjawulo, emikisa gy’okusiga ensimbi, n’enkolagana y’ebyobusuubuzi mu ggwanga lino. Wano waliwo olukalala lw’emikutu gy’empuliziganya egimu emikulu wamu ne URL zaago: 1. Minisitule y’ebyobusuubuzi, amakolero, n’okutumbula okusiga ensimbi - https://www.moci.gov.om/en/home Omukutu guno omutongole ogwa gavumenti guwa amawulire ku nkola z’ebyenfuna, amateeka agafuga bizinensi, emikisa gy’okusiga ensimbi, n’ebikwata ku by’obusuubuzi. 2. Ekibiina ky'abasuubuzi n'amakolero mu Oman - https://www.chamberoman.com/ Omukutu gw’ekibiina kino guwa amagezi ku bizinensi z’omu kitundu, amawulire g’amakolero, emikolo, pulogulaamu z’okutendeka abasuubuzi, n’obuweereza eri bammemba. 3. Ithraa (ekitongole kya Oman ekitumbula okusiga ensimbi munda mu ggwanga & okutumbula okutunda ebweru w’eggwanga) - http://ithraa.om/ Ithraa eyamba abasuubuzi b’e Oman okugaziya obutale bwabwe mu nsi yonna nga bayita mu mirimu gy’okutumbula okutunda ebweru w’eggwanga. Omukutu guno guwa ebikozesebwa ku bitundu eby’enjawulo eri abayinza okusiga ensimbi. 4. Ekitongole ky’eggwanga ekikola ku bibalo n’amawulire - https://ncsi.gov.om/Pages/Home.aspx Ekitongole kino ekya gavumenti essira kissa essira ku kukungaanya ebikwata ku bibalo ebikwata ku by’enfuna bya Oman omuli ebiraga ng’emiwendo gy’enkula ya GDP, emiwendo gy’ebbeeyi y’ebintu, labor market statistics & more ekiyinza okuyamba bizinensi. 5. Ekitongole ekivunaanyizibwa ku by'ensimbi mu Oman - https://investment-oman.com/ Omukutu ogulimu ekifo kimu oguwa amawulire amajjuvu agakwata ku kuteeka ssente mu Oman ate nga era gukola ng’omukago wakati wa bamusigansimbi ab’ensi yonna ne bannaabwe ba wano. 6. Ekitongole kya gavumenti ekitumbula okusiga ensimbi n’okutumbula okutunda ebweru w’eggwanga (Ithraa) Corporate Page- https://paiped.gov.om/ Egenderera okutumbula ssente z’amawanga amalala okutumbula okugaziya ebyenfuna nga eyamba enkolagana y’ensi yonna ne kkampuni za Oman wamu n’okuwa amagezi ku bintu ebikulu ng’eby’okutambuza ebintu, Emikutu gino giwa eby’obugagga eby’omuwendo eri abantu ssekinnoomu oba ebibiina ebifaayo okunoonyereza ku mikisa gya bizinensi oba okutumbula emirimu egiriwo mu by’enfuna bya Oman.

Emikutu gy’empuliziganya egy’okubuuza data mu by’obusuubuzi

Waliwo emikutu gy’empuliziganya egiwerako egy’okubuuza ebikwata ku by’obusuubuzi esangibwa ku Oman. Wano waliwo olukalala oluliko URL zaabwe: 1. National Center for Statistics and Information (NCSI): Guno gwe mukutu omutongole ogwa NCSI, ogugaba ebibalo by’ebyobusuubuzi ebijjuvu n’amawulire agakwata ku by’enfuna bya Oman. Omukutu gwa yintaneeti: www.ncsi.gov.om 2. Muscat Securities Market (MSM): MSM egaba amawulire ku katale k’emigabo mu Oman, omuli ebikwata ku by’obusuubuzi ne lipoota z’ebyensimbi. Omukutu gwa yintaneeti: www.msm.gov.om 3. Minisitule y’ebyobusuubuzi, amakolero, n’okutumbula okusiga ensimbi: Omukutu gwa minisitule gukuwa olukusa okulaba ebikwata ku by’obusuubuzi eby’enjawulo, omuli ebiyingizibwa mu ggwanga, ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga, endagaano z’ebyobusuubuzi, n’emikisa gy’okusiga ensimbi. Omukutu gwa yintaneeti: www.commerce.gov.om 4. Enkola ya Kasawo eya Port Sultan Qaboos (PCSOS): Ng’omwalo omukulu mu Oman, PCSOS egaba amawulire mu kiseera ekituufu agakwata ku mirimu gya Kasawo n’emirimu gy’obusuubuzi ku Port Sultan Qaboos. Omukutu gwa yintaneeti: www.customs.gov.om 5. Oman Chamber of Commerce & Industry (OCCI): OCCI ekiikirira ebirungi bya bizinensi mu Oman era etumbula enkolagana y’ensi yonna mu by’obusuubuzi. Omukutu gwabwe gulimu eby’obugagga eby’omugaso ebikwata ku miwendo gy’ensimbi z’ebweru, amateeka agafuga ebweru w’eggwanga n’okuyingiza ebintu mu ggwanga, okwekenneenya embeera y’okusiga ensimbi, n’ebirala. Omukutu gwa yintaneeti: www.occi.org.om 6. Bbanka Enkulu eya Oman (CBO): Omukutu gwa CBO guliko lipoota z’ebyenfuna ezirimu amawulire agakwata ku bibalo by’ensimbi ezisasulwa ebikwata ku mitendera gy’ebintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga n’ebiyingizibwa mu ggwanga nga kwotadde n’ebipimo ebirala eby’ebyenfuna ebinene. Omukutu gwa yintaneeti: www.cbo-oman.org 7. Royal Oman Police - Directorate General for Customs Data Query Portal: Omukutu guno gusobozesa abakozesa okunoonya ebikwata ku kasitooma ebitongole nga emiwendo gy’emisolo oba emiwendo gy’okuyingiza/okufulumya ebweru nga bakozesa enkola ez’enjawulo ez’okunoonya nga HS codes oba amannya g’amawanga. Omukutu gwa yintaneeti: portalservices.police.gov.om/PublicDCSUI/QueryCustomData.aspx

Ebifo bya B2b

Oman, emanyiddwa mu butongole nga Sultanate of Oman, nsi esangibwa mu Middle East. Wadde ng’abantu batono nnyo bw’ogeraageranya n’amawanga ag’omuliraano, ebyenfuna bya Oman bibadde bikula buli lukya okumala emyaka. N’ekyavaamu, emikutu gya B2B egiwerako givuddeyo okwanguyiza bizinensi n’obusuubuzi mu kitundu kino. 1. Oman Made (www.omanmade.com): Omukutu guno ogwa B2B gussa essira ku kutumbula ebintu n’obuweereza bw’e Oman mu makolero ag’enjawulo ng’amakolero, ebyobulimi, okuzimba, n’obulambuzi. Ewa endagiriro ya kkampuni wamu n’ebikwata ku kkampuni zaabwe. 2. BusinessBid (www.businessbid.com): BusinessBid katale ka yintaneeti akagatta abaguzi n’abatunzi mu Oman. Ekola ebintu n’obuweereza obw’enjawulo omuli ebyuma, ebikozesebwa mu kuzimba, ebikozesebwa mu ofiisi, ebyuma n’ebirala. 3. Tradekey (om.tradekey.com): Tradekey ye nkola ya B2B ey’ensi yonna nga era erimu olukalala lw’e Omani olw’ebigendererwa by’okusuubula. Kisobozesa bizinensi okukwatagana n’abayinza okukolagana nabo okuva mu mawanga ag’enjawulo okuyingiza oba okufulumya ebintu oba empeereza. 4. BizOman (bizoman.om/en/): BizOman ekola nga ekibiina kya bizinensi ku yintaneeti nga kyetoolodde okuwa amawulire agakwata ku bizinensi z’omu kitundu mu Oman awamu n’ebirango eby’ekyama eby’okugula/okutunda ebintu oba empeereza. . wa bannamateeka,text chat,n'ebintu ebirala ebikwatagana. 6.The Middle East’s Leading Construction Portal: Omukutu guno gussa essira ku kuyunga bizinensi ezikwata ku mulimu gw’okuzimba mu mawanga ag’enjawulo ag’obuvanjuba bwa Middle East omuli ne Oman (www.constructionweekonline.com). Bino bye byokulabirako ebitonotono eby’emikutu gya B2B egiri mu Oman; wayinza okubaawo ebirala ebituukira ddala ku makolero oba ebitundu ebitongole mu by’enfuna by’eggwanga. Nkusaba omanye nti okubeerawo kuyinza okukyuka oluvannyuma lw’ekiseera, n’olwekyo bulijjo kirungi okunoonya obulungi okumanya ebisingawo ku mulembe.