TogTok

Iceland, esangibwa mu North Atlantic Ocean, nsi ya bizinga mu Nordic. Kimanyiddwa olw’obulungi bwakyo obw’obutonde obw’ekitalo, omuli ensozi ezivuuma, ensozi eziyitibwa geysers, enzizi ez’amazzi agookya, n’enkuba etonnya. Ng’erina abantu nga 360,000, Iceland y’esinga okubeera n’abantu abatono mu Bulaaya. Ekibuga ekikulu era ekisinga obunene ye Reykjavik. Olulimi olutongole olwogerwa lwa Iceland. Ebyenfuna bya Iceland byesigamye nnyo ku by’obulambuzi n’envuba. Mu myaka egiyise, eby’obulambuzi byeyongedde olw’ebifo eby’enjawulo n’ebifo eby’enjawulo nga Blue Lagoon ne Northern Lights. Okugatta ku ekyo, eggwanga likulaakulanye amakolero g’amasannyalaze agazzibwawo agagenda geeyongera nga gakozesa eby’obugagga byalyo ebingi eby’amasannyalaze g’omu ttaka n’amazzi. Wadde nga Iceland ggwanga lya bizinga eririna abantu abatono, Iceland ekoze kinene mu by’obuwangwa ku mutendera gw’ensi yonna. Yeewaanira ku nnono y’ebiwandiiko obugagga ng’abawandiisi abawerako ab’amaanyi nga Halldór Laxness bawangudde okusiimibwa mu nsi yonna olw’ebitabo byabwe. Abayimbi b’ennyimba mu Iceland nga Björk nabo bafunye obuganzi mu nsi yonna. Eggwanga lissa nnyo essira ku nkola z’ebyenjigiriza n’ebyobulamu. Iceland erina abantu bangi abamanyi okusoma n’okuwandiika era egaba obuyigirize obw’obwereere okuva mu kibiina ekisooka okutuuka ku ddaala lya yunivasite eri bannansi bonna. Mu byobufuzi, Iceland ekola nga repubulika ya demokulasiya ekiikirira palamenti. Pulezidenti wa Iceland akola ng’omukulembeze w’eggwanga kyokka ng’alina obuyinza butono ate ng’obuyinza obufuzi businga kubeera ku Ssaabaminisita. Ekibiina kya Iceland kitumbula obwenkanya mu kikula ky’abantu era eddembe lya LGBTQ+ likuumibwa mu mateeka okuva mu 1996 ekigifuula emu ku nsi ezisinga okukulaakulana mu nsonga eno mu nsi yonna. Mu kumaliriza, Iceland erimu ebifo eby’obutonde ebitali bya bulijjo nga bigattiddwa wamu n’obulungi bwa Nordic ekigifuula ekifo ekinyuvu eri abatembeeyi abanoonya okugenda mu bifo eby’enjawulo oba okuwummulako wakati mu bifo ebiwummuza omukka ate nga basiima eby’obuwangwa byayo ebibumbiddwa ennono z’ebiwandiiko ez’enjawulo n’okussa essira ennyo ku mpisa ng’okwenkanankana.

Iceland, ensi y’ebizinga mu Nordic esangibwa mu North Atlantic Ocean, erina ssente zaayo ez’enjawulo ezimanyiddwa nga Icelandic króna (ISK). Akabonero akakozesebwa ku ssente eno ye "kr" oba "ISK". Króna y’e Iceland egabanyizibwamu ebitundu ebitonotono ebiyitibwa aurar, wadde nga kati bino tebitera kukozesebwa. Króna 1 yenkana ne aurar 100. Wabula olw’ebbeeyi y’ebintu n’enkyukakyuka mu nkola z’abaguzi, emiwendo mingi gizingulwa ne gifuuka nnamba enzijuvu. Bbanka Enkulu eya Iceland emanyiddwa nga "Seðlabanki Íslands," y'evunaanyizibwa ku kufulumya n'okulungamya ssente zino. Kikola kinene nnyo mu kukuuma embeera y’ebyenfuna n’okufuga ebbeeyi y’ebintu mu Iceland. Wadde nga Iceland ekyali ggwanga eryetongodde nga lirina enkola yaayo ey’ensimbi, kikulu okumanya nti bizinensi ezimu ennene ezigabula abalambuzi ziyinza okukkiriza ssente ennene ez’ebweru nga ddoola za Amerika oba Euro. Wabula bulijjo kirungi okukyusa ssente zo ez’ebweru n’ofuna króna ya Iceland ng’ogenda mu ggwanga lino. ATM osobola okuzisanga mu bibuga ebinene n’obubuga bwonna gy’osobola okuggyayo króna ya Iceland ng’okozesa kaadi yo ey’okusasula oba ey’okuwola. Okugatta ku ekyo, bbanka za wano eziwerako zikola emirimu gy’okuwanyisiganya ssente mw’osobola okukyusa ssente ez’enjawulo okuzifuula ISK. Nga bwe kiri ku nkola y’ensimbi mu nsi yonna, kirungi okubeera ng’omanyi emiwendo gy’ensimbi n’okulondoola ssente mmeka z’osaasaanya mu kiseera ky’omala mu Iceland.

Ssente eziteekebwa mu mateeka mu Iceland ye Icelandic Krona (ISK). Kuno kwe tukugattidde emiwendo gy’ensimbi ezimu ku nsimbi enkulu mu nsi yonna okusinziira ku krone: Doola ya Amerika emu eri nga 130-140 Icelandic Kronor (USD/ISK) . Euro emu yenkana nga 150-160 Icelandic Kronor (EUR/ISK) . Pawundi emu eri nga 170-180 Icelandic Kronor (GBP/ISK) . Nsaba omanye nti emiwendo egyo waggulu gya kulaga byokka era omuwendo gwennyini ogw’ensimbi guyinza okukyukakyuka mu katale.

Iceland emanyiddwa ng’ensi y’omuliro ne bbalaafu, nsi erimu obulombolombo bw’obuwangwa obw’enjawulo n’ennono ez’enjawulo. Gukuza ennaku enkulu ez’enjawulo omwaka gwonna. Bino bye bimu ku nnaku enkulu enkulu mu Iceland: 1) Olunaku lw’ameefuga (June 17th): Olunaku luno olw’eggwanga lujjukira Iceland okwefuga okuva ku Denmark mu 1944. Lukuzibwa n’okulaga ebivvulu, ebivvulu, n’enkuŋŋaana z’abantu okwetoloola eggwanga. Ebikujjuko bino bitera okubeeramu okuyimba ennyimba ez’ekinnansi ez’e Iceland, okwogera kw’ebikonge, n’okukuba ebiriroliro. 2) Þorrablót: Þorrablót kivvulu kya dda eky’omu makkati g’obutiti ekikuzibwa mu January/February okussa ekitiibwa mu Thorri, katonda w’omuzira mu nfumo z’Abanorse. Kizingiramu okugabula emmere ey’ekinnansi ey’e Iceland gamba ng’ennyama erongooseddwa (nga mw’otwalidde ne shark azimbulukuse), emitwe gy’endiga egy’omubisi (svið), puddingi y’omusaayi (blóðmör), n’ebyennyanja ebikalu. 3) Reykjavik Pride: Etwalibwa ng’emu ku bivvulu ebisinga obunene eby’amalala mu LGBTQ+ mu Bulaaya, Reykjavik Pride ebeerawo buli mwaka mu August. Ekivvulu kino kigendereddwamu okutumbula obwenkanya n’eddembe ly’obuntu eri abantu bonna ssekinnoomu awatali kufaayo ku kwegatta kwabwe oba ekikula kyabwe. Mulimu ebivvulu ebya langi ez’enjawulo, ebivvulu eby’ebweru, okwolesebwa kw’ebifaananyi, n’emikolo egy’enjawulo egitumbula okuyingiza abantu bonna. 4) Christmas Eve & Christmas Day: Ekuzibwa n’obunyiikivu bungi mu Iceland ng’amawanga amalala mangi okwetoloola ensi yonna, Ssekukkulu etandika ebikujjuko. Amaka gakuŋŋaana okulya ekijjulo eky’ennaku enkulu oluvannyuma ne bawanyisiganya ebirabo mu ttumbi nga lukyuse mu butongole ne lufuuka olunaku lwa Ssekukkulu. Abantu bangi mu Iceland bagenda mu mmisa ey’ekiro mu makanisa g’omu kitundu. 5) Omwaka omuggya: Banna-Iceland basiibula omwaka omukadde nga basanyukira ebiriroliro eby’ekitalo ebitangaaza eggulu lya Reykjavik mu kiro kino ekijjudde ebibaddewo. Omuliro era gukoleezebwa mu bibuga byonna okulaga okugoba emikisa egy’edda ate nga baaniriza entandikwa empya. Ebikujjuko bino biwa akabonero ku by’obuwangwa bya Iceland ebirabika obulungi ate nga biraga nti yeewaddeyo eri obwetwaze, enjawulo n’ennono. Zisiimibwa nnyo abantu b’e Iceland era zisikiriza abagenyi okuva mu nsi yonna abaagala okulaba ebikujjuko eby’enjawulo n’obugagga obw’obuwangwa bw’ensi eno eyeewuunyisa.

Iceland, ensi y’ebizinga mu Nordic esangibwa mu North Atlantic Ocean, erina ebyenfuna ebitono naye nga bijjudde amaanyi nga okusinga bitambulira ku nvuba n’amasannyalaze agazzibwawo. Eby’obusuubuzi bikola kinene nnyo mu by’enfuna bya Iceland. Eggwanga lyesigamye nnyo ku busuubuzi bw’ensi yonna okusobola okuyimirizaawo enkulaakulana y’ebyenfuna n’enkulaakulana yaayo. Iceland okusinga etunda ebyennyanja n’ebintu ebiva mu byennyanja, ng’ekola ekitundu kinene ku by’etunda ebweru w’eggwanga. Amazzi gaayo amayonjo gawa eby’obugagga bingi eby’omu nnyanja nga cod, herring, ne mackerel, ebitwalibwa mu mawanga ag’enjawulo okwetoloola ensi yonna. Ng’oggyeeko ebiva mu byennyanja, Iceland era efulumya aluminiyamu ebweru w’eggwanga olw’amaanyi amangi agava mu ttaka agakozesebwa mu mirimu gy’okusaanuusa. Aluminiyamu ye kintu ekirala ekikulu eky’okutunda ebweru wa Iceland. Mu by’okuyingiza ebintu mu ggwanga, Iceland okusinga yeesigamye ku byuma n’ebikozesebwa mu ntambula ng’emmotoka n’ebitundu by’ennyonyi. Okugatta ku ekyo, eyingiza ebintu ebiva mu mafuta kubanga okusinga yeesigamye ku mafuta g’ebintu ebikadde okukozesa amaanyi wadde nga waliwo kaweefube w’okukola ensibuko z’amasannyalaze agazzibwawo. Iceland z’esinga okusuubulagana mulimu amawanga ga Bulaaya nga Girimaani, Bungereza, Bubirigi, Denmark (nga ne Greenland mw’otwalidde), Norway ne Spain. Era erina enkolagana ey’amaanyi mu by’obusuubuzi ne Amerika. Ekirwadde kya COVID-19 kyakosa eby’obusuubuzi mu nsi yonna omuli n’ebyenfuna bya Iceland ebitunuulidde okutunda ebweru w’eggwanga. Enkola z’omuggalo mu nsi yonna zaaviirako obwetaavu bw’ebintu eby’ennyanja okuva mu Iceland okukendeera ekyaviirako obungi bw’ebintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga okukendeera mu 2020. Wabula ng’okusaasaanya eddagala erigema kugenda mu maaso mu nsi yonna mu 2021 waliwo essuubi ery’okuddamu okukola ng’obutale buddamu okuggulwawo. Mu myaka egiyise, eby’obulambuzi okweyongera nakyo kiyamba nnyo mu kuyingiza ssente mu Iceland; wabula obukwakkulizo bw’entambula obuvudde ku ssennyiga omukambwe bukosezza nnyo ekitundu kino nakyo. Okutwaliza awamu, wadde nga eggwanga ettono eririna eby’obugagga eby’omu ttaka ebitono okuggyako eby’obuvubi n’ensibuko z’amasoboza agazzibwawo ng’amasannyalaze agava mu ttaka - ekireetera okukola aluminiyamu - nga tuyita mu nkolagana y’ebyobusuubuzi n’amawanga agawerako gombi munda mu Bulaaya n’ebweru waakyo kisobozesa ebintu bya Icleandic okutuuka mu butale bw’ensi yonna okutumbula enkulaakulana mu by’enfuna.

Iceland, eggwanga ettono ery’ebizinga erisangibwa mu North Atlantic, lirina obusobozi obusuubiza okutumbula akatale kaayo ak’ebyobusuubuzi okuva ebweru. Wadde ng’abantu batono n’obunene bwayo, Iceland gy’eri mu kifo ekirungi kigifuula eri mu mbeera ennungi okusobola okwenyigira mu by’obusuubuzi by’ensi yonna. Ekimu ku bisinga amaanyi mu Iceland kiri mu by’obugagga byayo ebingi ebizzibwawo. Eggwanga lino limanyiddwa nnyo olw’amabibiro g’amasannyalaze ag’ebbugumu ly’ettaka n’amazzi, agagaba amasannyalaze amayonjo era agawangaala. Enkizo eno etali ya bulabe eri obutonde bw’ensi esobola okusikiriza bamusigansimbi okuva ebweru abanoonya okutandikawo amakolero agakozesa amaanyi amangi oba okunoonya okufuna eby’okugonjoola amasannyalaze agazzibwawo ku ssente entono. Ate era, Iceland yeewaanira ku bintu eby’enjawulo eby’obutonde ng’ebyennyanja, aluminiyamu, n’eby’obugagga eby’omu ttaka. Omulimu gw’okuvuba gubadde guyamba nnyo mu by’enfuna by’eggwanga lino okumala ebyasa bingi. Olw’okuba Iceland erina ekitundu ky’ebyenfuna eky’enjawulo (EEZ) ekimu ku bisinga obunene mu Bulaaya, erina eby’obugagga by’omu nnyanja bingi ebiyinza okukozesebwa okugaziya okutunda ebweru w’eggwanga ebintu ebiva mu by’ennyanja mu nsi yonna. Mu myaka egiyise, Iceland nayo ebadde ekula mu by’obulambuzi. Ebifo eby’enjawulo ebiri mu ggwanga lino omuli ebiwonvu, ebiwonvu, ne geysers bisikiriza abalambuzi okuva mu nsi yonna. N’ekyavaamu, wabaddewo okweyongera kw’obwetaavu bw’ebintu eby’omu Iceland ng’eby’emikono eby’omu kitundu n’ebintu eby’okujjukira. Nga bakozesa omulimu guno ogw’obulambuzi ogugenda gweyongera n’okutumbula ebintu eby’enjawulo ebya Iceland ebweru w’eggwanga, eggwanga liyinza okukozesa obutale obupya ne lifuna ssente endala ezifulumizibwa ebweru w’eggwanga. Ekirala, okubeera ekitundu ku kitundu ky’ebyenfuna bya Bulaaya (EEA) kiwa Iceland okufuna akatale akanene ak’abaguzi mu mukago gwa Bulaaya (EU). Obwammemba buno busobozesa enteekateeka z’obusuubuzi ez’enkizo n’amawanga agali mu mukago gwa EU ate nga buwa emikisa gy’okukolagana oba okukolagana ne kkampuni z’Abazungu. Wabula kyetaagisa nnyo Iceland okukyusakyusa mu bintu by’etunda ebweru w’eggwanga okusukka emirimu egy’ennono ng’envuba n’okukola aluminiyamu. Nga bateeka ssente mu kaweefube w’okunoonyereza n’okukulaakulanya agenderera amakolero agakulemberwa obuyiiya nga tekinologiya oba enkola z’ebyobulimi eziwangaala ezituukira ddala ku mbeera ennyogovu nga eyabwe, Iceland esobola okutondawo obutale obw’enjawulo mw’esobola okusukkuluma mu nsi yonna. Mu kumaliriza,"Iceland erina obusobozi obw'amaanyi obutakozesebwa mu nkulaakulana y'akatale kaayo ak'ebyobusuubuzi okuva ebweru. Eby'obugagga byayo ebinene eby'amasannyalaze agazzibwawo, eby'obugagga eby'omu ttaka ebingi, ekitongole ky'ebyobulambuzi ekikulaakulana, n'obwammemba mu kitundu ky'ebyenfuna bya Bulaaya bigiteeka bulungi okwongera okutumbula ebyenfuna. Nga ekyusakyusa ebifo byayo eby'okutunda ebweru w'eggwanga n'okussa ssente mu makolero agakulemberwa obuyiiya, Iceland esobola okugaziya akatale kaayo mu nsi yonna."

Bwe kituuka ku kulonda ebintu ebigenda okutunda ebweru w’eggwanga mu katale, Iceland erina ebirungi ebitonotono eby’enjawulo. Okusinziira ku kifo kyayo eky’enjawulo n’eby’obulambuzi ebikulaakulana, ebika by’ebintu ebimu bitera okuba ebyetaagibwa nnyo ku katale k’ensi yonna. Ekisooka, Iceland emanyiddwa olw’ebifo byayo eby’obutonde ebiwuniikiriza n’eby’obugagga eby’omu ttaka. Kino kifuula ebintu ebikwata ku bulambuzi bw’obutonde n’emirimu egy’ebweru okwettanirwa ennyo. Ebintu eby’ebweru ng’engatto z’okutambuliramu, ebikozesebwa mu kusimba enkambi, n’engoye ez’ebbugumu biyinza okuba ebintu ebitundibwa ennyo. Ekirala, Iceland nayo efunye okusiimibwa mu nsi yonna olw’amakolero g’ebyennyanja ag’omutindo ogwa waggulu. Olw’okuba ebika by’ebyennyanja bingi ebyetoolodde eggwanga ly’ekizinga kino, okutunda ebweru ebintu eby’omu nnyanja nga ebikuta by’ebyennyanja ebibisi oba ebifumbiddwa oba saluuni efumbiddwa mu mukka kiyinza okuvaamu ssente nnyingi. Ate era, ebyoya by’endiga eby’omu Iceland bimanyiddwa nnyo olw’omutindo gwabyo ogw’enjawulo n’ebbugumu. Ssweeta ezilukibwa nga zikoleddwa mu byoya by’endiga eby’e Iceland tezikoma ku kubeera ku mulembe wabula era ziyamba okuziyiza omuliro mu biseera by’obutiti. Engoye zino ez’enjawulo zisobola okusikiriza abaguzi abamanyi emisono mu nsi yonna. Mu myaka egiyise, wabaddewo okwagala okweyongera mu by’okwewunda eby’obutonde n’ebintu ebikola ku lususu ebikolebwa mu birungo ebikoleddwa mu ngeri ey’obutonde oba ebiva mu ngeri ey’omulembe. Kino kiwa omukisa Iceland okutunda ebweru layini ez’enjawulo ez’okulabirira olususu eziggibwa mu bimera enzaaliranwa nga obutunda bwa Arctic oba mosses ezimanyiddwa olw’obulungi bwazo obuziyiza obuwuka obuleeta endwadde. Ekisembayo, emirimu gy’emikono egy’ennono egy’e Iceland ng’okubumba mu mbaawo oba eby’obuziba biraga eby’obuwangwa by’eggwanga lino eby’omuwendo. Ebintu bino ebikolebwa n’emikono bisobola okusikiriza abalambuzi abanoonya ebijjukizo ebituufu oba abantu ssekinnoomu abaagala ennyo okuwagira abakozi b’emikono mu kitundu. Mu kumaliriza, nga olowooza ku kulonda ebintu okusobola okutunda ebweru obulungi mu katale ka Iceland, kyandibadde kya magezi okussa essira ku byuma eby’ebweru ebikwata ku mirimu gy’obulambuzi bw’obutonde ng’ebikozesebwa mu kutambula n’engoye ez’ebbugumu; ebyennyanja eby’omutindo ogwa waggulu nga ebyennyanja ebibisi oba ebifumbiddwa mu bbugumu; ssweeta ezilukibwa nga zikoleddwa mu byoya by’endiga eby’e Iceland; layini z’okulabirira olususu eziggibwa mu bimera eby’enjawulo; n’emirimu gy’emikono egy’ennono egyoleka obuwangwa bwa Iceland obw’enjawulo.

Iceland, eggwanga ly’ebizinga mu Nordic erisangibwa mu North Atlantic Ocean, lirina engeri za bakasitoma ez’enjawulo n’ebintu ebiziyiza ebirina okutunuulirwa ng’okolagana n’abantu b’omu kitundu. Ekimu ku bintu ebikulu ebikwata ku bakasitoma mu Iceland kwe kuwulira ennyo nti balina endowooza y’omuntu kinnoomu. Bakasitoma b’e Iceland bamanyiddwa okutwala obwetwaze bwabwe n’obukuumi bwabwe obw’ekyama ng’ekikulu. Basiima ebifo by’omuntu ku bubwe era baagala nnyo obutabeera mujjuzo nnyo oba okutaataaganyizibwa abalala nga bagenda mu mirimu gyabwe egya bulijjo. Bakasitoma b’e Iceland nabo balina omutindo gwa waggulu ku bintu n’obuweereza obw’omutindo. Basuubira nti ebintu bibeere bya mutindo gwa waggulu nnyo ate nga n’obuweereza bubeere bulungi era nga bwa kikugu. Kikulu bizinensi okukulembeza okutuusa ebintu oba empeereza ez’omutindo ogw’awaggulu ezituukana n’ebisuubirwa bino. Okugatta ku ekyo, bakasitoma b’e Iceland batera okutwala obwesimbu n’obwerufu mu nkolagana ya bizinensi ng’ekikulu. Basiima empuliziganya enzigule awatali nteekateeka ezikwekebwa oba okugezaako okukozesa obubi. Mu nsonga z’okutabula, kikulu obutateesa ku nsonga enkulu ezikwata ku by’enfuna bya Iceland ng’obuzibu bwayo mu bbanka oba okulwanagana kw’ebyensimbi nga boogera ne bakasitoma ba Iceland. Okugatta ku ekyo, okukubaganya ebirowoozo ku byobufuzi nakyo kiyinza okutwalibwa ng’ekitali kituufu okuggyako nga kyatandikibwawo kasitoma yennyini. Ekirala, abagenyi balina okussa ekitiibwa mu butonde bw’ensi mu Iceland kubanga bulina amakulu mangi eri abantu b’omu kitundu. Okusuula kasasiro oba obutassa kitiibwa mu butonde kiggwaamu nnyo amaanyi kubanga BannaIceland bassa ekitiibwa mu kifo kyabwe ekitaliiko kamogo. Era kirungi okumanya nti okukuba tipping tekusuubirwa oba tekutera kubaawo mu Iceland. Obutafaananako nsi ndala ezimu ng’okusasula ssente za tip, zitera okuteekebwa mu ssente ezisasulwa mu bifo eby’okulya oba mu wooteeri. Nga bategeera engeri zino eza bakasitoma n’okugoberera ebiragiro ebyogeddwako waggulu, bizinensi zisobola bulungi okukwatagana ne bakasitoma b’e Iceland ate nga zissa ekitiibwa mu mpisa zaabwe ez’obuwangwa n’ebyo bye baagala

Iceland, ensi y’ebizinga mu Nordic esangibwa mu North Atlantic Ocean, erina enkola entegeke obulungi era ennungi ey’okuddukanya emisolo. Ebiragiro bya Kasawo mu ggwanga bigenderera okukuuma obutebenkevu, okufuga entambula y’ebyamaguzi, n’okussa mu nkola amateeka g’ensi yonna agakwata ku by’obusuubuzi. Nga batuuse ku bisaawe by’ennyonyi oba ku myalo gya Iceland, abatambuze balina okuyita mu mitendera gya kasitooma. Bannansi abatali ba mukago gwa Bulaaya (EU)/European Economic Area (EEA) balina okujjuza foomu y’okulangirira kwa Kasawo okulangirira ebyamaguzi byonna bye baleeta. Kuno kw’ogatta ebintu ng’omwenge, sigala, emmundu, n’ensimbi ennyingi. Mu nsonga z’okuziyiza okuyingiza ebintu mu ggwanga, Iceland erina amateeka amakakali ku mmere olw’ekifo kyayo ekyesudde n’okweraliikirira obutonde bw’ensi. Kigaaniddwa okuleeta ebibala ebibisi, enva endiirwa oba ennyama etafumbiddwa mu ggwanga nga tolina lukusa lutuufu. Bwe kituuka ku nsako ezitaliiko musolo ku bintu by’omuntu ebireeteddwa mu Iceland abatambuze okuva ebweru w’ekitundu kya EU/EEA, waliwo ekkomo erimu erissibwa mu nkola Customs ya Iceland. Ensimbi zino zitera kubaamu omwenge n’ebintu ebikolebwa mu taaba ebiwerako ebiyinza okuleetebwa nga tosasudde misolo. Abakungu ba Kasawo mu Iceland bayinza okukola okukebera emigugu mu ngeri ey’ekifuulannenge oba nga basinziira ku kwekengera. Abatembeeyi balina okukolagana singa emigugu gyabwe giba girondeddwa okwekebejjebwa nga bawa eby’okuddamu mu bwesimbu n’okulaga invoice oba lisiiti ezikwatagana nga babuuziddwa. Abagenyi abava e Iceland balina okwetegereza nti waliwo n’obukwakkulizo obukugira okutunda ebweru w’eggwanga ku bintu ebimu eby’obuwangwa wamu n’ebimera n’ebisolo ebikuumibwa wansi w’amateeka ga CITES. Ebintu bino byetaaga olukusa olw’enjawulo okubitwala ebweru w’eggwanga. Mu kumaliriza, Iceland ekuuma amateeka amakakali ku kasitooma agakwata ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga n’ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga okusobola okukuuma obutonde bwayo n’okukuuma enkola y’ebyobusuubuzi ey’obwenkanya. Abatembeeyi ab’ensi yonna balina okwemanyiiza amateeka gano nga tebannagenda mu ggwanga lino ate nga bakitegeera nti okugoberera amateeka gano kyetaagisa nnyo okuyingira n’okusimbula okuva mu Iceland awatali buzibu.

Iceland, eggwanga ettono eriri ku bizinga erisangibwa mu North Atlantic Ocean, lirina enkola zaayo ez’enjawulo ez’omusolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga. Eggwanga lissa emisolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga ku bintu n’ebintu eby’enjawulo ebijja mu ggwanga okukuuma amakolero g’omunda n’okuyingiza ssente mu gavumenti. Enkola ya Iceland ey’omusolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga yeesigamiziddwa ku nkola y’emisolo egabanya ebintu ebiyingizibwa mu ggwanga mu biti eby’enjawulo. Emisolo gino giteekebwawo gavumenti ya Iceland okulungamya ebintu ebiyingizibwa mu ggwanga n’okukubiriza okufulumya ebintu mu ggwanga. Ekigendererwa kwe kuteekawo bbalansi wakati w’okuwagira amakolero g’omunda mu ggwanga ate nga batuukiriza obwetaavu bw’abaguzi ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga. Emiwendo gy’omusolo gyawukana okusinziira ku kika ky’ebyamaguzi ebiyingizibwa mu ggwanga. Ebintu ebikulu ng’emmere, eddagala, n’ebintu eby’obuyonjo okutwalira awamu biba n’omusolo omutono oba tegusoloozebwa ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga. Ate ebintu eby’ebbeeyi oba ebyo ebivuganya n’ebintu ebikolebwa mu ggwanga biyinza okwolekagana n’emisolo egy’amaanyi. Ng’oggyeeko emisolo egy’enjawulo ku bintu ssekinnoomu, Iceland era essa omusolo ku muwendo ogwongezeddwa (VAT) ku bintu ebisinga ebiyingizibwa mu ggwanga. Mu kiseera kino omusolo gwa VAT guteekebwa ku bitundu 24%, nga kino kigattibwa ku muwendo gwonna ogw’ekintu omuli emisolo gyonna egya Kasawo oba emisolo emirala. Kinajjukirwa nti ebimu ku bisonyiyibwa n’okulowoozebwako okw’enjawulo biri mu nkola ya Iceland ey’omusolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga. Okugeza, ebintu ebimu ebiyingizibwa okuva mu mawanga agali mu kitundu ky’ebyenfuna bya Bulaaya (EEA) tebisonyiyibwa misolo gya kasitooma olw’endagaano z’obusuubuzi obw’eddembe n’amawanga gano. Okugatta ku ekyo, bizinensi ezimu ziyinza okuba n’ebisaanyizo okukendeezebwa oba okusonyiyibwa ssente mu mbeera ezenjawulo eziragiddwa mu mateeka ga Iceland. Okusobola okuyita mu nkola enzibu ey’omusolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga mu Iceland mu ngeri ennungi, kikulu nnyo abantu ssekinnoomu ne bizinensi ezikwatibwako mu by’obusuubuzi by’ensi yonna okwebuuza ku bakugu nga abasuubuzi ba Kasawo oba abakugu mu by’amateeka abasobola okuwa amawulire amatuufu agakwata ku biti by’ebintu ebitongole n’emisolo egyekuusa ku nsonga eno. Mu bufunze, Iceland ekozesa emisolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga okusinga ng’eyita mu nkola yaayo ey’emisolo ng’esinziira ku biti by’ebintu eby’enjawulo. Ekigendererwa ekisembayo kwe kuwagira amakolero g’omunda mu ggwanga ate nga bakyakkiriza ebintu ebiyingizibwa mu ggwanga ebyetaagisa abaguzi. Omusolo ku muwendo ogwongezeddwa (VAT) nagwo gwetaaga okulowoozebwako nga babala ssente zonna ezisaasaanyizibwa mu kuyingiza ebintu mu Iceland.

Iceland, ensi y’ebizinga mu Nordic esangibwa mu North Atlantic Ocean, erina enkola ey’okusolooza omusolo eyenjawulo ekwata ku bintu by’etunda ebweru w’eggwanga. Gavumenti ya Iceland etadde mu nkola enkola y’omusolo ogwongezeddwa ku muwendo (VAT) ogukwata ku bintu by’ekola n’obuweereza bwayo. Ku bintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga, Iceland egoberera enkola ya zero-rated VAT. Kino kitegeeza nti abasuubuzi bwe batunda ebintu oba obuweereza bwabwe ebweru w’ensalo z’eggwanga, tebalina kusasula musolo gwonna ku nkolagana zino. Ebintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga bisonyiyibwa omusolo gwonna ogw’obutereevu mu kifo we bitundibwa. Enkola ya zero-rated VAT egendereddwamu okutumbula eby’obusuubuzi n’okukubiriza abasuubuzi mu Iceland okwenyigira mu butale bw’ensi yonna. Kiyamba okufuula ebintu bya Iceland okuvuganya mu nsi yonna nga bikkiriza okutundibwa ku bbeeyi eya wansi bw’ogeraageranya n’amawanga omusolo gye guteekebwa ku bintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga. Wabula kikulu okumanya nti wadde ng’ebintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga biyinza obutasasulwa musolo gwa VAT mu bwangu, bikyayinza okusanga emisolo n’emisolo egyateekebwawo eggwanga eriyingiza ebintu nga bituuse. Emisolo gino gitera okuyitibwa emisolo egy’okuyingiza ebintu mu ggwanga oba emisolo gya kasitooma era nga buli nsi ssekinnoomu egiteekawo okusinziira ku mateeka gaayo. Okumaliriza, Iceland ekwata enkola ya zero-rated VAT ku bintu byayo ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga. Kino kikakasa nti bizinensi ezitwala ebintu byabwe okuva mu Iceland ebweru w’eggwanga tezirina kusasula musolo gwa VAT yonna munda mu ggwanga lyenyini wabula ziyinza okuba nga zikyayolekagana n’emisolo egyateekebwawo eggwanga eriyingiza ebintu mu ggwanga.

Iceland emanyiddwa olw’ebifo ebirabika obulungi n’ebyewuunyo eby’obutonde, nayo emanyiddwa olw’amakolero g’okutunda ebweru w’eggwanga. Ng’ensi erimu eby’obugagga ebitono ate ng’abantu batono, Iceland essira eriteeka ku bintu eby’omutindo ogwa waggulu ebireeta omugaso ku katale k’ensi yonna. Ab’obuyinza mu Iceland bataddewo enkola enkakali ey’okukakasa ebintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga okulaba ng’ebintu ebiva mu ggwanga bituukana n’omutindo n’ebiragiro by’ensi yonna. Satifikeeti zino zikakasa obutuufu n’omutindo gw’ebintu Iceland ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga, ne kireeta obwesige mu baguzi b’ensi yonna. Satifikeeti emu emanyiddwa ennyo ey’okutunda ebweru w’eggwanga mu Iceland yeekuusa ku bintu ebikolebwa mu by’obuvubi. Okusinziira ku bifo by’envuba ebingi n’amakolero g’ebyennyanja agakulaakulana, envuba ya Iceland efunye okusiimibwa mu nsi yonna olw’enkola zaayo eziwangaala n’ebintu eby’omutindo ogwa waggulu. Ebbaluwa ya Icelandic Responsible Fisheries Management Certification eweebwa ebibiina eby’okusatu ebyetongodde oluvannyuma lw’okwekenneenya ebimotoka by’envuba gye bigoberera omutindo gw’okuyimirizaawo obutonde bw’ensi. Satifikeeti endala enkulu ey’okutunda ebweru w’eggwanga ekwata ku tekinologiya w’amasannyalaze ag’ebbugumu ly’omu ttaka. Ng’omu ku bakulembedde mu nsi yonna mu kukozesa eby’obugagga ebiva mu ttaka, Iceland egaba eby’okugonjoola ebiyiiya mu mulimu guno. Ebbaluwa ya Geothermal Technology Export Certification ekakasa nti ebyuma oba empeereza ezikwata ku masoboza ag’ebbugumu mu ttaka zituukiriza ebisaanyizo by’obukuumi, omutindo gw’emirimu, n’amateeka agafuga obutonde bw’ensi. Ekirala, eby’obulimi mu Iceland nakyo kikola kinene mu by’okutunda ebweru w’eggwanga. Ebbaluwa ya Organic Agricultural Products Certification ekakasa nti ebintu by’ebyobulimi ebifulumizibwa ebweru okuva mu Iceland bigoberera enkola enkakali ey’okulima mu ngeri ey’obutonde awatali bikozesebwa mu butonde oba eddagala ery’obulabe. Ekirala, satifikeeti endala eziwerako zikola emirimu emikulu nga bafulumya ebintu eby’enjawulo okuva mu Iceland nga satifikeeti z’okulongoosa emmere (ku bikolebwa mu mata oba ennyama), satifikeeti z’obukuumi bw’ebizigo (ku bikozesebwa mu kulabirira olususu oba eby’okwewunda), satifikeeti z’obukuumi bw’ebintu by’amasannyalaze (ku byuma eby’amasannyalaze ebikolebwa eyo), n’ebirala . Mu kumaliriza, abasuubuzi b’omu Iceland ebweru w’eggwanga bagoberera enkola enkakali ez’okuwa satifikeeti mu makolero gonna nga okukakasa obuwangaazi bw’ebintu by’ebyobuvubi, okwekenneenya tekinologiya w’amasannyalaze ag’ebbugumu ly’omu ttaka, okukakasa enkola z’ebyobulimi eby’obutonde n’ebirala. Satifikeeti zino tezikoma ku kukuuma linnya lya bintu bya Iceland ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga wabula ziyamba n’okutumbula ebyenfuna byayo okutwalira awamu ate nga zikuuma ekitiibwa eri obutonde n’emisingi gy’okuyimirizaawo.

Iceland emanyiddwa olw’ebifo byayo eby’obutonde ebiwuniikiriza n’eby’obuwangwa eby’enjawulo, ekola emirimu egy’enjawulo egy’okutambuza ebintu okuwagira emirimu gya bizinensi n’obusuubuzi bw’ensi yonna. Wano waliwo empeereza z’okutambuza ebintu ezisemba mu Iceland: 1. Emigugu mu nnyonyi: Iceland erina omukutu gw’ennyonyi omulungi ennyo, ng’ekisaawe ky’ennyonyi ekikulu eky’ensi yonna kiri Keflavik International Airport okumpi ne Reykjavik. Ennyonyi eziwerako ezitwala emigugu zikola mu Iceland, nga ziwa eby’okugonjoola eby’amaguzi mu nnyonyi okutambuza ebyamaguzi mu nsi yonna. Ekisaawe kino era kikola emirimu egy’enjawulo egy’okukwata emirimu okulaba ng’emirimu gitambula bulungi n’okugituusa mu budde. 2. Emigugu ku nnyanja: Ng’eggwanga eriri ku kizinga, emigugu ku nnyanja gikola kinene nnyo mu mutimbagano gw’okutambuza ebintu mu Iceland. Eggwanga lino lirina emyalo egiwerako egyasangibwa mu kifo ekirungi okwetooloola olubalama lw’ennyanja nga gikola ku by’okutwala ebintu mu ggwanga n’ensi yonna. Emyalo nga Reykjavík Port ne Akureyri Port girimu ebifo eby’okukwata emigugu mu konteyina wamu n’obuweereza obwesigika obw’okutwala emigugu. 3. Entambula y’oku nguudo: Iceland erina omukutu gw’enguudo ogukulaakulanye obulungi ogugatta ebibuga ebinene n’obubuga okwetoloola eggwanga. Entambula y’oku nguudo esinga kukozesebwa mu by’okutambuza ebintu mu ggwanga oba okutambuza ebyamaguzi okuva mu sitoowa za kkampuni okutuuka ku myalo oba ku bisaawe by’ennyonyi okubitwala ebweru oba okubiyingiza mu ggwanga. 4. Ebifo eby’okuterekamu: Sitoowa ez’enjawulo ezisangibwa mu ggwanga lyonna ziwa eby’okutereka eby’okutereka ebintu ebiyingira nga tebinnaba kwongera kusaasaanyizibwa oba okutwalibwa ebweru w’eggwanga. Ebifo bino biwa ebikozesebwa eby’omulembe nga biriko engeri y’okuterekamu ebintu ebivunda ng’eby’ennyanja oba eddagala ebifugibwa ebbugumu. 5 Obuyambi mu kugoba emisolo: Okusobola okwanguyiza okuyingiza n’okufulumya ebintu mu ggwanga mu ngeri ennyangu, ebitongole ebikola ku by’okugoba emisolo mu Iceland bisobola okuyamba bizinensi mu mateeka agakwata ku mpapula, ebyetaago by’ebiwandiiko, okugabanya emisolo, n’okubalirira emisolo nga bikakasa nti bigoberera obuvunaanyizibwa obw’amateeka obuteekebwawo abakulira Kasawo mu Iceland. 6 E-commerce Logistics Solutions: Olw’okukula kw’obusuubuzi ku yintaneeti mu nsi yonna, kampuni za Iceland ezikola ku by’okutambuza ebintu zikoze eby’okugonjoola ebituukira ddala ku byetaago by’ekitongole kino mu ngeri ennungi. Mu bino mulimu empeereza y’okutuusa ebintu ku mayiro esembayo ng’egatta enkola z’okukola ku oda ku yintaneeti ekivaamu okulongoosa mu nkola y’okugaba ebintu. 7 Empeereza y’okuddukanya enjegere ennyogovu: Okusinziira ku kifo we kiri okumpi n’amazzi ga Arctic, aba Iceland abakola ku by’okutambuza ebintu bakuguse mu kuddukanya enjegere ennyogovu olw’ebyennyanja eby’omutindo ogwa waggulu n’ebirala ebigenda ebweru w’eggwanga ebiyinza okwonooneka. Balina ebifo eby’omulembe ebinyogoza n’okufuga ebbugumu okulaba ng’ebyamaguzi biba bipya n’omutindo nga bitambuzibwa. 8 Abagaba eby’okutambuza ebintu (3PL): Bizinensi ezinoonya eby’okugonjoola eby’okutambuza ebintu mu ngeri enzijuvu zisobola okweyambisa empeereza eziweebwa abagaba 3PL mu Iceland. Kkampuni zino zikola emirimu gy’okutambuza ebintu okuva ku nkomerero okutuuka ku nkomerero, omuli sitoowa, entambula, okuddukanya ebintu, okutuukiriza oda, n’okusaasaanya. Okutwaliza awamu, Iceland yeewaanira ku nkola y’okutambuza ebintu ekulaakulanye obulungi ng’ewa empeereza ez’enjawulo ez’okutambuza ebintu okusobola okwanguyiza enkolagana ennungi ey’ebyobusuubuzi n’ensi yonna. Ka kibeere emigugu mu nnyonyi, emigugu ku nnyanja, entambula ku nguudo oba empeereza ey’enjawulo ey’okuddukanya enjegere ennyogovu gy’olina; Abakola ku by’okutambuza ebintu mu Iceland basobola okukola ku byetaago byo ebitongole mu ngeri ennungi.

Iceland, eggwanga ettono ery’ebizinga erisangibwa mu North Atlantic Ocean, liyinza okulabika ng’ekifo ekitali kya bulijjo eri abaguzi b’ensi yonna n’emyoleso gy’ebyobusuubuzi. Wabula ensi eno ey’enjawulo erimu emikutu emikulu egiwerako egy’okugula ebintu mu nsi yonna era etegeka emyoleso egy’enjawulo egy’amaanyi. Emu ku makubo amakulu ag’okunoonya ebintu okuva mu Iceland kwe kuyita mu mulimu gwayo ogw’okuvuba. Iceland yeewaanira ku kimu ku bifo ebisinga okuvubiramu envuba mu nsi yonna, ekigifuula akatale akasikiriza okugula ebyennyanja. Eggwanga lino litwala ebyennyanja eby’omutindo ogwa waggulu nga cod, haddock, ne arctic char mu mawanga ag’enjawulo mu nsi yonna. Abaguzi b’ensi yonna basobola okukola enkolagana ey’obutereevu ne kkampuni z’envuba mu Iceland oba okukola n’aba Iceland abalongoosa ebyennyanja abasobola okubayunga ku basuubuzi abeesigika. Ekitundu ekirala ekimanyiddwa ennyo mu kugula ebintu mu nsi yonna mu Iceland ye tekinologiya w’amasannyalaze agazzibwawo. Ng’eggwanga eryesigamye ennyo ku nsibuko z’amasannyalaze g’ettaka n’amazzi, Iceland efunye obukugu obw’omulembe mu kugonjoola amasannyalaze agazzibwawo. Tekinologiya w’eggwanga lino ow’ebbugumu ly’ettaka afunye okusiimibwa mu nsi yonna era akiikirira emikisa emirungi ennyo eri abaguzi b’ensi yonna abanoonya okunoonya ebyuma ebikozesa amasannyalaze amayonjo oba okunoonyereza ku nkolagana ne kkampuni za Iceland ezikola pulojekiti z’amasannyalaze g’ettaka. Amakolero agakyakula nga tekinologiya w’amawulire (IT) n’okukola pulogulaamu za kompyuta nago gawa amakubo agayinza okukozesebwa mu kugula ebintu mu nsi yonna mu Iceland. Olw’abakozi abasomye ennyo n’abantu abamanyi tekinologiya, Iceland elabye enkulaakulana mu kkampuni za IT ezitandise okukuguka mu bintu nga okukola pulogulaamu za kompyuta, tekinologiya w’emizannyo, n’okugonjoola ensonga z’okukola ku by’amawulire. Abaguzi b’ensi yonna abanoonya eby’okugonjoola ebizibu bya IT ebiyiiya basobola okukwatagana ne kkampuni zino eza Iceland okunoonyereza ku nkolagana oba okunoonya tekinologiya ow’omulembe. Mu nsonga z’emyoleso gy’ebyobusuubuzi n’emyoleso egitegekebwa mu Iceland buli mwaka oba buli luvannyuma lwa kiseera, waliwo emikolo egiwerako egy’amaanyi egisikiriza abeetabye mu nsi yonna: 1. Olukungaana lw’okutunda ku yintaneeti mu Reykjavik (RIMC): Olukungaana luno lussa essira ku mitendera n’obukodyo bw’okutunda mu ngeri ya digito. Kigatta abakugu okuva mu nsi yonna okugabana okumanya ku bukodyo bw’okulanga ku yintaneeti, amagezi ku by’okutunda ku mikutu gya yintaneeti, enkola z’okulongoosa yingini z’okunoonya, n’ebirala. 2. Olukungaana lwa Arctic Circle: Ng’omukolo ogutegekebwa buli mwaka mu Reykjavik okuva mu 2013, . olukiiko lwa Arctic Circle Assembly luwa omukutu gw’okuteesa kw’ensi yonna ku nsonga za Arctic. Eyaniriza abakola enkola, abakiise okuva mu bitundu by’abantu enzaalwa, bannassaayansi, n’abakulembeze ba bizinensi okukubaganya ebirowoozo ku nsonga ng’enkulaakulana ey’olubeerera, amakubo g’emmeeri, eby’obugagga by’amasannyalaze, n’okukuuma obutonde bw’ensi. 3. Omwoleso gw’ebyobuvubi mu Iceland: Omwoleso guno gulaga enkulaakulana ezisembyeyo mu mulimu gw’okuvuba, nga guwa omukutu eri abagaba ebyuma, abazimba emmeeri, abalongoosa ebyennyanja, n’abakwatibwako abalala abeenyigira mu mulimu guno okwanjula ebintu byabwe n’obuweereza bwabwe. 4. UT Messan: Omwoleso guno ogwategekebwa ekibiina ekigatta abakugu mu kugula ebintu ekya Icelandic Union of Purchasing Professionals (UT), essira lisinga kulissa ku nsonga ezikwata ku kugula ebintu. Omukolo guno gugatta abasuubuzi okuva mu makolero ag’enjawulo okulaga ebintu byabwe n’obuweereza bwabwe ate nga bawa emikisa gy’okukolagana n’abakugu abanoonya okugaziya emikutu gyabwe egy’okugula ebintu. Nga bayita mu myoleso gino egy’ebyobusuubuzi n’emyoleso wamu n’emikutu egyateekebwawo ng’okukwatagana n’amakolero g’envuba oba okukolagana ne kkampuni z’amasannyalaze agazzibwawo oba ezitandikawo IT mu Iceland, abaguzi b’ensi yonna basobola okukozesa eggwanga lino ery’enjawulo lye likola. Wadde nga ntono, Iceland erina obusobozi bungi ng’ensibuko y’ebintu eby’omutindo ogwa waggulu eby’ebyennyanja oba ng’omukwanaganya mu makolero ag’enjawulo okuva ku kugonjoola amasannyalaze agazzibwawo okutuuka ku nkulaakulana ya tekinologiya ow’omulembe.

Mu Iceland, emikutu gy’okunoonya egyakozesebwa ennyo gifaananako n’egikozesebwa mu nsi yonna. Bino bye bimu ku mikutu gy’okunoonya egy’ettutumu mu Iceland wamu n’emikutu gyabwe egya URL: 1. Google (https://www.google.is): Google ye nkola y’okunoonya esinga okukozesebwa mu nsi yonna, era era yettanirwa nnyo mu Iceland. Ewa ebivudde mu kunoonyereza okujjuvu n’empeereza ez’enjawulo ez’okwongerako nga maapu, okuvvuunula, amawulire, n’ebirala. 2. Bing (https://www.bing.com): Bing ye nkola endala emanyiddwa ennyo ey’okunoonya etera okukozesebwa mu Iceland ng’eky’okuddako mu Google. Ewa okunoonya ku mukutu okwa bulijjo wamu n’ebintu nga ebifaananyi, vidiyo, ebikulu mu mawulire, ne maapu. 3. Yahoo (https://search.yahoo.com): Yahoo Search erina abakozesa baayo mu Iceland nayo, wadde nga eyinza obutaba ya ttutumu nnyo bw’ogeraageranya ne Google ne Bing. Okufaananako n’emikutu emirala egy’okunoonya, Yahoo eriko enkola ez’enjawulo ez’okunoonya ng’okunoonyereza ku mitwe gy’amawulire okuva mu nsi yonna oba okunoonya ebifaananyi. 4. DuckDuckGo (https://duckduckgo.com): DuckDuckGo ekulembeza eby’ekyama by’abakozesa nga telondoola bikwata ku muntu oba okuwandiika ebikwata ku bakozesa ku birango ebigendereddwamu. Efunye okusika omuguwa mu abo abafaayo ku by’ekyama ku yintaneeti mu Iceland n’ensi yonna. 5. StartPage (https://www.startpage.com): StartPage ye nkola y’okunoonya etunuulidde eby’ekyama ekola nga proxy wakati w’abakozesa ne yingini endala enkulu nga Google ate nga ekuuma obutamanyibwa. 6. Yandex (https://yandex.com): Yandex eyinza obutakolebwa mu ngeri ey’enjawulo ku kunoonya mu Iceland naye ng’ekyasobola okukozesebwa abakozesa b’e Iceland abanoonya ebirimu ebitongole mu mawanga ga Bulaaya ey’Ebuvanjuba oba ebitundu ebyogera Olurussia. Zino ze zimu ku mikutu gy’okunoonya egyakozesebwa ennyo mu Iceland abantu b’omu kitundu gye beesigamako okubuuza buli lunaku ku yintaneeti n’okunoonyereza.

Iceland, eggwanga ly’ebizinga ebitono mu North Atlantic, lirina ebitabo ebikulu ebiwerako eby’empapula za kyenvu ezikola ku makolero n’obuweereza obw’enjawulo. Wano waliwo ebimu ku bitabo ebimanyiddwa ennyo eby’olupapula olwa kyenvu mu Iceland awamu n’emikutu gyabyo: 1. Yellow.is - Yellow.is ye dayirekita ya yintaneeti ekwata ku bizinensi n’abawa empeereza ez’enjawulo mu Iceland. Mulimu olukalala lw’ebifo eby’okusulamu, eby’okulya, eby’entambula, abakola ku by’obulamu, ebifo eby’amaduuka n’ebirala bingi. Omukutu gwa Yellow.is guli https://en.ja.is/. 2. Njarðarinn - Njarðarinn ye ndagiriro enzijuvu ekwata ku kitundu kya Reykjavik n'ebitundu ebiriraanyewo. Ewa amawulire ku bizinensi z’omu kitundu omuli eby’okulya, amaduuka, wooteeri, bbanka wamu n’ennamba ez’amangu n’obuweereza obuli mu kitundu. Omukutu gwa Njarðarinn guli http://nordurlistinn.is/. 3. Torg - Torg ekuguse mu kuwandiika ebirango eby’ekyama okuva mu bantu ssekinnoomu ne bizinensi ezigaba ebintu oba obuweereza okwetoloola Iceland. Okuva ku by’amayumba okutuuka ku mirimu oba mmotoka ezitundibwa, Torg ekola ng’omukutu abantu mwe basobola okusanga ebintu eby’enjawulo ebipya n’ebikozesebwa mu ggwanga lyonna. Omukutu gwa Torg guli https://www.torg.is/. . com/en. 5.Jafnréttisstofa – This yellow pages directory essira erisinga kulissa ku kutumbula obwenkanya mu bantu ba Iceland nga egaba eby’obugagga ebikwata ku nsonga z’okwenkanankana kw’ekikula ky’abantu.Omukutu gwabwe guwa amawulire agakwata ku bibiina ebikola ku ky’okwenkanankana kw’ekikula ky’abantu wamu n’emitwe egikwata ku miramwa egy’engeri eno.Kebera omukutu gwabwe ku https:// www.jafnrettisstofa.is/luganda. Dayirekita zino ziwa amawulire ag’omuwendo agakwata ku bintu eby’enjawulo ebikwata ku bizinensi ya Iceland, empeereza, n’emikisa. Kijjukire nti emikutu egimu giyinza okuba nga gisangibwa mu lulimi lwa Iceland lwokka, naye osobola okukozesa ebikozesebwa mu kuvvuunula okutambula mu mpapula ezo.

Mu Iceland, waliwo emikutu gy’obusuubuzi ku yintaneeti egy’amaanyi egiwerako egikola ebintu n’obuweereza obw’enjawulo. Wano waliwo ezimu ku mikutu emikulu egy’obusuubuzi ku yintaneeti mu Iceland wamu n’endagiriro zaabwe ez’omukutu gwa yintaneeti: 1. Aha.is (https://aha.is/): Aha.is gwe gumu ku mikutu gy’okugula ebintu ku yintaneeti mu Iceland. Ewa ebika eby’enjawulo omuli eby’amasannyalaze, eby’omu nnyumba, engoye, eby’okwewunda, ebitabo, n’ebirala. 2. Olafssongs.com (https://www.olafssongs.com/): Olafssongs.com ye nkola emanyiddwa ennyo ey’okugula CD z’ennyimba ne vinyl records mu Iceland. Ewa ennyimba nnyingi nnyo ez’omu Iceland n’ez’ensi yonna mu bika eby’enjawulo. 3. Heilsuhusid.is (https://www.heilsuhusid.is/): Heilsuhusid.is dduuka lya yintaneeti erikuguse mu bintu ebikwata ku bulamu nga vitamiini, ebirungo ebiyamba omubiri, eddagala ery’obutonde, ebyuma ebikozesebwa mu kukola emirimu gy’omubiri, emmere ennungi, n’ebirala. 4. Tolvutaekni.is (https://tolvutaekni.is/): Tolvutaekni.is dduuka lya byuma bikalimagezi erigaba ebitundu bya kompyuta eby’enjawulo, laptops, tablets wamu n’ebintu ebirala ebikwatagana nabyo mu Iceland. 5. Hjolakraftur.dk (https://hjolakraftur.dk/): Hjolakraftur.dk ekuguse mu kutunda obugaali okuva mu bika eby’enjawulo ebikulembedde wamu n’ebikozesebwa ebikwatagana nabyo okusobola okukola ku baagalana b’obugaali wonna Iceland. 6. Costco.com: Wadde nga si mukutu gwa Iceland, . Costco.com etuusa ebintu byayo ne mu Iceland. Bawa engeri y’okugula ebintu mu bungi ku by’okulya, ebintu by’omu maka ku bbeeyi esaliddwako. 7. Hagkaup (https://www.wiv. Hagkaup eddukanya amaduuka gombi ag’omubiri era alina ne yintaneeti omukutu oguwaayo ebintu eby’engoye eri abasajja, . abakyala & abaana wamu n'ebyuma by'omu nnyumba, electronics & ebirala ebikulu mu maka. Bino bye bimu ku byokulabirako by’emikutu emikulu egy’obusuubuzi ku yintaneeti mu Iceland. Kinajjukirwa nti waliwo n’amaduuka amatonotono ag’enjawulo agakola ku yintaneeti agakola ku bika by’ebintu ebimu.

Iceland, ensi y’ebizinga eby’omu Nordic mu North Atlantic Ocean, erina emikutu gy’empuliziganya egiwerako egy’ettutumu era nga bannansi baayo bagikozesa nnyo. Bino bye bimu ku mikutu gy’empuliziganya egy’ettutumu mu Iceland wamu n’emikutu gyabwe egya URL: 1. Facebook (www.facebook.com): Facebook y’emu ku mikutu gy’empuliziganya egisinga okukozesebwa mu Iceland. Kisobozesa abakozesa okukwatagana n’emikwano n’ab’omu maka gaabwe, okugabana ebifaananyi n’obutambi, okwegatta ku bibinja n’emikolo, n’okuzuula amawulire n’amawulire. 2. Twitter (www.twitter.com): Twitter ye nkola endala emanyiddwa ennyo mu Iceland ey’okugabana obubaka obumpi (tweets) n’omukutu gw’abagoberezi. Kitera okukozesebwa okutereeza amawulire mu bwangu, endowooza, okukubaganya ebirowoozo ku nsonga ez’enjawulo, wamu n’okugoberera abantu ab’olukale. 3. Instagram (www.instagram.com): Instagram nkola y’okugabana ebifaananyi esobozesa abakozesa okugabana bye bayitamu nga bayita mu bifaananyi oba obutambi obumpi obuwerekerwako ebigambo ebiwandiikiddwa n’ebigambo ebiwandiikiddwa. Bannansi ba Iceland bangi bakozesa Instagram okulaga obulungi obw’obutonde obw’ekitalo obw’eggwanga lyabwe. 4. Snapchat (www.snapchat.com): Snapchat ye app y'obubaka ey'emikutu mingi ekozesebwa ennyo abavubuka b'e Iceland okuweereza ebifaananyi oba obutambi obumpi obuyitibwa "snaps" obubula oluvannyuma lw'okulabibwa mu kiseera ekigere. 5. LinkedIn (www.linkedin.com): LinkedIn esinga kukozesebwa ku mikutu gya kikugu mu Iceland abantu ssekinnoomu gye basobola okukwatagana ne bannaabwe, okukwatagana n’abakugu mu makolero, okunoonya emirimu oba okuzuula abayinza abakozi. 6. Reddit (www.reddit.com/r/Iceland/): Reddit egaba ebitundu ku yintaneeti abakozesa mwe basobola okuweereza ebirimu nga ebiwandiiko oba enkolagana obutereevu ebikwata ku nsonga ez’enjawulo omuli okukubaganya ebirowoozo ku mawulire agakwata ku Iceland ku r/iceland subreddit. 7. Meetup: Omukutu ogw'amaanyi mu nsi yonna mw'oyinza okusanga meetups eziweereddwayo okusinziira ku by'oyagala/ebifo eby'enjawulo & emikolo egya bulijjo egy'omu kitundu too! 8.Through Almannaromur.is era oyinza okufuna forums ez'ekika eky'enjawulo & group experience okusinziira ku interest yo & location yo Nsaba omanye nti zino ze zimu ku mikutu gy’empuliziganya egy’ettutumu abantu mu Iceland gye bayitamu, era wayinza okubaawo emikutu emirala egy’enjawulo egy’ebitundu ebimu oba ebibiina ebimu ebigendererwamu nga nabyo bikozesebwa nnyo.

Iceland, ensi y’ebizinga mu Nordic esangibwa mu North Atlantic Ocean, emanyiddwa olw’ebifo byayo ebirabika obulungi n’ebintu eby’enjawulo eby’ettaka. Ebyenfuna by’eggwanga byesigamye nnyo ku makolero ag’enjawulo agayamba mu kukula n’okukulaakulana kwalyo. Bino bye bimu ku bibiina ebikulu ebikola ku by’amakolero mu Iceland: 1. Ekibiina ekigatta abakola ku by’entambula mu Iceland (SAF): Ekibiina kino kikiikirira amakampuni n’abantu ssekinnoomu abakola mu by’obulambuzi mu Iceland. Omukutu gwabwe ogwa www.saf.is. 2. Federation of Icelandic Industries (SI): SI etumbula ebirungi bya kkampuni z’amakolero ezikola mu bitundu ng’amakolero, okuzimba, amaanyi, ne tekinologiya. Ebisingawo osobola okubisanga ku www.si.is/en. 3. Ekibiina ekigatta abasuubuzi n’obuweereza (FTA): FTA ekiikirira kkampuni z’obusuubuzi mu bitundu eby’enjawulo omuli eby’obusuubuzi ebya ‘wholesale’, eby’obusuubuzi mu butale, obuweereza, wooteeri, eby’okulya, entambula, empuliziganya, eby’ensimbi, yinsuwa n’ebirala. Osobola okugenda ku mukutu gwabwe ogwa yintaneeti ku www.vf.is/enska/english. 4. Association of State Licensed Commercial Banks (LB-FLAG): LB-FLAG ekiikirira bbanka z’ebyobusuubuzi ezirina layisinsi ezikola mu kitongole ky’ebyensimbi mu Iceland okukuuma ebirungi byabwe n’okutumbula enkolagana n’aboobuyinza abakwatibwako. Omukutu gwabwe ogwa yintaneeti gwe www.lb-flag.is/en/home/. 5.International Flight Training Center (ITFC): ITFC egaba pulogulaamu z’okutendeka abavuzi b’ennyonyi mu ngeri ey’ekikugu eri abayizi ba wano n’ab’ensi yonna abaagala okufuuka abavuzi b’ennyonyi oba okutumbula emirimu gyabwe egy’ennyonyi.Omukutu gwayo osobola okugufuna ku www.itcflightschool.com 6.Emmere y'omu nnyanja efulumya eby'ennyanja mu Iceland: Ekibiina kino kikwata ku bifo ebirongoosa eby'ennyanja ebikwatibwako mu kutunda ebweru ebintu by'ennyanja ebya Iceland mu nsi yonna.Funa ebisingawo okuva ku mukutu gwabwe omutongole:www.icelandicseafoodexporters.net Bino bye byokulabirako ebitonotono eby’ebibiina by’amakolero ebimanyiddwa mu Iceland; waliwo ebibiina ebirala bingi ebikiikirira ebitundu eby’enjawulo ebiyamba mu by’enfuna by’eggwanga okutwaliza awamu.

Iceland, ensi y’ebizinga mu Nordic esangibwa mu North Atlantic Ocean, erina ebyenfuna ebijjudde amaanyi ng’essira lisinga kulissa ku makolero ng’envuba, amasannyalaze agazzibwawo, eby’obulambuzi n’amakolero ag’obuyiiya. Wano waliwo emikutu gya bizinensi n’ebyobusuubuzi egyekuusa ku Iceland: 1. Teeka ssente mu Iceland - Omukutu omutongole ogwa Promote Iceland guwa amawulire ku mikisa egy’enjawulo egy’okusiga ensimbi mu ggwanga. Ewa amagezi ku bitundu ebikulu n’ebikwata ku mbeera ya bizinensi mu Iceland. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.invest.is/ 2. Okutunda ebweru w’eggwanga okuva mu Iceland - Eddukanyizibwa kkampuni ya Promote Iceland, omukutu guno gukola ng’ekifo eky’amawulire eri abasuubuzi b’ebweru okuva mu Iceland. Ewa olukusa okufuna lipoota z’obukessi bw’akatale, ebibalo by’ebyobusuubuzi, amawulire g’amakolero n’ebibaddewo. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.icelandicexport.is/ 3. Ekibiina ky’abasuubuzi mu Iceland - Ekibiina kino kifo kya maanyi nnyo eri bizinensi ezikola mu Iceland. Omukutu gwayo guwa eby’obugagga eri bizinensi ezinoonya okutandikawo enkolagana oba okukwatagana ne kkampuni za wano. Omukutu gwa yintaneeti: https://lu.chamber.is/ 4. Minisitule y’amakolero n’obuyiiya - Ekitongole kino ekya gavumenti kitumbula enkulaakulana mu by’enfuna nga kiyita mu kuyiiya n’okutumbula amakolero mu Iceland. Omukutu gwabwe gukuwa olukusa okulaba enkola z’ebyenfuna, enteekateeka wamu n’ebikwata ku nteekateeka ezikwata ku bitongole. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.stjornarradid.is/raduneyti/vidskipta-og-innanrikisraduneytid/ omukutu gwa yintaneeti ogwa yintaneeti 5. Ekibiina ekigatta abakozesa mu Iceland - Nga kikiikirira abakozesa mu bitundu eby’enjawulo mu Iceland, ekibiina kino kikakasa nti ebirungi byabwe bikuumibwa nga bayita mu kaweefube w’okubunyisa amawulire ku bitongole ebisalawo ku mutendera gw’eggwanga. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.saekja.is/luganda 6.The Federation of Trade & Services (LÍSA) – LÍSA ekiikirira amakampuni agali mu mpeereza z’ebyobusuubuzi nga galina kkampuni za mmemba ezisukka mu 230 eziva mu mirimu gya bizinensi egy’enjawulo nga retailing wholesale commercial real estate info systems recruitment travel agencies bats computers restaurants etc Omukutu gwa yintaneeti :http://lisa.is/default.asp?cat_id=995&id_enkulu=178 Emikutu gino giwa eby’obugagga eby’omuwendo eri bamusigansimbi, abatunda ebweru w’eggwanga, ne bizinensi abanoonya okutegeera akatale ka Iceland n’okunoonyereza ku mikisa gy’obusuubuzi.

Wano waliwo emikutu gy’empuliziganya egy’okubuuza ebikwata ku by’obusuubuzi ku Iceland: 1. Kasawo wa Iceland - Omukutu omutongole ogw’ekitongole kya Kasawo ekya Iceland gukuwa olukusa okulaba ebibalo n’ebikwata ku by’obusuubuzi eby’enjawulo. Osobola okufuna amawulire ku bintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga, ebiyingizibwa mu ggwanga, emisolo n’ebirala. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.customs.is/ 2. Ebibalo Iceland - Ekitongole ky’eggwanga eky’eby’emiwendo ekya Iceland kiwa ekifo ekijjuvu eky’ebiwandiiko ebikwata ku by’obusuubuzi. Osobola okufuna ebibalo by’okuyingiza n’okufulumya ebintu okusinziira ku nsi, ebintu, n’ebirala. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.static.is/ 3. Minisitule y’ensonga z’ebweru wa Iceland - Omukutu gwa minisitule eno guwa amawulire ku nkolagana y’ebyobusuubuzi mu nsi yonna ekwata ku Iceland. Osobola okusanga lipoota ku ndagaano z’ebyobusuubuzi ez’amawanga gombi, abasuubulagana, emikisa gy’okusiga ensimbi, n’okutumbula okutunda ebweru w’eggwanga. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.gavumenti.eri/minisitule/minisitule-ey’ensonga z’ebweru/ 4. Bbanka Enkulu eya Iceland - Omukutu gwa bbanka enkulu guwa ebipimo by’ebyenfuna ebikwatagana n’obusuubuzi bw’ebweru mu Iceland. Mulimu amawulire agakwata ku miwendo gy’ensimbi z’ebweru, ebibalo by’ensimbi ezisasulwa ebikwata ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga n’ebifulumizibwa ebweru, emiwendo gy’ebbeeyi y’ebintu egikwata ku nkyukakyuka y’obusuubuzi bw’ensi yonna mu ggwanga. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.cb.is/ 5. Eurostat - Eurostat ye ofiisi y’eby’emiwendo mu mukago gwa Bulaaya (EU). Wadde nga si ya Iceland yokka egaba ebikwata ku bibalo ebijjuvu ku mawanga ga Bulaaya omuli n’amawulire agakwata ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga/ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga eri amawanga agali mu mukago gwa EU nga Iceland. Omukutu gwa yintaneeti: https://ec.europa.eu/eurostat Nsaba omanye nti emikutu egimu giyinza okuwaayo ebirimu mu nnimi zombi ez’Olungereza ne Iceland; osobola okukyusakyusa wakati wazo ng’okozesa enkola z’olulimi ezisangibwa ku buli mukutu. Bulijjo kirungi okunoonyereza ku mikutu gino mu bujjuvu okuzuula ebikwata ku mikutu gino ebitongole oba ensonda endala eziyinza okukuwa ensonga entuufu ezipya ezikwata ku kubuuza ebikwata ku by’obusuubuzi mu Iceland.

Iceland, ensi y’ebizinga mu Nordic esangibwa mu North Atlantic Ocean, erina emikutu gya B2B egiwerako egyanguyiza okukolagana mu bizinensi n’okuyungibwa. Bino bye bimu ku bifo ebimanyiddwa ennyo ebya B2B mu Iceland: 1. Icelandic Startups (www.icelandicstartups.com): Omukutu guno gugatta abatandisi, abasuubuzi, ne bamusigansimbi mu Iceland. Ewa ekifo eky’okwolesezaamu ebirowoozo ebiyiiya, okunoonya emikisa gy’okusonda ssente, n’okukwatagana n’abo abayinza okukolagana nabo. 2. Okutumbula Iceland (www.promoteiceland.is): Ekola ng’omukutu omutongole ogw’okutumbula bizinensi za Iceland mu nsi yonna. Ewa amawulire ku makolero ag’enjawulo nga eby’obulambuzi, eby’ennyanja, amasannyalaze agazzibwawo, amakolero agayiiya, n’ebirala. 3. Eyrir Ventures (www.eyrir.is): Kkampuni y’obwannannyini esangibwa mu Iceland ng’essira eriteeka ku nsimbi ezisinga mu kkampuni za tekinologiya ezikola mu nsi yonna. Omukutu guno gugenderera okuwagira enkulaakulana y’ebitongole ebiyiiya ebitandise nga guwa kapito n’obulagirizi obw’obukodyo. 4. Omukutu gw’okutunda ebweru w’eggwanga (www.exportportal.com): Wadde nga si gwa Iceland yokka, omukutu guno ogw’ensi yonna ogwa B2B gusobozesa bizinensi okuva mu nsi yonna okukwatagana n’okusuubulagana ku mukutu gumu. Mulimu ebika eby’enjawulo nga electronics, food & beverages, textiles & clothing nga kampuni za Iceland zisobola okwolesa ebintu byabwe. 5.Samskip Logistics (www.samskip.com): Kkampuni y’ebyentambula esinga esangibwa mu Reykjavik ng’ewa empeereza y’okutambuza ebintu mu nsi yonna omuli n’eby’entambula ku nguudo ebituukira ddala ku makolero ag’enjawulo ng’eby’obuvubi oba eby’amaguzi. 6.Business Iceland (www.businessiceland.is): Eddukanyizibwa ekitongole kya Invest in Iceland Agency – egaba amawulire agakwata ku mikisa gy’okusiga ensimbi mu bitundu eby’enjawulo omuli okufulumya amasannyalaze agazzibwawo/okutumbula tekinologiya oba pulojekiti z’ebizimbe bya ICT/ebyempuliziganya n’ebirala. Bino bye byokulabirako ebitonotono eby’enkola za B2B ezisangibwa mu Iceland eziwa empeereza ez’enjawulo okuva ku kwanguyiza okusiga ensimbi okutuuka ku kuwagira eby’okutambuza bizinensi eri bizinensi ezikola munda oba ezinoonya okukwatagana n’obutale bwa Iceland.