TogTok

Okulaba Ensi
Ssente z’eggwanga
Omuwendo gw’ensimbi
Ennaku enkulu enkulu
Embeera y’obusuubuzi bw’amawanga amalala
Obusobozi bw’okukulaakulanya akatale
Ebintu ebitundibwa mu bbugumu ku katale
Engeri za bakasitoma ne tabu
Enkola y’okuddukanya emirimu gya Kasawo
Enkola z’omusolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga
Enkola z’omusolo ku by’amaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga
Satifikeeti ezeetaagisa okutunda ebweru w’eggwanga
Enteekateeka y’okutambuza ebintu esengekeddwa
Emikutu gy’okukulaakulanya abaguzi

Vietnam, emanyiddwa mu butongole nga Socialist Republic of Vietnam, eri mu Bugwanjuba bw’obuvanjuba bwa Asiya. Egabana ensalo zaayo ne China mu bukiikakkono, Laos ne Cambodia mu maserengeta, era erina olubalama lw’ennyanja oluwanvu ku nnyanja South China. Eggwanga lino lirimu abantu abasoba mu bukadde 97, ekifuula ensi ey’omulundi ogwa 15 mu nsi yonna mu bungi bw’abantu. Vietnam erina ebyafaayo bingi eby’emyaka enkumi n’enkumi. Yafugibwa obufuzi obw’enjawulo obw’amatwale okutuusa obufuzi bw’amatwale ga Bufalansa lwe bwatandika mu makkati g’ekyasa eky’ekkumi n’omwenda. Oluvannyuma lw’okulwana n’okuziyiza amawanga ag’ebweru okumala kumpi ekyasa, Vietnam yafuna obwetwaze mu 1945. Leero, Vietnam emanyiddwa olw’obuwangwa bwayo obujjudde amaanyi n’obulungi bw’obutonde. Ensi yaayo ey’enjawulo mulimu ensozi eziwuniikiriza nga Sapa ne Ha Long Bay’s iconic limestone islands. Eggwanga lino era lyewaanira ku myalo emirungi nga Da Nang ne Nha Trang egisikiriza abalambuzi okuva mu nsi yonna. Ebyenfuna bya Vietnam bye bimu ku bisinga okukula amangu mu Southeast Asia. Ekyuse bulungi okuva ku by’enfuna ebyesigamiziddwa ku bulimi okudda ku bivugibwa amakolero, obuweereza, n’ebyobulambuzi.Amakolero amakulu agatundibwa ebweru w’eggwanga mulimu engoye, ebyuma, eby’ennyanja,n’okufulumya amafuta. Emmere y’e Vietnam emanyiddwa nnyo mu nsi yonna olw’obuwoomi bwayo obugumu n’ebirungo ebipya.Emmere y’e Vietnam nga pho (noodle soup),banh mi (baguette sandwiches),ne spring rolls byagala nnyo bangi.Emmere ekola kinene mu buwangwa bw’e Vietnam kuba kabonero ka kugabana okulya n’abaagalwa bo. Olulimi olutongole olwogerwa lwe Luviyetnam; wabula, enkozesa y’Olungereza ebadde egaziwa mangu olw’obulambuzi obugenda bweyongera.Okuva lwe baakwata enkola ezigenderera akatale,omutindo gw’obulamu bw’abantu bangi mu Vietnam gulongooseddwa,ekivaamu okufuna obulungi ebyenjigiriza,endya,n’ebyobulamu.Wadde nga waliwo enkulaakulana zino,ensawo z’obwavu zikyaliwo banywerera okusinga mu byalo. Ebyafaayo bya Vietnam,obuwangwa,n’ebifo ebirabika obulungi bigifuula ekifo ekisikiriza eri abatembeeyi abanoonya byombi eby’okuyiga n’ebyobuwangwa.Gavumenti ekola n’obunyiikivu okukuuma ebifo eby’obusika by’eggwanga nga kw’otadde n’okutumbula obulambuzi obuwangaazi okukuuma obutonde bw’ensi n’okutumbula enkulaakulana erimu abantu bonna.

Vietnam emanyiddwa mu butongole nga Socialist Republic of Vietnam, erina ssente zaayo eziyitibwa Vietnamese đồng (VND). Ssente za Vietnam zifulumizibwa era ne zifugibwa State Bank of Vietnam, nga eno ye banka enkulu mu ggwanga lino. Ekimu ku bintu ebikulu ebikwata ku ssente za Vietnam ze ssente zaayo. Mu kiseera kino, waliwo ssente za bbanka mu ssente za 1,000 VND, 2,000 VND, 5,000 VND, 10,000 VND, 20,000 VND, 50,000 VND (ezikubiddwa ku polymer),100.00 Đồng (Communist Manifesto: "Prosperity & Happiness"),1000 0 Đồng (Omutao) ekigenda mu maaso okutuuka okutuuka waggulu okusinziira ku mutindo gw’Abachina [enkola ya Sòngshū?] nga kwogasse n’ensimbi ezirimu ssente nga 200 VND n’ensimbi kumpi eziwedde zikyuka okuva ku aluminiyamu okudda mu zinki okuva ku bungi okutuuka ku mitwalo kkumi! Mu myaka egiyise olw’ebbeeyi y’ebintu okulinnya n’enkolagana y’ebyobusuubuzi mu nsi yonna n’amawanga amalala okweyongera,đồng y’e Vietnam ebadde n’enkyukakyuka mu muwendo okusinziira ku ssente endala ennene nga ddoola ya Amerika oba Euro. Wabula, State Bank of Vietnam ekoze ebikolwa nga okuyingira mu butale bw’ensimbi z’ebweru olw’ebigendererwa by’okutebenkeza. Ekirala,Vietnam ekyakuuma obukwakkulizo obumu ku kukyusa ssente zaayo,ekivaamu obuzibu eri abagwira okwagala okufuna ssente enkalu eza wano.Wadde ng’okuwanyisiganya ssente ku bbanka oba ku counter ezikkirizibwa okuwanyisiganya ssente kisoboka,okufuna ssente ennyingi kiyinza okuba ekizibu.Kino kitegeeza nti abalambuzi batera okufuna obuzibu okufuna ssente ennyingi awatali buzibu bwa maanyi. Okutwaliza awamu,abantu ba Vietnam okusinga bakozesa ssente enkalu okukola emirimu gya buli lunaku wadde nga beeyongera digitalization.Therefore,bulijjo kirungi okutwala Vietnamese đồng emala nga otambula okwetoloola eggwanga naddala nga ogenda mu bitundu ebyesudde nga ebifo ebiyingira biyinza okuba limited.Currency exchange services can easily be found throughout major ebibuga n’ebifo eby’obulambuzi omuli ebisaawe by’ennyonyi,bbanka,ne wooteeri.Okutwalira awamu emiwendo wano gya nsaamusaamu olw’okusinga okuvuganya wakati w’abagaba eby’enjawulo. Mu bufunze,ensimbi za Vietnam ye Vietnamese đồng,obupapula bwa bbanka n'ensimbi ez'enjawulo bifulumizibwa,era omuwendo gwayo ku katale gufuna okukyukakyuka oluusi n'oluusi olw'ensonga z'ebyenfuna n'enkolagana y'ebyobusuubuzi mu nsi yonna. Kirungi okulowooza ku bukwakkulizo ku kukyusakyusa ng’oteekateeka olugendo e Vietnam,nga ssente ezimala ziwanyisiganyizibwa nga tezinnabaawo oba ng’oyita mu mpeereza z’okuwanyisiganya eziriwo okusobola okukola obulungi mu kiseera ky’okukyala kwo.

Ssente mu mateeka mu Vietnam ye Vietnamese Dong (VND). Ate ku miwendo gy’ensimbi z’ensi yonna, nsaba omanye nti gikyukakyuka buli lunaku. Wabula okutuuka mu September 2021, wano waliwo emiwendo gy’ensimbi egy’okubalirirwamu: - 1 USD (Doola ya Amerika) ≈ 23,130 VND - EUR 1 (Euro) ≈ 27,150 VND - 1 GBP (Pawundi ya Bungereza) ≈ 31,690 VND - 1 JPY (Yen y’e Japan) ≈ 210 VND Nsaba omanye nti emiwendo gino egy’okuwanyisiganya ssente giyinza okwawukana era bulijjo kirungi okukebera mu nsonda ezesigika oba ebitongole by’ebyensimbi okufuna amawulire ag’omulembe ku miwendo gy’ensimbi.

Vietnam nsi erimu eby’obuwangwa n’ennono, era omwaka gwonna gukuza ebikujjuko ebikulu ebiwerako. Bino bye bimu ku nnaku enkulu ezisinga obukulu mu Vietnam: 1. Omwaka omuggya ogw’omwezi (Tet): Tet gwe mukolo ogusinga obukulu mu Vietnam, nga gutandika omwaka omuggya ogw’omwezi. Butera okugwa wakati w’enkomerero ya January n’omu makkati ga February. Amaka gakuŋŋaana okussa ekitiibwa mu bajjajja, okusaba, okuwanyisiganya ebirabo, okuyooyoota amaka gaabwe n’ebintu eby’ekinnansi ng’ebimuli bya peach n’emiti gya kumquat, n’okunyumirwa emmere ey’ennaku enkulu. 2. Olunaku lw’okugatta abantu (April 30th): Olunaku luno lujjukira okugatta North ne South Vietnam oluvannyuma lw’olutalo lw’e Vietnam okuggwa mu 1975. Abantu b’e Vietnam bajaguza n’okulaga ebifaananyi, ebiriroliro, emizannyo gy’ebyobuwangwa, n’okukuza ebikujjuko eby’enjawulo okwetoloola eggwanga lyonna. 3. Olunaku lw’ameefuga (September 2nd): Ku lunaku luno mu 1945, Pulezidenti Ho Chi Minh yalangirira Vietnam okwefuga okuva mu bufuzi bw’amatwale ga Bufalansa. Abantu bajaguza nga beetabye mu kulaga ebivvulu, nga bawanika bendera mu bibuga n’obubuga, nga banyumirwa ebivvulu ku nguudo ebikiikirira obuwangwa n’ebyafaayo by’Abaviyetnam. 4.Mid-Autumn Festival: Era emanyiddwa nga Tet Trung Thu oba Children's Festival , embaga eno ebeerawo ku lunaku olw'ekkumi n'ettaano mu August okusinziira ku kalenda y'omwezi - nga September oba October buli mwaka . Kye kiseera amaka mwe gakwatagana okujaguza obudde bw'amakungula nga gagabana keeki z'omwezi , nga bazannya emizannyo egy'ekinnansi , nga banyumirwa okulaga amataala aga langi ez'enjawulo ekiro ekiraga omukisa . Ebikujjuko bino bikola kinene mu buwangwa bw'e Vietnam kuba biraga ebyafaayo byabyo , empisa zaabyo , enzikiriza zaabyo ng'oggyeeko okuwaayo ebiseera by'okukung'aanya amaka . Balaga emikolo egy'enjawulo food & bevbrage customs , arts related activities nga dance music games attire nga essira lisinga kulissa ku kugabana mboozi ezikwata ku mirimu gya bajjajja obuvunaanyizibwa obumu obumu mu bitundu .

Vietnam nsi esangibwa mu Southeast Asia era emanyiddwa olw’ebyenfuna byayo ebijjudde amaanyi. Mu myaka egiyise, Vietnam efunye enkulaakulana ey’amaanyi mu by’obusuubuzi, n’efuuka emu ku butale mu nsi yonna obukyakula. Vietnam z’esinga okusuubulagana mulimu amawanga nga China, Amerika, Japan, South Korea, ne Australia. Eggwanga likyusizza ebintu by’etunda mu makolero ag’enjawulo omuli eby’okwambala n’engoye, engatto, ebyuma eby’amasannyalaze, ebintu ebiva mu nnyanja, omuceere ne kaawa. Amakolero g’eby’okwambala n’engoye gakola kinene nnyo mu by’enfuna bya Vietnam kuba gakola ekitundu kinene ku nsimbi eggwanga lye liyingira mu by’amaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga. Vietnam efuuse ekifo ekisikiriza bamusigansimbi ab’ensi yonna olw’okuvuganya ku nsaasaanya y’abakozi n’embeera ya bizinensi ennungi. Ekitundu ekirala ekikulu eky’okutunda ebweru w’eggwanga kwe kukola ebyuma eby’amasannyalaze. Ebitongole bingi eby’amawanga amangi bitaddewo ebifo ebikola ebintu mu Vietnam okweyambisa omukisa gw’abakozi abalina obukugu abeeyongera n’okukendeeza ku ssente ezisaasaanyizibwa mu kukola ebintu bw’ogeraageranya n’amawanga amalala mu Asia. Mu by’okuyingiza ebintu mu ggwanga, ebyuma n’ebikozesebwa bye bimu ku bintu ebisinga okuyingizibwa mu Vietnam. Nga obwetaavu bw’omunda bweyongera ku mabbali g’enkulaakulana y’ebyenfuna, waliwo ssente ezigenda zeeyongera mu pulojekiti z’ebizimbe ezeetaaga okuyingiza ebyuma n’ebikozesebwa eby’omulembe. Mu myaka kkumi egiyise oba bwe gityo, Vietnam efubye nnyo okugaziya enkolagana yaayo mu by’obusuubuzi ng’eyita mu ndagaano z’obusuubuzi obw’eddembe (FTAs). Yassa omukono ku ndagaano ya FTA n’omukago gwa Bulaaya (EU) eyitibwa EU-Vietnam Free Trade Agreement (EVFTA), eyatandika okukola mu August 2020. Endagaano eno ewa embeera ennungi Vietnam okutunda ebweru w’eggwanga mu butale bwa Bulaaya ng’ekendeeza ku misolo. Okutwaliza awamu, Vietnam ekyagenda mu maaso n’okulaba emitendera emirungi mu nkulaakulana y’ebyobusuubuzi olw’enkola za gavumenti ezigenderera okusikiriza bamusigansimbi okuva ebweru obutereevu wamu n’okwetaba mu nteekateeka z’okugatta ebitundu nga ASEAN Economic Community (AEC). Nga waliwo abavubuka abalina obukugu mu bitundu eby’enjawulo nga kwotadde n’okulongoosa okugenda mu maaso mu pulojekiti z’okutumbula ebizimbe; yeeteeka bulungi mu katale k’ensi yonna ak’emikisa gy’obusuubuzi bw’ensi yonna.

Vietnam esangibwa mu Southeast Asia eraga obusobozi bungi nnyo mu kukulaakulanya akatale kaayo ak’ebyobusuubuzi okuva ebweru mu myaka egiyise. Ng’erina abantu abasukka mu bukadde 97 ate nga GDP yeeyongera buli kiseera, Vietnam erimu emikisa mingi eri bizinensi z’amawanga amalala. Ensonga emu enkulu eviiriddeko Vietnam okusuubiza endowooza y’ekifo kyayo ekirungi. Vietnam esangibwa wakati w’obutale obukulu obw’ensi yonna nga China ne Buyindi, eyamba okutuuka mu ngeri ennyangu okutuuka ku bakozesa ennene ennyo mu mawanga gano. Okugatta ku ekyo, olubalama lw’ennyanja olunene lw’eggwanga lusobozesa entambula ennyangu ey’oku nnyanja, ekigifuula ekifo ekirungi ennyo eky’obusuubuzi mu kitundu kino. Vietnam okubeera mmemba mu ndagaano ez’enjawulo ez’ebyobusuubuzi mu nsi yonna kyongera okutumbula okusikiriza kwayo ng’omusuubuzi eyeegombebwa. Eggwanga lino libadde likola nnyo mu nteekateeka nga endagaano ya Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership (CTPPP) n’endagaano ya EU ne Vietnam ey’obusuubuzi obw’eddembe (EVFTA). Endagaano zino ziyamba okukendeeza ku misolo gy’okuyingiza/okutunda ebweru w’eggwanga n’okulongoosa enkola y’akatale eri bizinensi z’e Vietnam, ne kisikiriza bamusigansimbi ab’ebweru bangi abanoonya emikisa gy’okukolagana. Ekirala, Vietnam erina abakozi bangi abamanyiddwa olw’obunyiikivu n’okusaba omusaala omutono bw’ogeraageranya n’amawanga ag’omuliraano. Enkizo eno efuula Vietnam ekifo ekisikiriza amakolero aganoonya eby’okugonjoola eby’amakolero ebitali bya ssente nnyingi. N’ekyavaamu, amakampuni mangi ag’amawanga amangi gataddewo ebifo ebifulumya ebintu mu ggwanga okusobola okweyambisa ensonga zino. Mu myaka egiyise, ebitundu nga okukola engoye/engoye, okukola ebyuma by’amasannyalaze/ebyuma by’amasannyalaze, ebyobulimi/okulongoosa ebintu ebikozesebwa mu by’obulimi bikulaakulana mu Vietnam olw’embeera ya bizinensi ennungi. Ng’oggyeeko emirimu egy’ennono ng’okutunda omuceere ebweru w’eggwanga n’okukola engoye ebiyamba ennyo mu kukula kw’enyingiza buli mwaka. Ekirala,Gavumenti ya Vietnam ekyagenda mu maaso n’okussa mu nkola ennongoosereza mu by’enfuna ezigendereddwamu okutumbula enkulaakulana y’ebizimbe ate ng’eyanguyira enkola z’okuddukanya emirimu egyekuusa ku mateeka agafuga eby’obusuubuzi by’ebweru. Enkyukakyuka zino ennungi zanguyiza amakampuni okuva emitala w’amayanja okuyingira akatale k’e Vietnam awatali kufuba kwonna ate nga gakendeeza ku nkola ya bureaucracy red tape ekwatagana n’okutandikawo emirimu gya bizinensi. Wadde nga waliwo ensonga zino ez’omugaso,amakampuni ag’ebweru galina okukimanya nti okuvuganya nakyo kwa maanyi mu makolero agamu olw’obwetaavu obweyongera okuva mu bakozesa b’omunda nga kw’ogasse n’okwetaba kw’abazannyi b’ensi yonna abaaliwo edda okweyongera. Okusobola okukozesa obulungi akatale k’obusuubuzi bw’ebweru aka Vietnam akayingiza ssente nnyingi, okunoonyereza mu bujjuvu ku katale n’okutegeera obuwangwa bw’omu kitundu n’enneeyisa y’abaguzi kyetaagisa. Nga balina enteekateeka entuufu n’enkolagana ey’obukodyo, bizinensi zisobola okukozesa obusobozi bwa Vietnam ne zinyumirwa obuwanguzi obw’ekiseera ekiwanvu mu by’enfuna bino ebikyukakyuka.

Omuntu bw’aba anoonyereza ku bintu ebiyinza okutunda ennyo mu katale k’e Vietnam mu by’obusuubuzi okuva ebweru, alina okulowooza ku nsonga eziwerako n’okukola okunoonyereza mu bujjuvu. Wano waliwo emitendera egimu okulungamya enkola y’okulonda ebintu: 1. Okwekenenya Akatale: Tandika ng’okola okwekenneenya okw’obwegendereza ku katale k’e Vietnam okuzuula ebitundu ebikulu ebirina obusobozi obw’okukulaakulana obw’amaanyi. Lowooza ku bipimo by’ebyenfuna, omuwendo gw’abantu, enneeyisa y’abaguzi, n’emitendera. 2. Okuzuula Ebyetaago by’Ekitundu: Okutegeera ebyetaago ebitongole n’ebyo abaguzi b’e Vietnam bye baagala okulonda ebintu ebikwatagana n’ebyo bye baagala. Soma obuwangwa bw’omu kitundu, embeera z’obulamu, obusobozi bw’okugula, n’engeri y’okugulamu mu kiseera kino. 3. Embeera y’okuvuganya: Weekenneenye okuvuganya mu bitundu ebirondeddwa nga weetegereza abazannyi b’omunda n’ab’ensi yonna. Laba ebituli mu biweebwayo ebiriwo oba ebitundu ebintu ebiyingizibwa mu ggwanga we birina enkizo mu kuvuganya. 4. Ebirina okulowoozebwako mu mateeka: Tegeera amateeka ga Vietnam agayingiza ebintu mu ggwanga n’enkola z’ebyobusuubuzi ezikwatagana n’ekika ky’ebintu by’ogenderera okulaba ng’ogoberera amateeka g’omu kitundu. 5. Okukebera omutindo: Okukakasa nti ebintu ebirondeddwa bituukana n’omutindo ogumanyiddwa mu nsi yonna kuba kino kyetaagisa nnyo okusobola okutuuka ku buwanguzi obw’ekiseera ekiwanvu mu katale konna ak’ebweru. 6. Okuvuganya mu miwendo: Lowooza ku bukodyo bw’emiwendo ng’olonda ekintu; okusalawo oba osobola okukuuma emiwendo egy’okuvuganya ate ng’otunuulira ssente z’okutambuza ebintu ezikwatagana n’okuyingiza ebintu mu Vietnam. 7. Emikutu gy’okusaasaanya: Weekenneenye emikutu gy’okusaasaanya egiriwo nga emikutu gy’obusuubuzi ku yintaneeti oba emikutu gy’amaduuka okusinziira ku mutendera gw’ebintu by’olonze. Kebera oba kisoboka okukolagana n’abagaba ebintu mu kitundu oba okutandikawo enkolagana obutereevu n’abasuubuzi. 8.Product Adaptation: Kebera oba enkyukakyuka oba ennongoosereza yonna yeetaaga okukolebwa okusinziira ku local preferences oba technical requirements specific to Vietnam nga tonnatongoza product yo eyo successfully. 9.Enkola y’okutunda: Okukola enkola y’okutunda enzijuvu ezingiramu emirimu gy’okussaako akabonero egyategekeddwa naddala eri abaguzi b’e Vietnam, ng’olowooza ku mikutu gy’okutunda mu ngeri ya digito ku mabbali g’enkola z’okulanga ez’ennono nga bwe kiri ku mpisa z’abantu ezaayogerwako emabegako. . Bw’ogoberera emitendera gino n’okuteeka obudde mu kunoonyereza mu bujjuvu akatale, osobola okusalawo mu ngeri ey’amagezi ku bintu ebirina obusobozi okutuuka ku buwanguzi mu katale k’e Vietnam.

Vietnam nsi esangibwa mu Southeast Asia, emanyiddwa olw’obuwangwa bwayo obw’amaanyi n’ebyafaayo byayo ebingi. Bwe kituuka ku mpisa za bakasitoma, waliwo ensonga ntono ezeeyoleka z’olina okulowoozaako. Ekisooka, bakasitoma b’e Vietnam ng’ekikulu enkolagana ey’obuntu n’okwesiga. Okuzimba enkolagana n’okussaawo enkolagana ennungi ne bakasitoma bo ab’e Vietnam kikulu nnyo mu nkolagana ya bizinensi ennungi. Okutwala obudde okumanya bakasitoma bo ku mutendera gw’omuntu ku bubwe kiyinza okuyamba okutumbula obwesigwa n’enkolagana ey’ekiseera ekiwanvu. Ekirala, okufaayo ku miwendo kye kintu ekirala ekikulu mu nneeyisa ya bakasitoma b’e Vietnam. Wadde ng’omutindo nagwo gutwalibwa ng’ogw’omuwendo, ebbeeyi y’ebintu oba empeereza ekola kinene mu nkola yaabwe ey’okusalawo. Okuwaayo emiwendo egy’okuvuganya oba ebisaanyizo ebisaamusaamu kiyinza okuvaamu amagoba okuva mu bantu abayinza okubeera bakasitoma. Okugatta ku ekyo, bakasitoma b’e Vietnam basiima nnyo empeereza ennungi n’okuddamu. Okubeera amangu mu kuddamu ebibuuzo oba okukola ku kintu kyonna ekikweraliikiriza kiraga okwewaayo n’obukugu. Okuwa obuyambi obulungi ennyo oluvannyuma lw’okutunda kyongera okunyweza okumatizibwa kwa bakasitoma. Kati ka twogere ku bimu ku biziyiza oba empisa z’obuwangwa ezirina okwewalibwa nga tukolagana ne bakasitoma b’e Vietnam: 1. Weewale okukozesa okukwatagana okuyitiridde: Wadde ng’omukwano gusiimibwa abantu b’e Vietnam, okukwatagana ennyo mu mubiri ng’okunywegera oba okukwatagana mu nkolagana ya bizinensi kiyinza okubaleetera obutabeera bulungi. 2. Okuwa abakadde ekitiibwa: Kikulu okulaga ekitiibwa eri abantu abakadde ssekinnoomu kuba bassa ekitiibwa kinene mu bantu b’e Vietnam. Kozesa emitwe egisaanidde nga "Mr." oba "Mukyala." nga ozikolako okuggyako nga baweereddwa olukusa mu ngeri endala. 3. Beera mu birowoozo ku mpisa z’okugaba ebirabo: Okuwa ebirabo ng’akabonero k’okusiima nkola ya bulijjo mu Vietnam; wabula kyetaagisa okulonda ebirabo ebituufu ebikwatagana n’empisa zaabwe n’okwewala ebirabo eby’ebbeeyi ebiyinza okuswala. 4.Okulinnya ku bigere by’omuntu nga kitwalibwa ng’ekitali kya mpisa: Mu Vietnam okulinnya ku bigere by’omuntu mu butanwa kiyinza okuvaako okunyiiza kale kyetaagisa okwetonda amangu ddala singa kino kibaawo. 5.Weegendereze okulya: Bw’oba olya ne banno oba bakasitoma mu Vietnam, weewale okuteeka emiggo nga giyimiridde mu bibya by’omuceere kuba ekikolwa kino kifaananako n’ebiweebwayo by’obubaane ebiweebwa omugenzi. Okutegeera engeri n’obuwangwa bwa bakasitoma b’e Vietnam kiyinza okuyamba ennyo mu kuzimba enkolagana ya bizinensi ennungi mu Vietnam.

Vietnam erina enkola emanyiddwa obulungi ey’okuddukanya emisolo okulung’amya entambula y’ebyamaguzi n’okulaba ng’ebiragiro ebikwata ku kuyingiza n’okufulumya ebweru bigobererwa. Abatambuze bwe bayingira Vietnam, balina okuyita mu kitongole kya Kasawo ku bisaawe by’ennyonyi, ku myalo gy’ennyanja, ne ku nsalo z’oku lukalu. Abaserikale ba Kasawo bavunaanyizibwa ku kwekenneenya emigugu n’ebintu by’omuntu okutangira okuyingiza oba okufulumya ebintu ebikugirwa ng’ebiragalalagala, ebyokulwanyisa, bbomu, ebintu ebikolebwa mu bisolo by’omu nsiko, ebintu ebicupuli, oba ebintu eby’obuwangwa mu ngeri emenya amateeka. Abatembeeyi balina okulangirira ebintu byonna bye batambuza ebisukka ku nsimbi ezisasulwa omusolo eziteekeddwawo mu mateeka ga Vietnam. Kikulu abagenyi okugoberera amateeka ga Vietnam agakwata ku kasitooma okwewala ebibonerezo byonna oba ensonga z’amateeka. Wano waliwo ebintu ebikulu by’olina okujjukira: 1. Langirira ebyamaguzi byonna: Bw’oba olina ebintu byonna eby’omuwendo ng’ebyuma eby’amasannyalaze, eby’amajolobero, oba ssente ennyingi ezisukka mu USD 5,000 (oba ezenkanankana), kyetaagisa okubirangirira ng’otuuse. 2. Ebintu ebikugirwa n’ebikugirwa: Manya olukalala lw’ebintu ebikugirwa n’ebikugirwa nga tonnayingira Vietnam. Mulimu ebiragalalagala/ebintu ebifugibwa (ebiragalalagala), ebyokulwanyisa/emmundu/ebitulika/eddagala/ebintu eby’obutwa/sigala asukka obungi obulagiddwa okukozesebwa omuntu yenna. 3. Obukwakkulizo ku ssente: Tewali kkomo ku bungi bwa ssente z’ebweru z’osobola okuleeta mu Vietnam; wabula, bw’oba otambula n’ensimbi ezisukka mu USD 15,000 (oba ezikyenkanankana) ng’otuuse oba ng’osimbula okuva e Vietnam ng’okozesa oluguudo lw’ennyonyi/ekifo ekikeberebwa ku nsalo/omwalo gw’ennyanja nga tolina kulangirira/ebbaluwa ekkiriza ku kasitooma/okukakasa viza ya paasipooti okuva mu bitongole ebivunaanyizibwa oyinza okwongera okukeberebwa. 4. Ebirangiriro bya Kasawo: Jjuza mu butuufu foomu za Kasawo ezeetaagisa ng’otuuse oba ng’osimbula okuva e Vietnam olw’ebintu by’omuntu n’eby’obusuubuzi. 5. Okuyingiza/okufulumya ebweru w’eggwanga okw’ekiseera: Bw’oba oteekateeka okuleeta ebyuma eby’omuwendo mu Vietnam okumala akaseera (e.g., kkamera), kakasa nti omaliriza emitendera gy’okuyingiza ebintu eby’ekiseera ng’otuuse ebintu bino bireme kutwalibwa ng’ebisoloozebwako omusolo mu kiseera ky’obeera. 6. Ebintu ebikolebwa mu bulimi: Ebintu ebimu eby’obulimi ng’ebibala ebibisi, enva endiirwa, oba ebimera bigoberera amateeka agafuga kalantiini. Kirungi okwewala okutambuza ebintu bino mu kifo ky’ekyo okubigula mu kitundu. Okutwaliza awamu, kikulu nnyo abatembeeyi abagenda e Vietnam okumanya amateeka agakwata ku kasitooma n’okugagoberera n’obunyiikivu. Obutagoberera mateeka kiyinza okuvaamu okusasula engassi, okubowa ebintu, oba ebivaamu mu mateeka.

Vietnam erina enkola y’okusolooza omusolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga okukuuma amakolero gaayo ag’omunda n’okutumbula enkulaakulana mu by’enfuna. Eggwanga lino lirina enkola y’emisolo egy’omuggundu, emanyiddwa nga Most Favored Nation (MFN) tariff rates, nga gino gikwata ku bintu ebisinga ebiyingizibwa mu Vietnam. Emisolo gya MFN giva ku bitundu 0% okutuuka ku bitundu 35%. Ebintu ebikulu ng’ebigimusa, ebyuma, n’ebikozesebwa ebyetaagisa okukola n’okuteeka ssente mu bizinensi biyinza okusasulwa omusolo omutono oba n’okusonyiyibwa. Ate ebintu eby’ebbeeyi oba ebintu ebivuganya n’ebintu ebikolebwa mu Vietnam biba bisoloozebwako omusolo omungi. Ng’oggyeeko emiwendo gy’emisolo gya MFN, Vietnam era essa mu nkola emisolo egy’enkizo wansi w’endagaano ez’enjawulo ez’ebyobusuubuzi ez’amawanga gombi oba ez’amawanga amangi ze yakola. Emisolo gino egy’enkizo gigenderera okutumbula eby’obusuubuzi n’amawanga agakolagana n’amawanga n’okukendeeza ku biziyiza ku bintu ebitongole. Okugeza, ebintu ebiyingizibwa okuva mu mawanga agali mu mukago gwa ASEAN bisobola okuganyulwa mu misolo gya zero ku bintu bingi olw’endagaano z’ekitundu nga ASEAN Free Trade Area (AFTA). Okukakasa nti enkola zino ez’omusolo zigobererwa, abayingiza ebintu mu Vietnam balina okulangirira obulungi emiwendo gy’ebyamaguzi byabwe mu nkola y’okugogola emisolo. Ebiwandiiko ebituufu byetaagisa wamu n’okusasula emisolo n’emisolo egikolebwa okusinziira ku muwendo ogusaliddwawo ogw’ebintu ebiyingizibwa mu ggwanga. Kikulu bizinensi ezigenderera okuyingiza ebintu mu Vietnam okutegeera obulungi amateeka gano agakwata ku musolo nga tebannaba kwenyigira mu mirimu gyonna egy’obusuubuzi. Okunywerera ku nkola zino tekijja kukoma ku kulaba ng’amateeka gagoberera mateeka wabula era kijja kuwa okutegeera okutegeerekeka ku nsengeka y’omuwendo nga balowooza ku bintu ebiyingizibwa mu Vietnam. Okutwaliza awamu, enkola ya Vietnam ey’okusolooza omusolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga egenderera kukuuma makolero g’omunda mu ggwanga ate nga n’okutumbula enkolagana y’ebyobusuubuzi mu nsi yonna ng’eyita mu ndagaano z’enkizo.

Vietnam etadde mu nkola enkola y’omusolo ku by’amaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga okulung’amya n’okutumbula ebyenfuna byayo. Eggwanga lissa emisolo ku bintu ebimu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga, nga kigenderera okufuga obungi bw’ebintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga, okukuuma amakolero g’omunda mu ggwanga, n’okuyingiza ssente mu gavumenti. Emiwendo gy’omusolo gw’okutunda ebweru w’eggwanga gyawukana okusinziira ku kika ky’ekintu ekifulumizibwa ebweru w’eggwanga. Okugeza, Vietnam esolooza omusolo ku mafuta agatali malongooseemu agafulumizibwa ebweru w’eggwanga, ng’emiwendo giva ku bitundu 3% okutuuka ku bitundu 45%, okusinziira ku nsonga ez’enjawulo ng’ekifo n’obuzibu bw’okugiggyamu. Kino kikolebwa okukuuma eby’obugagga eby’omu ttaka n’okukubiriza emirimu gy’okulongoosa mu ggwanga. Okugatta ku ekyo, Vietnam essa emisolo gy’okutunda ebweru w’eggwanga ku by’obugagga eby’omu ttaka ng’amanda, ekyuma, ekyuma kya titanium, n’ebyuma eby’omuwendo nga zaabu oba ffeeza. Ebintu bino ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga byolekedde omusolo ogw’enjawulo ogugeraageranye n’omuwendo gwabyo. Mu mbeera ezimu Vietnam gy’egenderera okuwagira okufulumya ebintu mu ggwanga oba okukendeeza okwesigama ku bagaba ebintu okuva ebweru ku bintu oba ebintu ebikulu ng’omuceere oba ebintu ebikolebwa mu latex wa kapiira – ensibuko enkulu ey’ensimbi eri eggwanga – ekozesa emisolo egy’okutunda ebweru w’eggwanga. Kyokka, ebikwata ku misolo gino ebitongole byandibadde byetaagisa okunoonyereza okw’obwegendereza. Ekirala, gavumenti buli luvannyuma lwa kiseera yeetegereza enkola zaayo ezikwata ku misolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga n’ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga okusobola okukwatagana n’obwetaavu n’embeera z’ebyenfuna ezikyukakyuka mu ggwanga n’ensi yonna. Kino kisobozesa okukyusakyusa mu kutereeza emisolo bwe kiba kyetaagisa. Okutwaliza awamu, enkola ya Vietnam ey’omusolo ku by’amaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga enoonya okuteekawo bbalansi wakati w’okukuuma eby’obugagga eby’omu ttaka ate ng’esitula amakolero g’omunda. Nga eteeka enkola zino mu ngeri ennungi mu bitundu by’ebyenfuna eby’enjawulo ng’olowooza ku nkyukakyuka z’ensi yonna ezizannyibwa —Vietnam tegenderera kwekuuma kwokka wabula n’okulaba ng’emikisa gy’enkulaakulana ey’olubeerera mu nkolagana y’ebyobusuubuzi mu nsi yonna. Nsaba omanye nti amawulire gano gaweereddwa ng’okulambika okwawamu ku nkola za Vietnam eziriwo kati naye gayinza obutazingiramu bintu byonna ebitongole oba ebipya ebipya; n’olwekyo okwongera okunoonyereza kirungi bw’oba weetaaga okumanya okujjuvu ku mateeka g’ebyobusuubuzi mu Vietnam.

Vietnam nsi esangibwa mu Southeast Asia, emanyiddwa olw’ebyenfuna byayo ebikula amangu n’amakolero g’okutunda ebweru agakulaakulana. Gavumenti ya Vietnam etadde mu nkola enkola enkakali ey’okugaba satifikeeti okulaba ng’ebintu byayo ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga bibeera ku mutindo n’obukuumi. Ekitongole ekikulu ekivunaanyizibwa ku kuwa satifikeeti z’okutunda ebweru w’eggwanga ye Minisitule y’amakolero n’ebyobusuubuzi. Bataddewo emitendera n’ebiragiro eby’enjawulo abasuubuzi abagenda ebweru w’eggwanga bye balina okugoberera nga tebannaba kusindika bintu byabwe emitala w’amayanja. Emitendera gino gikwata ku bintu bingi omuli ebyobulimi, engoye, ebyuma, ebyuma n’ebirala. Okusobola okufuna satifikeeti y’okutunda ebweru w’eggwanga mu Vietnam, bizinensi zeetaaga okuleeta ebintu byabwe okukeberebwa ebibiina ebikkirizibwa oba laboratory ezikkirizibwa. Okukebera kuno kwekenneenya ensonga ng’omutindo gw’ebintu, okugoberera ebiragiro by’ekikugu, ebyetaago by’okupakinga, obutuufu bw’okuwandiika, n’okugoberera omutindo gw’obukuumi. Ebintu bwe binaamala okuyita obulungi mu nkola y’okukebera, ababitunda ebweru w’eggwanga bajja kufuna Satifikeeti y’Ensibuko oba Satifikeeti y’ensibuko efulumizibwa ab’obuyinza abakwatibwako. Satifikeeti eno ekola ng’obukakafu nti ebyamaguzi bituukiriza ebisaanyizo byonna ebyetaagisa ebyateekebwawo ab’obuyinza mu bitundu byombi mu Vietnam awamu n’amateeka agafuga eby’obusuubuzi mu nsi yonna. Abafulumya ebintu ebweru w’eggwanga era balina okumanya nti amawanga ag’enjawulo gayinza okuba n’ebisaanyizo ebitongole ebiyingizibwa mu ggwanga oba satifikeeti ezisukka ku ezo Vietnam ze yeetaaga. Kikulu nnyo bizinensi okumanyiira amateeka g’akatale akagendererwamu n’enkola ya Kasawo nga tebannaba kufulumya bintu byabwe ebweru w’eggwanga. Okufuna satifikeeti y’okutunda ebweru w’eggwanga kiraga nti Vietnam yeewaddeyo okulaba ng’ekola ku mutindo gw’ebintu n’okuzimba obwesige mu by’obusuubuzi by’ensi yonna. Kino era kiyamba okwanguyiza enkola ennyangu ey’okuggya ssente mu kasitooma nga batuuse ku myalo gy’ogenda. Mu kumaliriza, Vietnam essa mu nkola enkola enkakali ey’okukakasa eby’amaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga erabirirwa minisitule y’amakolero n’ebyobusuubuzi. Abatunda ebweru balina okugoberera emitendera egy’enjawulo egyekuusa ku kulondoola omutindo gw’ebintu n’okukebera obukuumi okukolebwa ebibiina ebikkirizibwa oba laboratory ezikkirizibwa. Nga banywerera ku nkola zino n’obunyiikivu, bizinensi z’e Vietnam zisobola okunyweza ekifo kyazo mu butale bw’ensi yonna ate nga zikakasa nti bakasitoma bamativu ebweru w’eggwanga.

Vietnam, esangibwa mu Bugwanjuba bw’obuvanjuba bwa Asiya, nsi ekula mangu era ekulaakulana. Olw’ebyenfuna byayo ebikulaakulana n’ekifo ekirungi, Vietnam etuwa emikisa mingi eri bizinensi mu by’okutambuza ebintu. Ekisooka, Vietnam erina omukutu gw’entambula omunene oguyamba okutambuza ebyamaguzi mu ngeri ennungi okwetoloola eggwanga. Ebizimbe by’enguudo bigenda bitereera buli kiseera, ng’enguudo ennene zigatta ebibuga ebinene n’ebitundu by’amakolero. Okugatta ku ekyo, Vietnam etadde ssente nnyingi mu kulongoosa emyalo gyayo n’ebisaawe by’ennyonyi okusobola okukola ku kalippagano k’ebidduka okweyongedde. Emyalo nga Ho Chi Minh City (eyali Saigon) ne Hai Phong girimu ebifo ebirungi ennyo eby’okusindika ebyamaguzi ku nnyanja, ate ebisaawe by’ennyonyi nga Noi Bai International Airport e Hanoi ne Tan Son Nhat International Airport mu Ho Chi Minh City bikola ku byetaago by’emigugu mu nnyonyi. Mu nkola n’ebiragiro bya kasitooma, gavumenti ya Vietnam ekoze kaweefube okulongoosa enkola eri abayingiza n’abafulumya ebweru w’eggwanga. Enteekateeka nga enkola ya National Single Window ziteekeddwa mu nkola okwanguyiza ebyetaago by’ebiwandiiko mu by’obusuubuzi by’ensi yonna. Ate era, Vietnam eganyulwa mu bakozi abangi ku musaala oguvuganya. Kino kigifuula ekifo ekisikiriza amakolero aganoonya emirimu gy’okukola oba okukuŋŋaanya ebintu mu ngeri etali ya ssente nnyingi nga tebannasindika bintu mu nsi yonna. Ekirala, waliwo abakola ku by’okutambuza ebintu abawerako abateereddwawo abakola munda mu Vietnam. Kkampuni zino zikola emirimu egy’enjawulo omuli okutwala emigugu, okugonjoola sitoowa, emikutu gy’okusaasaanya, empeereza y’okupakinga n’ebirala Ezimu ku kkampuni ezimanyiddwa ennyo ez’okutambuza ebintu ezikola mu Vietnam mulimu DHL Express Vietnam Ltd., UPS Vietnam Ltd., DB Schenker Logistics Co., Ltd ., n’ebirala. Mu myaka egiyise, eby’obusuubuzi ku yintaneeti byakula nnyo mu Vietnam ng’abantu bangi badda ku mikutu gy’okugula ebintu ku yintaneeti. Kino kireeta emikisa si eri mpeereza y’okutuusa ebintu mu ggwanga yokka wabula n’abaweereza mu nsi yonna abanoonya okugaziya okubeerawo kwabwe ku katale. Ekisembayo,, kikulu okumanya nti wadde ng’ebikozesebwa mu kutambuza ebintu bikyagenda mu maaso n’okulongooka mu ggwanga wakyaliwo okusoomoozebwa okumu ng’omutindo gw’omutindo ogutakwatagana oba obutakola bulungi oluusi n’oluusi ku bifo ebikeberebwa ensalo bizinensi z’amawanga amalala bye zirina okumanya nga zilowooza ku mirimu oba enkolagana mu kitongole kino Okutwaliza awamu,Vietnam egaba embeera ennungi eri emirimu gy’okutambuza ebintu n’ebyenfuna byayo ebikula, omukutu gw’entambula ogulongooseddwa, enkola za Kasawo ennyangu, n’okubeerawo kw’abagaba empeereza y’okutambuza ebintu abeesigika.

Emyoleso gy’ebyobusuubuzi emikulu

Vietnam nsi ekulaakulana mangu mu Southeast Asia era efuuse ekifo ekisikiriza abaguzi b’ensi yonna abanoonya okunoonya ebintu n’okugaziya bizinensi yaabwe. Ekiwandiiko kino kigenderera okulaga ezimu ku mikutu n’emyoleso emikulu egy’ensi yonna egy’okugula ebintu mu Vietnam. 1. Saigon Exhibition and Convention Center (SECC): Esangibwa mu kibuga Ho Chi Minh, SECC kye kimu ku bifo ebinene eby’okwolesebwamu mu Vietnam, nga kitegekera emisomo gy’ebyobusuubuzi n’emikolo egy’enjawulo omwaka gwonna. Kisikiriza aboolesi ba wano n’ebweru, ekigifuula omukutu omulungi ennyo eri abaguzi b’ensi yonna okukwatagana n’abasuubuzi b’e Vietnam mu makolero ag’enjawulo. 2. Vietnam Expo: Omwoleso guno ogw’ebyobusuubuzi ogw’ensi yonna ogutegekebwa buli mwaka gubeera mu kibuga Hanoi ekikulu ekya Vietnam. Eraga ebintu bingi okuva mu bitundu ng’eby’okwambala, ebyuma, eby’obulimi, eby’emikono, ebyuma, n’ebirala. Ewa omukisa munene eri abaguzi b’ensi yonna okunoonyereza ku ngeri y’okunoonya ensibuko okuva mu bakola ebintu mu Vietnam abamanyiddwa. 3. International Trade Fair & Exhibition (INTEC): INTEC etegekebwa buli mwaka mu kibuga Danang era essira erisinga kulissa ku makolero nga ebikozesebwa mu kuzimba, ebintu ebiyooyoota amaka (furniture/ceramics), ebyuma by’amasannyalaze/ebyuma ebikola tekinologiya., n’ebirala.Omwoleso guno gukkiriza abaguzi okuva ebweru okuzuula emitendera egigenda gigenda mu maaso mu bitundu bino nga bwe bakwatagana n’abayinza okutunda ebintu. 4. Fashion-World Tokyo: Wadde nga si mu nsalo za Vietnam nnyo wabula ng’egaziya okutuuka mu kitundu mu Japan; omukolo guno gukola ng’omukutu omukulu ogugatta enkola z’okugabira emisono wakati wa Japan – Southeast Asia omuli amawanga agamanyiddwa agakola engoye/engoye nga China/Vietnam/Cambodia/Indonesia/etc.). 5. Emikutu gya B2B egy’oku yintaneeti: Ng’oggyeeko okwolesebwa okulabika, waliwo emikutu gya B2B egy’oku yintaneeti egiwerako egiyunga abaguzi ab’ensi yonna n’abakola/abagaba ebintu mu Vietnam butereevu ku yintaneeti awatali kuziyiza mu bitundu. a) Alibaba/AliExpress/Wish- Emikutu gino egy’ensi yonna egy’ettutumu girina ekifo ekinene mu Vietnam ng’abatunzi balaga ebintu byabwe okuva ku ngoye okutuuka ku gadgets ku bbeeyi evuganya. b) Ensonda z’ensi yonna- Omukutu ogumanyiddwa obulungi ogw’okunoonya ebyuma eby’amasannyalaze, ebintu eby’omu maka, n’ebikozesebwa mu misono. Ewa abasuubuzi n’abakola ebintu eby’enjawulo okuva mu Vietnam. 6. Paaka z’amakolero n’ebibinja by’amakolero: Vietnam ekoze ppaaka z’amakolero nnyingi okwetoloola eggwanga okusikiriza bamusigansimbi okuva ebweru. Paaka zino zitera okubeeramu abakola ebintu mu makolero ag’enjawulo ng’ebyuma eby’amasannyalaze, eby’okwambala oba eby’emmotoka. Abaguzi b’ensi yonna basobola okunoonyereza ku bitundu bino eby’amakolero okufuna emikwano egisaanira ku byetaago byabwe eby’okugula. Mu kumaliriza, Vietnam egaba emikutu egy’enjawulo eri abaguzi ab’ensi yonna okukulaakulanya emikutu gyabwe egy’okunoonya ensibuko n’okukwatagana n’abaguzi. Ka kibeere nga bayita mu myoleso egy’omubiri nga SECC oba Vietnam Expo, emikutu gya B2B egy’oku yintaneeti nga Alibaba oba Global Sources, oba okunoonyereza ku ppaaka z’amakolero; eggwanga liwa emikisa mingi egy’okugaziya bizinensi n’okugula ebintu eby’omutindo okuva mu makolero ag’enjawulo.

Emikutu gy’okunoonya egya bulijjo

Mu Vietnam, emikutu gy’okunoonya egisinga okukozesebwa ye Google, Bing ne Yahoo. Emikutu gino egy’okunoonya giwa ebivuddemu ebijjuvu eri abakozesa yintaneeti mu Vietnam. Wansi waliwo endagiriro z’emikutu gy’empuliziganya egy’emikutu gino egy’okunoonya: 1. Google - www.google.com.vn 2. Bing - www.bing.com.vn 3. Yahoo - vn.okunoonya.yahoo.com Google ye nkola y’okunoonya esinga okwettanirwa era ekozesebwa ennyo mu nsi yonna, omuli ne mu Vietnam. Ewa empeereza ez’enjawulo nga okunoonya ku mukutu, emiko gy’amawulire, ebifaananyi, maapu, vidiyo n’ebirala. Bing ye nkola endala ey’okunoonya ekozesebwa ennyo ng’egaba empeereza ezifaananako ne Google naye ng’erina ebintu byayo eby’enjawulo n’ensengeka yaayo. Yahoo temanyiddwa nnyo bw’ogeraageranya ne Google ne Bing naye ekyalina abakozesa baayo mu Vietnam. Ewa enkola ez’enjawulo ez’okunoonya ku mukutu omuli ebifaananyi n’amawulire. Ng’oggyeeko emikutu gino esatu emikulu egy’okunoonya egyogeddwako waggulu, emikutu emirala egy’ettutumu egitera okukozesebwa abakozesa yintaneeti mu Vietnam mulimu: 4. Zalo Search - se.zalo.me: Zalo ye app y’okuweereza obubaka mu Vietnam era egaba enkola y’okunoonya mu kitundu. 5.Vietnamnet Search - timkiem.vietnamnet.vn: Guno gwe mukutu omutongole ogw’omu ku mikutu gy’amawulire egy’amaanyi mu Vietnam abakozesa mwe basobola okukola okunoonya mu database yaabwe. 6.Dien Dan Dau Tu Tim Kiem (DDDTK) Search - dddtk.com: Omukutu guno ogwesigamiziddwa ku forum gukuguse mu kukubaganya ebirowoozo ebikwata ku nsimbi naye era gulimu ekintu ekyetongodde okukola okunoonyereza. Zino ze zimu ku mikutu oba emikutu gy’okunoonya egyakozesebwa ennyo abakozesa yintaneeti mu Vietnam mwe basobola okufuna amawulire mu ngeri ennungi. Naye, kimanye nti wayinza okubaawo emikutu emirala egy’omu kitundu oba egy’enjawulo egy’omu kitundu egiriwo nga bwe gisinziira ku by’abakozesa ebitongole by’ayagala oba ebyetaago.

Emiko emikulu egya kyenvu

Mu Vietnam, ebimu ku bifo ebikulu eby’endagiriro z’empapula eza kyenvu mulimu: 1. Yellow Pages Vietnam - Eno ye ndagiriro entongole eya yellow pages eri bizinensi mu Vietnam. Ewa amawulire amajjuvu era amatuufu agakwata ku makolero ag’enjawulo, omuli ebikwata ku bantu b’oyinza okutuukirira, endagiriro, n’ebiwandiiko ebikuumibwa. Omukutu gwa yintaneeti: www.yellowpages.vn 2. Tuoitre Yellow Pages - Dayirekita eno ekwata ku biti bya bizinensi eby’enjawulo mu Vietnam. Ewa ebikwata ku bizinensi z’omu kitundu, ebintu, empeereza, n’okutumbula. Omukutu gwa yintaneeti: www.yellowpages.com.vn 3. Gold Pages - Gold Pages ye ndagiriro ya bizinensi enkulu ku yintaneeti ekola ku bizinensi za wano n’ez’ensi yonna mu Vietnam. Ewa olukusa okuyingira mu kkampuni ez’enjawulo mu makolero ag’enjawulo wamu n’ebikwata ku kkampuni zaabwe n’ebikwata ku bizinensi zaabwe. Omukutu gwa yintaneeti: goldpages.vn 4. Viettel Yellow Pages - Eddukanyizibwa Viettel Group – emu ku kkampuni z’amasimu ezisinga obunene mu Vietnam – dayirekita eno egaba amawulire ku bizinensi ez’enjawulo okwetoloola ebibuga eby’enjawulo mu ggwanga nga bayita ku mukutu gwabwe ogwa yintaneeti n’enkola yaabwe ey’oku ssimu (YBPhone). Omukutu gwa yintaneeti: yellowpages.vietel.vn 5.Yellow Book - The Yellow Book ye ndala emanyiddwa ennyo yellow pages directory specifically designed for digital advertising purposes mu Vietnamese localities nga Hanoi City, Ho Chi Minh City, Da Nang City etc..It includes detailed business listings with direct links to websites oba emikutu gy’empuliziganya egya buli kitongole egyogeddwako oluvannyuma lw’okwewandiisa ku mukutu gwabwe. Bino bye bimu ku bikulu eby’okulondako ku mpapula za kyenvu ez’okunoonya amawulire agakwata ku bizinensi ku yintaneeti mu Vietnam; wabula waliwo dayirekita endala ezikwata ku kitundu oba ez’amakolero ezisangibwa nazo. Kikulu okumanya nti wadde emikutu gino giwa amawulire ag’omuwendo agakwata ku bizinensi mu Vietnam nga bayita mu ndagiriro zaabwe, bulijjo kirungi okukebera ebikwata ku nsonga eno nga weetongodde nga tonnakwatagana na kkampuni yonna

Emikutu emikulu egy’obusuubuzi

Vietnam, okufaananako n’amawanga mangi okwetoloola ensi yonna, efunye enkulaakulana ey’amaanyi mu by’obusuubuzi ku yintaneeti mu myaka egiyise. Emikutu gy’obusuubuzi egy’oku yintaneeti egy’amaanyi egiwerako gikola mu Vietnam, nga giwa ebintu n’obuweereza obw’enjawulo eri abaguzi ku yintaneeti. Bino bye bimu ku bifo ebikulu eby’obusuubuzi ku yintaneeti mu Vietnam wamu n’emikutu gyabwe: 1. Shopee (https://shopee.vn/): Shopee kye kimu ku butale obusinga obunene era obusinga okwettanirwa ku yintaneeti mu Vietnam, nga bukola ebintu bingi omuli emisono, ebyuma, ebyuma by’omu nnyumba, eby’okwewunda, n’ebirala. 2. Lazada (https://www.lazada.vn/): Lazada ye nkola endala emanyiddwa ennyo ey’okugula ebintu ku yintaneeti nga tekola mu Vietnam yokka wabula ne mu Southeast Asia yonna. Ewa ebika eby'enjawulo nga emisono, ebyuma, ebintu by'awaka & ebibeera mu bulamu. 3. Tiki (https://tiki.vn/): Tiki emanyiddwa olw’okukung’aanya ebitabo bingi naye era erimu ebintu ebirala eby’enjawulo ng’ebyuma, engoye n’ebikozesebwa. 4. Sendo (https://www.sendo.vn/): Sendo nkola ya busuubuzi ku yintaneeti ng’essira eriteeka ku batunda ba wano era nga egaba ebika eby’enjawulo omuli ebintu eby’emisono, ebintu by’omu nnyumba n’ebyuma eby’amasannyalaze. 5. Vatgia (https://vatgia.com/): Vatgia okusinga ekola ng’akatale ku yintaneeti akagatta abaguzi n’abatunzi b’ebintu eby’engeri nnyingi nga ebyuma eby’amasannyalaze oba ebikozesebwa mu mulembe. 6. Yes24VN (http://www.yes24.vn/): Okukuguka mu bitabo n’ebikozesebwa mu kusomesa; Yes24VN ewa bakasitoma okulonda okungi okuva ku bitabo ebisinga okutunda okutuuka ku bitabo ebisomesebwa. 7. Adayroi (https://adayroi.com/): Adayroi ekola ebintu bingi okuva ku byuma by’omu nnyumba okutuuka ku by’okulya ng’ekola wansi wa VinGroup – ekimu ku bitongole ebisinga obunene mu Vietnam. Bino bye bimu ku byokulabirako mu nkola endala nnyingi entonotono oba ez’enjawulo ez’obusuubuzi ku yintaneeti ezikola mu katale ka dijitwali aka Vietnam akakulaakulana. Abaguzi ku yintaneeti basobola okunoonyereza n’okugeraageranya emikutu egy’enjawulo okuzuula ddiiru n’ebintu ebisinga obulungi ebituukagana n’ebyetaago byabwe.

Emikutu emikulu egy’empuliziganya

Vietnam nsi eri mu Southeast Asia ng’erina enkola ya digito egenda ekula era nga n’okuyingira kwa yintaneeti kweyongera. N’ekyavaamu, waliwo emikutu gy’empuliziganya egiwerako egy’ettutumu egyakozesebwa ennyo bannansi ba Vietnam. Bino bye bimu ku bisinga okumanyika wamu n’emikutu gyabwe: 1. Facebook (www.facebook.com): Facebook ye mukutu ogusinga okufuga emikutu gy’empuliziganya mu Vietnam, ng’obukadde n’obukadde bw’abakozesa banyiikivu mu mirimu egy’enjawulo ng’okugabana ebifaananyi n’obutambi, okukolagana n’abantu, n’okuweereza obubaka. 2. Zalo (zalo.me): Yakolebwa kkampuni y’e Vietnam eya VNG Corporation, Zalo ye app emanyiddwa ennyo ey’okuweereza obubaka okufaananako WhatsApp oba Messenger. Era erimu ebintu ng’okukuba essimu mu ddoboozi, okukuba essimu ku vidiyo, n’okukubaganya ebirowoozo mu bibinja. 3. Instagram (www.instagram.com): Instagram ekozesebwa nnyo okugabana ebifaananyi mu bantu abato mu Vietnam. Abakozesa bagabana ebifaananyi/vidiyo ku profile zaabwe oba emboozi zaabwe okukwatagana n’emikwano n’abagoberezi. 4. YouTube (www.youtube.com): YouTube egaba vidiyo nnyingi ez’okusanyusa abantu mu Vietnam - okuva ku vidiyo z’ennyimba okutuuka ku vlogs n’ebintu ebisomesa. 5. LinkedIn (www.linkedin.com): LinkedIn ekola kinene nnyo mu kukola emikutu gy’ekikugu mu bakugu mu Vietnam abanoonya emikisa gy’emirimu oba okukulaakulana mu mirimu. 6. TikTok (www.tiktok.com): TikTok efunye obuganzi bungi nnyo mu bavubuka b’e Vietnam olw’okukola obutambi obumpi obukwataganya emimwa, okuzina, oba obwa kkomedi obuyinza okugabana ku mikutu egy’enjawulo mu ngeri ennyangu. 7. Viber (www.viber.com): App eno ey’okuweereza obubaka ekkiriza okuweereza obubaka n’okukuba essimu ku bwereere wakati w’abagikozesa mu nsi yonna ate nga era ekola n’empeereza endala nga sitiika, emizannyo, n’ebibiina by’okukubaganya ebirowoozo mu lujjudde. 8.MoMo Wallet(https://momo.vn/landing-vipay/meditation-link/meditation?network=g&campaign=1?section=page ): MoMo Wallet ye nkola ya waleti ya digito abakozesa mwe basobola okuweereza ssente mu byuma bikalimagezi nga bayita ku byuma ebikozesebwa ku ssimu mu ngeri ey’obukuumi ate ng’akola n’emirimu egy’enjawulo ng’okusasula ssente za ssente oba okusasula okugula ebintu ku yintaneeti Nsaba omanye nti olukalala luno lukiikirira ezimu ku mikutu gya yintaneeti egy’ettutumu mu Vietnam, naye terujjuvu. Enkozesa n’obuganzi bw’emikutu gino eyinza okukyuka okumala ekiseera nga apps empya n’emisono bifuluma.

Ebibiina ebinene eby’amakolero

Vietnam, okufaananako n’ensi endala yonna, erina ebibiina by’amakolero eby’enjawulo ebikiikirira era ebiwagira ebitundu eby’enjawulo mu by’enfuna byayo. Bino bye bimu ku bibiina by’amakolero ebikulu mu Vietnam n’emikutu gyabyo: 1. Ekibiina ky’abasuubuzi n’amakolero mu Vietnam (VCCI) - VCCI kibiina kya ggwanga ekikiikiridde abasuubuzi mu Vietnam. Kitumbula enkulaakulana mu by’enfuna, eby’obusuubuzi, n’okusiga ensimbi mu ggwanga. Omukutu gwa yintaneeti: https://vcci.com.vn/ 2. Ekibiina kya bbanka za Vietnam (VNBA) - Ekibiina kino kikiikirira bbanka z’ebyobusuubuzi ezikola mu Vietnam era kikola kinene nnyo mu kukulaakulanya ekitongole kya bbanka. Omukutu gwa yintaneeti: http://www.vba.org.vn/ 3. Vietnam Textile & Apparel Association (VITAS) - VITAS evunaanyizibwa ku kutumbula n’okutumbula eby’okwambala n’engoye, ekimu ku biyamba ennyo mu by’enfuna bya Vietnam. Omukutu gwa yintaneeti: http://vietnamtextile.org.vn/ 4. Ekibiina ekigatta ebyuma mu Vietnam (VSA) - VSA ekiikirira abakola ebyuma mu bitundu eby’enjawulo mu Vietnam era egenderera okutumbula enkulaakulana ey’olubeerera eri ekitundu kino ekikulu. Omukutu gwa yintaneeti: http://vnsteel.vn/lu/awaka-lu 5. Ho Chi Minh City Real Estate Association (HoREA) - HoREA ewagira abazimba ebizimbe, bamusigansimbi, abakola kontulakiti, ba broker, n’abakugu abeenyigira mu mirimu egyekuusa ku bintu mu kibuga Ho Chi Minh. Omukutu gwa yintaneeti: https://horea.org/ 6. Ekitongole ekikulaakulanya amakolero ga tekinologiya w’amawulire (IDA) - IDA essira erisinga kulissa ku kutumbula enkulaakulana ya IT mu bitundu eby’enjawulo omuli empeereza ya software outsourcing, okukulaakulanya emikutu gy’obusuubuzi ku yintaneeti, okutondawo ebirimu ebya digito n’ebirala. Omukutu gwa yintaneeti: https://ida.gov.vn/ 7. Ekibiina ekigatta amakolero g’emmere mu kibuga Ho Chi Minh (FIAHCMC) – FIAHCMC ewagira bizinensi z’amakolero g’emmere nga egaba emikutu gy’okugabana amawulire okunyweza enkolagana wakati w’ebitongole. Omukutu gwa yintaneeti: https://fiahcmc.com/ 8. Renewable Energy Business Chamber (REBUS) – REBUS ekiikirira amakampuni ageenyigira mu kukola amasannyalaze agazzibwawo nga empewo, enjuba, n’amasoboza ag’ebiramu mu Vietnam. Omukutu gwa yintaneeti: http://rebvietnam.com/ Bino bye byokulabirako ebitonotono eby’ebibiina by’amakolero bingi ebiriwo mu Vietnam. Ebibiina bino bikola kinene nnyo mu kutumbula n’okutumbula amakolero gaabwe ate nga biyamba mu kukulaakulanya ebyenfuna by’eggwanga okutwalira awamu.

Emikutu gya yintaneeti egy’ebyobusuubuzi n’ebyobusuubuzi

Vietnam nsi ya Southeast Asia ng’ebyenfuna byeyongera era ng’erina emikisa mingi egy’obusuubuzi n’okusiga ensimbi. Waliwo emikutu gy’empuliziganya egy’ebyenfuna n’ebyobusuubuzi egiwerako egiwa amawulire ku mikisa gya bizinensi, embeera y’akatale, ebiragiro, n’enkola z’okusiga ensimbi mu Vietnam. Bino bye bimu ku bimanyiddwa ennyo: 1. Minisitule y’amakolero n’ebyobusuubuzi: Omukutu omutongole ogwa Minisitule guwa amawulire amajjuvu ku nkola z’ebyobusuubuzi mu Vietnam, ebiragiro, embeera ya bizinensi, emikisa gy’okusiga ensimbi, n’ebibalo. Omukutu gwa yintaneeti: http://www.moit.gov.vn/ 2. Ekibiina ky’abasuubuzi n’amakolero mu Vietnam (VCCI): VCCI kibiina kya maanyi ekikiikirira abasuubuzi mu Vietnam. Omukutu gwabwe guwa amagezi ag’omuwendo ku mbeera y’ebyenfuna eriwo kati, enkola y’okusiga ensimbi okuva ebweru, ebipya mu mateeka, wamu n’emikolo gy’okukolagana n’abantu. Omukutu gwa yintaneeti: https://lu.vcci.com.vn/ 3. Ekitongole ekitumbula eby’obusuubuzi mu Vietnam (VIETRADE): VIETRADE kikola wansi wa minisitule y’amakolero n’ebyobusuubuzi okutumbula emirimu gy’ebyobusuubuzi mu Vietnam. Omukutu gwabwe gukola ng’omukutu gwa bizinensi z’amawanga amalala okunoonyereza ku mikisa gy’okuyingiza n’okutunda ebweru w’eggwanga ne kkampuni z’e Vietnam. Omukutu gwa yintaneeti: http://vietrade.gov.vn/en 4. Ekitongole kya Foreign Investment Agency (FIA): FIA evunaanyizibwa ku kusikiriza Foreign Direct Investment (FDI) okuyingira Vietnam. Omukutu gwabwe guwa amawulire ku nkola z’okusiga ensimbi, ebiwandiiko ebilungamya ebikwata ku bitongole; era eraga ppaaka z’amakolero ezisobola okulowoozebwako bamusigansimbi. Omukutu gwa yintaneeti: https://fia.mpi.gov.vn/Pages/Awaka.aspx?lang=en-US 5.Vietnam Maritime Administration: Bw’oba oyagala entambula y’oku nnyanja oba empeereza y’okusindika emmeeri mu Vietnam, omukutu guno gukuwa eby’obugagga ebiyamba nga amateeka agakwata ku mwalo/omutindo/eby’obugagga ebyetaagisa mu mirimu gy’obusuubuzi bw’ensi yonna. Omukutu gwa yintaneeti: http://www.vma.gov.vn/lu/ 6.Vietnam Business Forum (VBF): VBF ekola nga omukutu ogugatta ebitongole by’amawanga amalala ebikola mu Vietnam okukubaganya ebirowoozo ku kusoomoozebwa okuli mu bizinensi mu bitundu eby’enjawulo ng’okukwasaganya eby’obusuubuzi oba ensonga z’abakozi Omukutu gwa yintaneeti:http://vbf.org.vn/awaka.html?lang=en 7. Vietnam Association of Small and Medium Enterprises (VINASME): Ekibiina kino kigenderera okuwagira ebitongole ebitonotono n’ebya wakati (SMEs) mu Vietnam. Omukutu gwabwe gulimu amawulire, ebibaddewo, n’ebikozesebwa ebikwata ku SMEs. Omukutu gwa yintaneeti: http://www.vinasme.vn/ Emikutu gino giwa amawulire ag’enjawulo ku nkulaakulana y’ebyenfuna bya Vietnam, enkola z’ebyobusuubuzi, emikisa gy’okusiga ensimbi, amateeka agakwata ku makolero. Kikulu nnyo okwongera okunoonyereza ku mikutu gino okusinziira ku kitundu kyo ekikulu ky’oyagala okufuna amawulire amalala agatuukira ddala ku kukola bizinensi mu Vietnam.

Emikutu gy’empuliziganya egy’okubuuza data mu by’obusuubuzi

Waliwo emikutu gy’empuliziganya egiwerako egy’okubuuza ebikwata ku by’obusuubuzi egiriwo ku Vietnam. Wano waliwo ebyokulabirako ebitonotono nga biriko URL zaabyo: 1. Ekitongole kya Kasawo ekya Vietnam: URL: http://www.eby’obusuubuzi.gov.vn/ 2. Minisitule y’okuteekateeka n’okusiga ensimbi: URL: http://mpi.gov.vn/en/ 3. Ekizibu ky’ebyobusuubuzi mu nsi yonna (WITS): URL: https://wits.worldbank.org/Ensi/Eggwanga/VNM 4. Atlas y’ebyobusuubuzi mu nsi yonna: URL: https://www.gtis.com/gtaindex/okukwatagana n'obusuubuzi#/ 5. Ekitongole ky’ebyobusuubuzi mu nsi yonna (ITC): URL: https://emisomo gy'eggaali y'omukka.unctad.org/# 6. Ekibiina ky’abasuubuzi n’amakolero mu Vietnam (VCCI): URL: http://vcci.com.vn/lu/awaka Emikutu gino giwa amawulire mangi agakwata ku busuubuzi bwa Vietnam, omuli ebibalo by’ebintu ebiyingizibwa mu ggwanga n’ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga, okwekenneenya akatale, emikisa gy’okusiga ensimbi, amateeka agafuga bizinensi, n’ebirala. Nsaba omanye nti okubeerawo n’obutuufu bwa data biyinza okwawukana okusinziira ku nsonda ezibuuziddwa n’ebyetaago ebitongole by’oyinza okuba nabyo mu kunoonyereza. Bulijjo kirungi okusalako amawulire okuva mu nsonda eziwera okusobola okufuna amagezi amajjuvu ku bikwata ku by’obusuubuzi bya Vietnam.

Ebifo bya B2b

Vietnam, ng’ebyenfuna ebikula amangu mu Southeast Asia, erina emikutu gya B2B egiwerako egikola ku bizinensi ezinoonya emikisa gy’obusuubuzi. Wano waliwo emikutu gya B2B egy’amaanyi mu Vietnam wamu n’emikutu gyazo: 1. VietnamWorks (www.vietnamworks.com): Wadde nga okusinga emanyiddwa nga omukutu gw’emirimu, VietnamWorks era egaba omukutu gwa bizinensi okuyungibwa n’okwenyigira mu nkolagana ya B2B. Ewa olukusa eri abayinza okukolagana nabo n’abagaba ebintu mu makolero ag’enjawulo. 2. Alibaba.com (www.alibaba.com): Ng’emu ku nkola za B2B ezisinga obunene mu nsi yonna, Alibaba.com erimu omuwendo omunene ogwa bizinensi z’e Vietnam ezigaba ebintu n’obuweereza mu bitundu ebiwerako. Kisobozesa abakozesa okukwatagana n’okuteesa butereevu n’abagaba ebintu. 3. TradeKey Vietnam (www.tradekey.com/country/vietnam.htm): Ekitundu ku mutimbagano gwa TradeKey, omukutu guno guyamba enkolagana y’ebyobusuubuzi wakati w’abagaba ebintu n’abaguzi okuva mu nsi yonna. Mulimu kkampuni z’e Vietnam eziyagala enkolagana mu by’obusuubuzi mu nsi yonna. 4. EC21 (www.ec21.com/vn): EC21 etegeka ekifo ekinene eky’amawulire agakwata ku kkampuni z’e Vietnam ezinoonya enkolagana y’ensi yonna oba emikisa gy’okugaziya. Abakozesa basobola okusanga abakola ebintu, abatunda ebweru w’eggwanga, abayingiza ebintu mu ggwanga, abasuubuzi ba wholesale, n’abagaba empeereza mu bitundu ebingi wano. 5. Global Sources Vietnam (www.globalsources.com/VNFH): Essira lissiddwa ku kunoonya ebintu okuva mu basuubuzi b’omu Asia, Global Sources erina ekitundu ekiweereddwayo eri abasuubuzi b’e Vietnam abaagala okukwatagana n’abaguzi mu nsi yonna. 6.TradeWheel - www.tradewheel.vn : TradeWheel egenda efuna obuganzi mu bwangu nga egaba enkola ez'obukuumi ez'okusuubula ku yintaneeti wakati w'abaguzi n'abatunzi . Nga emigugu gy'ebiti giriwo , ekola kumpi ebyetaago by'amakolero ebya buli ngeri . Bino bye byokulabirako ebitonotono eby’enkola za B2B mu Vietnam eziyinza okukola ng’ebintu eby’omuwendo eri bizinensi ezinoonya emikisa gy’obusuubuzi munda oba ebweru w’ensalo z’eggwanga.