TogTok

Okulaba Ensi
Ssente z’eggwanga
Omuwendo gw’ensimbi
Ennaku enkulu enkulu
Embeera y’obusuubuzi bw’amawanga amalala
Obusobozi bw’okukulaakulanya akatale
Ebintu ebitundibwa mu bbugumu ku katale
Engeri za bakasitoma ne tabu
Enkola y’okuddukanya emirimu gya Kasawo
Enkola z’omusolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga
Enkola z’omusolo ku by’amaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga
Satifikeeti ezeetaagisa okutunda ebweru w’eggwanga
Enteekateeka y’okutambuza ebintu esengekeddwa
Emikutu gy’okukulaakulanya abaguzi

Yisirayiri emanyiddwa mu butongole nga State of Israel, nsi esangibwa mu Middle East ku lubalama lw’ennyanja Mediterranean mu bukiikaddyo bw’obuvanjuba. Egabana ensalo ne Lebanon mu bukiikakkono, Syria mu bukiikakkono bw’obuvanjuba, Jordan mu buvanjuba, Misiri ne Gaza Strip mu bukiikaddyo bw’amaserengeta,n’ebitundu bya Palestine (West Bank) ne Gulf of Aqaba (Red Sea) mu bugwanjuba. Ekibuga ekikulu ekya Yisirayiri ye Yerusaalemi, ekimu ku bibuga byayo ebisinga obukulu era ebikaayanirwa. Tel Aviv ekola ng’ekifo kyayo eky’ebyenfuna ne tekinologiya. Eggwanga lino lirimu abantu ab’enjawulo omuli Abayudaaya, Abawalabu,Abadruze,n’amawanga amalala. Yisirayiri emanyiddwa olw’amakulu gaayo mu byafaayo olw’ebifo byayo ebitukuvu eri eddiini y’Ekiyudaaya nga Western Wall,Temple Mount,ne Masada.Ekitundu kino era kirina obukulu eri Obukristaayo n’ebifo ebimanyiddwa nga Church of Holy Sepulcher mu Yerusaalemi ne Bethlehem.Travelerscan explore these rich historical destinations ate nga balaba obuwangwa obw’enjawulo. Ebyenfuna bya Yisirayiri bikulaakulana nnyo ne tekinologiya nga bikulembeddwamu amakolero ng’ebyobulimi,okusala dayimanda, okukola ebintu ebya tekinologiya ow’awaggulu, obuweereza, n’eby’okwerinda mu by’omu bwengula bye bisinga okuyamba.Amakolero ga tekinologiya ow’awaggulu ga maanyi nnyo naddala ng’amakolero mangi agatandise okuva mu Silicon Wadi- Israel’s equivalentof Silicon Valley. Wadde nga eyolekedde enkaayana nnyingi ezigenda mu maaso mu kitundu ekyo, eggwanga lino liwa obutebenkevu bw’ogeraageranya n’amawanga amalala agamu ku muliraano.Israel erina enkola ya demokulasiya eya palamenti ng’erina enkola y’amateeka eyesigamiziddwa ku ddembe ly’obuntu.Essa ekitiibwa mu ddembe ly’okwogera, ekigifuula ekifo eky’okusanyukiramu okukubaganya ebirowoozo mu magezi ssaayansi w’eby’ensoma, ebiwandiiko, okukola firimu n’obulamu obw’enjawulo. Yisirayiri emanyiddwa nnyo olw’obuwangwa obugagga.Eggwanga likuza ebikujjuko ebiwerako omuli Okuyitako,Hanukkah,Yom Kippur,n’olunaku lw’ameefuga.Abawalabu,Abasiraamu,n’Abakristaayo nabo banywerera ku kukuuma eddiini zaabwe,ekivaamu ebivvulu by’embeera ebiraga enjawulo Geographically remarkable, eggwanga lino lirimu ebiwonvu eby’oku lubalama lw’ennyanja ku nnyanja Mediterranean, ebitundu by’ensozi mu bukiikakkono ebizingiramu olusozi lw’Emizeyituuni ne Ggaliraaya, n’ebitundu by’eddungu mu bugwanjuba omuli eddungu lya Negev.Ennyanja Enfu, ennyanja ey’amazzi g’omunnyo emanyiddwa olw’okubuuka, esangibwa atis ekifo ekisinga wansi, ekigifuula a ekifo eky’obulambuzi ekimanyiddwa ennyo. Mu kumaliriza, Yisirayiri nsi erimu obukulu obw’amaanyi mu byafaayo ne mu ddiini. Yeewaanira ku buwangwa obujjudde amaanyi, amakolero ga tekinologiya ow’omulembe, n’obutebenkevu obutonotono wadde nga waliwo entalo mu bitundu. Omuwendo gwayo ogw’enjawulo guyamba ku nnono zaayo ez’enjawulo ezigatta abagenyi ekintu ekitajjukirwa.

Ssente ya Yisirayiri ye Sekeri Empya eya Yisirayiri (NIS), etera okufunzibwa nga ₪. Sekeri empya yadda mu kifo kya Sekeri ya Yisirayiri enkadde mu 1985 era efuuse ssente entongole eya Yisirayiri. Kigabanyizibwamu 100 Agorot. Ensimbi za NIS zijja mu ssente za sekeri 20, 50, 100, ne 200, ate ssente zisangibwa mu miwendo gya agorot 10 ne sekeri 1⁄2, 1, 2, 5, ne10. Ensimbi zino n’ebinusu birimu obubonero obukulu obukwata ku byafaayo bya Isiraeri, obuwangwa bwa Isirayiri, oba ebifo eby’enjawulo. Wadde ng’okutunda okusinga kubaawo nga bayita mu nkola ya digito oba kaadi z’okuwola ennaku zino, ssente enkalu zikyakozesebwa nnyo okugula ebintu ebitonotono mu butale bw’omu kitundu oba mu bizinensi entonotono. Bbanka nnyangu okutuuka mu ggwanga lyonna okuwanyisiganya ssente oba okuggya ssente mu ATM. Omuwendo gw’ensimbi wakati wa New Shekel ya Yisirayiri ne ssente endala guyinza okukyukakyuka buli lunaku olw’embeera y’akatale. Ebisaawe by’ennyonyi ebinene eby’ensi yonna wamu ne bbanka biwa abalambuzi abakyalira Yisirayiri obuweereza bw’ensimbi z’ebweru. Okutwaliza awamu, embeera y’ensimbi mu Yisirayiri eraga ebyenfuna eby’omulembe ng’erina enkola y’ebyensimbi ennywevu eraga nti bizinensi zitambula bulungi mu ggwanga n’ensi yonna ate ng’ekuuma obusika bwayo obw’ebyafaayo ku ssente zaayo n’ebinusu.

Ssente ya Yisirayiri mu mateeka ye Shekel ya Yisirayiri (ILS). Ku bikwata ku miwendo gy’ensimbi ennene egy’okuwanyisiganya ssente ezibalirirwamu, wano waliwo emiwendo egimu egy’omu kiseera kino (okuva mu September 2021): 1 USD (Doola ya Amerika) ≈ 3.22 ILS 1 EUR (Euro) ≈ 3.84 ILS 1 GBP (Pawundi ya Bungereza) ≈ 4.47 ILS 1 JPY (Yen y’e Japan) ≈ 0.03 ILS Nsaba omanye nti emiwendo gy’ensimbi giyinza okukyukakyuka, n’olwekyo bulijjo kirungi okukebera mu nsonda ezesigika oba ebitongole by’ebyensimbi okufuna amawulire agasinga okuba ag’omulembe era amatuufu.

Yisirayiri, ensi esangibwa mu Middle East, ekuza ennaku enkulu eziwerako omwaka gwonna. Ebikujjuko bino birina amakulu mangi eri abantu ba Yisirayiri era biraga eby’obuwangwa byabwe eby’eddiini n’eby’obuwangwa. Emu ku nnaku enkulu ezisinga obukulu mu Yisirayiri ye Yom Ha’atzmaut, era emanyiddwa nga olunaku lw’ameefuga. Olunaku luno lwakuzibwa nga 5th Iyar, nga lujjukira okutandikawo Eggwanga lya Yisirayiri nga May 14, 1948. Olunaku luno lukuzibwamu emirimu egy’enjawulo omuli okulaga ebiriroliro, okulaga ebivvulu, ebivvulu, ne barbecue. Kye kiseera abantu okwegatta ng’eggwanga n’okujaguza eddembe lyabwe. Ennaku enkulu endala mu Isiraeri ye Yom Kippur oba Olunaku lw’Okutangirira. Etwalibwa ng’emu ku nnaku entukuvu ennyo mu ddiini y’Ekiyudaaya, egwa ku lunaku olw’ekkumi olwa Tishrei mu kalenda y’Olwebbulaniya. Ku mukolo guno ogw’ekitiibwa, Abayudaaya beenyigira mu kusaba n’okusiiba nga bwe banoonya okusonyiyibwa ebibi byabwe okuva eri Katonda. Amakuŋŋaaniro gajjudde abasinza abagenda mu kusaba okw’enjawulo olunaku luno lwonna. Sukkoti oba Embaga y’Eweema y’embaga endala ey’amakulu Abaisiraeri gye bakuzibwa. Kibeerawo mu biseera by’omusana oluvannyuma lwa Yom Kippur era kimala ennaku musanvu (ennaku munaana ebweru wa Yisirayiri). Mu kiseera kino abantu bazimba ebifo eby’ekiseera ebiyitibwa sukkahs nga biyooyooteddwa n’ebibala n’amatabi okujjukira amayumba ga bajjajja ge baakozesanga nga bava e Misiri. Hanukkah oba Festival of Lights erina obukulu obw’amaanyi mu by’obuwangwa mu Bannayisirayiri nga December buli mwaka. Okujaguza kuno okumaze ennaku munaana kujjukira omukolo amafuta amatono bwe gaayokebwa mu ngeri ey’ekyamagero mu Yeekaalu Entukuvu mu Yerusaalemi okumala ennaku munaana ez’omuddiring’anwa oluvannyuma lw’okuddamu okugiwaayo oluvannyuma lw’okutyoboola amagye agatali Bayudaaya. Bino bye byokulabirako ebitonotono mu bikujjuko bingi ebibeerawo okwetoloola Isiraeri buli mwaka gwonna. Buli nnaku enkulu erina empisa zaayo ez’enjawulo ezinyweza empisa z’Abayudaaya ate nga ziraga obumu mu Bayisirayiri awatali kufaayo ku buwangwa bwabwe oba eddiini yaabwe.

Yisirayiri nsi ntono esangibwa mu masekkati g’obuvanjuba, ng’erina ebyenfuna eby’enjawulo era ebikulaakulana. Ng’emu ku mawanga agasinga okusoma ennyo mu nsi yonna, ekulaakulanye okussa essira ery’amaanyi ku tekinologiya n’obuyiiya. Yisirayiri esinga okusuubulagana nayo mulimu Amerika, omukago gwa Bulaaya, China ne Japan. Eggwanga lino lisinga kuyingiza byuma n’ebikozesebwa, ebigimusa, eddagala, amafuta, emmere, n’ebintu ebikozesebwa. Mu kiseera kino ebintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga okusinga bibaamu ebintu ebya tekinologiya ow’awaggulu nga software solutions, electronics (nga mw’otwalidde ne semiconductors), ebyuma eby’obujjanjabi n’eddagala. Amerika y’esinga okusuubulagana ne Yisirayiri mu by’okutunda ebweru n’okuyingiza ebintu mu ggwanga. Amawanga gombi galina omukago ogw’amaanyi mu by’enfuna oguzingiramu emirimu egy’enjawulo ng’okukolagana mu by’okwerinda n’enteekateeka z’okugabana tekinologiya. Omukago gwa Bulaaya nagwo katale kakulu ku bintu Yisirayiri by’etunda ebweru w’eggwanga; naddala Girimaani yeeyoleka ng’emu ku nsi ezisinga okusuubulagana mu Bulaaya. Wabula mu myaka egiyise wabaddewo okusika omuguwa olw’obutakkaanya mu byobufuzi obukwata ku bitundu bya Yisirayiri mu West Bank. China yeeyongedde okuvaayo ng’omukwanaganya w’ebyobusuubuzi ow’amaanyi eri Yisirayiri mu myaka egiyise. Obusuubuzi bw’amawanga gombi bukula nnyo mu bitundu ebiwerako omuli tekinologiya w’ebyobulimi (agritech), pulojekiti z’amasannyalaze agazzibwawo n’obugezi obukozesebwa (AI). Ekyeya kya Yisirayiri mu by’obusuubuzi kibadde kyeyongera buli lukya okumala ekiseera olw’okwesigamira ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga okusobola okutuukiriza obwetaavu bw’omunda ate ng’efulumya ebintu eby’omuwendo omungi ebweru w’eggwanga. Kino kireeta okusoomoozebwa okuyimirizaawo enkulaakulana y’ebyenfuna ate nga tukuuma bbalansi ey’ebweru. Okutwaliza awamu wadde nga ntono nnyo mu by’ettaka Yisirayiri erina ekifo ekinene mu butale bw’ebyobusuubuzi mu nsi yonna olw’okukulaakulana kwayo mu makolero ga tekinologiya ow’awaggulu nga kw’ogasse n’enkolagana ey’amaanyi okuva ebweru w’eggwanga ekola ng’entandikwa y’emikisa gy’ebyobusuubuzi egy’ensi yonna egy’okutumbula.

Akatale ka Yisirayiri ak’ebyobusuubuzi okuva ebweru kalina obusobozi bungi nnyo obw’enkulaakulana. Olw’okussa essira ddene ku buyiiya ne tekinologiya, eggwanga lino lifuuse mukulembeze mu nsi yonna mu bintu nga obukuumi ku mikutu gya yintaneeti, tekinologiya w’ebiramu, n’amasannyalaze amayonjo. Ekimu ku bikulu Yisirayiri by’enyweza kiri mu bakozi baayo abalina obukugu n’omwoyo gw’okutandikawo emirimu. Eggwanga lyewaanira ku bantu abasomye ennyo nga essira balitadde ku kunoonyereza n’okukulaakulanya. Kkampuni za Yisirayiri ziraze obusobozi bwazo okukola tekinologiya ow’omulembe eyeetaagibwa nnyo okwetoloola ensi yonna. Okugatta ku ekyo, Yisirayiri ekuza embeera ekubiriza okutandikawo emirimu n’okuwagira abatandisi. Tel Aviv, etera okuyitibwa "Startup Nation," erimu kkampuni za tekinologiya nnyingi ezifunye obuwanguzi ne kkampuni ezikola emirimu egy'amaanyi. Enkola eno ekulaakulana ereeta emikisa mingi eri bizinensi z’amawanga amalala ezinoonya okukolagana oba okuteeka ssente mu bizinensi za Yisirayiri eziyiiya. Ekifo kya Yisirayiri ekirungi nakyo kikola kinene mu busobozi bwayo ng’ekifo eky’obusuubuzi mu nsi yonna. Esangibwa ku nkulungo ya Bulaaya, Asia ne Afrika, eggwanga lino likola ng’omulyango eri abasuubuzi abanoonya okukozesa obutale buno obw’enjawulo. Ekirala, Yisirayiri etaddewo enkolagana ey’amaanyi mu by’obusuubuzi n’amawanga ag’enjawulo okwetoloola ensi yonna ng’eyita mu ndagaano z’ebyobusuubuzi ez’eddembe (FTAs). FTAs n’amawanga nga Amerika ne Canada ziyanguyizza okwongera okufuna akatale k’ebintu n’obuweereza bwa Yisirayiri ate nga zikendeeza ku biziyiza emisolo. Ekirala, gavumenti ya Yisirayiri etumbula nnyo eby’obusuubuzi by’ensi yonna ng’eyita mu nteekateeka nga Invest in Israel egaba obuwagizi eri bamusigansimbi abava ebweru abanoonya emikisa gya bizinensi munda mu ggwanga. Gavumenti era egaba ebintu eby’enjawulo ebisikiriza ng’ensimbi n’okukendeeza ku musolo ebigendereddwamu okusikiriza abasuubuzi abava ebweru. Mu kumaliriza, akatale ka Yisirayiri ak’ebyobusuubuzi okuva ebweru kalaga obusobozi obw’amaanyi obutakozesebwa olw’okussa essira ku buyiiya bwa tekinologiya, abakozi abalina obukugu, obuwangwa bw’okutandikawo emirimu, . ekifo eky’obukodyo, . FTAs n’emikwano emikulu mu by’obusuubuzi, n’obuwagizi bwa gavumenti okutumbula okusiga ensimbi mu nsi yonna. Bizinensi z’ebweru zisobola okukozesa ensonga zino okukola enkolagana eziganyula bombi ne bannaabwe aba Yisirayiri oba okugaziya ku katale kazo nga zikozesa ebyenfuna bino ebikyukakyuka

Bwe kituuka ku kulonda ebintu ebitundibwa ennyo mu katale k’ebyobusuubuzi okuva ebweru mu Yisirayiri, ensonga eziwerako zeetaaga okulowoozebwako. Akatale kano kagala ebintu ebikwatagana n’obuwangwa bw’eggwanga, abaguzi bye baagala, n’ebyetaago eby’enjawulo. Wano waliwo amagezi ku ngeri y’okulondamu ebintu ebitundibwa ennyo mu katale ka Yisirayiri mu by’obusuubuzi okuva ebweru: 1. Tekinologiya n’obuyiiya: Yisirayiri erina erinnya ddene olw’ekitongole kyayo ekya tekinologiya n’obuyiiya. Ebintu ebikwatagana n’amakolero ga tekinologiya ow’awaggulu nga obukuumi ku mikutu gya yintaneeti, okukola pulogulaamu za kompyuta, obugezi obukozesebwa, n’ebyuma eby’obujjanjabi binoonyezebwa nnyo mu katale ka Yisirayiri. 2. Amasoboza amayonjo n’amayonjo: Nga essira liteekeddwa ku buwangaazi n’okufaayo ku butonde bw’ensi, ebintu ebikolebwa mu masannyalaze agatali ga bulabe nga amasannyalaze g’enjuba n’ebyuma ebikekkereza amaanyi birina obwetaavu obweyongera mu Yisirayiri. 3. Agritech Solutions: Wadde nga nsi ntono ng'erina eby'obugagga by'ebyobulimi ebitono, Yisirayiri emanyiddwa nga "Startup Nation" bwe kituuka ku buyiiya mu by'obulimi. Ebintu ebikwatagana n’obukodyo bw’okukuuma amazzi, tekinologiya w’okulima mu ngeri entuufu, enkola z’okulima mu ngeri ey’obutonde,n’ebyuma by’ebyobulimi bisobola okuba abawanguzi. 4. Obulamu n’Obulamu: Abayisirayiri nga batwala obulamu obufaayo ku bulamu ng’ekikulu; n’olwekyo, waliwo obwetaavu obw’amaanyi obw’ebintu eby’emmere ey’obulamu nga ebibala/enva endiirwa eby’obutonde,ebirungo ebiyamba mu binywa,natural skincare & cosmetics,n’ebikozesebwa mu kukola fitness. . 6.Obumanyirivu mu by'obuwangwa: Okutegeera emisingi gy'obuwangwa bwa Yisirayiri kiyinza okuyamba okulongoosa okulonda kw'ebintu byo.Okugeza,emmere ekakasiddwa kosher oba ebintu by'eddiini y'Abayudaaya eyinza okusiimibwa obulungi ebitundu ebimu eby'abantu.NG'OMUSINGA, ENKOZESA Y'OBULAMU -ebikwatagana packages,ebijjukizo,n'okulambula okulagirwa imbued n'ebyafaayo by'ekitundu,obuwangwa,n'ennono. Jjukira nti okunoonyereza okunene ku mitendera egy’omu kitundu,omuwendo gw’abantu,amaanyi g’okugula,amateeka ga bizinensi,okukuuma enkola ennungi ez’okutunda,n’okuzimba enkolagana ey’amaanyi ey’ekikugu n’abo abayinza okukolagana nabo oba abagaba ebintu kijja kuyamba nnyo mu buwanguzi bw’okulonda ebintu byo mu katale k’obusuubuzi bw’ebweru mu Yisirayiri.

Yisirayiri, ensi esangibwa mu Middle East, emanyiddwa olw’engeri za bakasitoma baayo ez’enjawulo era ez’enjawulo. Bakasitoma ba Yisirayiri balina erinnya ly’okubeera obutereevu era abakakafu mu mpuliziganya yaabwe. Bassa ekitiibwa mu bulungibwansi era basuubira okuddibwamu amangu ku bibuuzo oba bye basaba. Nga bwekiri, kikulu okukuuma layini z’empuliziganya eziggule ne bakasitoma ba Yisirayiri n’okubawa ebipya mu budde. Ate era, Abayisirayiri basiima enkolagana ey’obuntu bwe kituuka ku nkolagana ya bizinensi. Okuzimba obwesige n’enkolagana ne bakasitoma bo aba Yisirayiri kiyinza okuyamba wala mu kuteekawo enkolagana ennungi. Okutwala obudde okumanya bakasitoma bo ku mutendera gw’omuntu ku bubwe kiyinza okutwalibwa ng’eky’omuwendo ennyo eri Abayisirayiri. Ekirala ekyeyoleka eri abaguzi mu Yisirayiri bwe bumanyirivu bwabwe obw’amaanyi mu kuteesa. Okuteesa kutera okutunuulirwa ng’ekintu ekikulu mu nkolagana yonna oba ddiiru yonna. Kirungi okubeera nga weetegese enteeseganya ng’okola bizinensi ne bakasitoma ba Yisirayiri. Mu nsonga z’okutabula oba okukwata ku buwangwa, kikulu okukijjukira nti Yisirayiri erina abantu ab’enjawulo nga balimu eddiini n’amawanga ag’enjawulo omuli Abayudaaya, Abasiraamu, Abakristaayo, Abadruze, n’ebirala N’olwekyo, kikulu nnyo okussa ekitiibwa mu mpisa z’eddiini ez’enjawulo era enkola eziyinza okwawukana mu bantu ssekinnoomu. Okugatta ku ekyo, olw’embeera y’ebyobufuzi enzibu mu kitundu kino, okukubaganya ebirowoozo okukwata ku byobufuzi kulina okutuukibwako n’obwegendereza kubanga kuyinza okuvaako obutakkaanya oba obutakkaanya mu bibiina eby’enjawulo ebikwatibwako. Okutwaliza awamu, okutegeera engeri za bakasitoma ba Yisirayiri nga obutereevu mu ngeri y’empuliziganya, okutwala enkolagana y’omuntu ku muwendo mu nkolagana ya bizinensi,n’okusiima obukugu mu kuteesa bintu bikulu nga okola bizinensi n’abantu ssekinnoomu okuva mu Yisirayiri. Okugatta ku ekyo,okussa ekitiibwa mu by’obuwangwa ebikwatagana naddala eddiini n’okwewala okukubaganya ebirowoozo ku nsonga z’ebyobufuzi ezikulu kulina okuyamba obulungi mu kuzimba enkolagana ennungi ne bakasitoma ba Yisirayiri.

Enkola n’Endagiriro y’okuddukanya Kasawo mu Yisirayiri Yisirayiri erina enkola ya Kasawo emanyiddwa obulungi ng’ekakasa obukuumi ku nsalo zaayo ate ng’eyamba mu by’obusuubuzi n’entambula. Ng’omutambuze ow’ensi yonna, kyetaagisa okumanya ebiragiro ebimu okusobola okufuna obumanyirivu obulungi mu mirimu gya Yisirayiri. Nga batuuse, abatambuze balina okwanjula paasipooti zaabwe abaserikale abakola ku by’okuyingiza abantu mu ggwanga bazikebere. Kikulu nnyo okulaba nga paasipooti yo ekola okumala waakiri emyezi mukaaga okusukka ku ky’otegese okubeera mu Yisirayiri. Abakulira Kasawo mu Yisirayiri bafaayo nnyo ku by’okwerinda, era okukebera emigugu mu ngeri ey’amaanyi kukolebwa bulijjo. Oyinza okubuuzibwa ebibuuzo ebikwata ku kigendererwa ky’okukyalira, ebbanga ly’omala, ebikwata ku kifo w’osula, n’ebikwata ku bintu byonna by’oyinza okuba ng’otambula nabyo. Kirungi okuddamu ebibuuzo bino mu bwesimbu era n’okuwaayo ebiwandiiko ebiwagira bwe kiba kyetaagisa. Kikulu okumanya nti ab’obuyinza mu Yisirayiri bafuga nnyo okuyingiza ebintu ebimu omuli emmundu oba amasasi, eddagala (okuggyako ng’abasawo balagiddwa), ebimera oba ebisolo (nga tosoose lukusa), ebibala oba enva endiirwa (nga tosoose lukusa), ssente ez’ebicupuli oba ebifaananyi eby’obuseegu. Okugatta ku ekyo, waliwo amateeka ag’enjawulo agakwata ku kuyingiza ebintu ebitaliimu musolo ng’ebintu ebikolebwa mu taaba n’omwenge. Abagenyi abasukka mu myaka 18 basobola okuleeta gram 250 eza taaba oba sigala okutuuka ku 250 nga tebalina musolo. Ekirala, basobola okuleeta liita emu buli emu ey’omwenge ogusukka mu 22% volume content oba wayini wansi wa 22% volume content nga tebasasudde musolo. Abatambuze balina okulangirira ebintu byonna eby’omuwendo ng’amajolobero, ebyuma eby’amasannyalaze ebibalirirwamu ddoola ezisoba mu $2000 USD, oba ezisukka mu $10k USD ezenkanankana mu ssente enkalu nga bayingidde Yisirayiri. Nga basimbula okuva e Yisirayiri nga bayita ku kisaawe ky’ennyonyi Ben Gurion – ekisaawe ky’ennyonyi ekikulu eky’ensi yonna mu Tel Aviv – abatambuze balina okutuuka nga bukyali kubanga eby’okwerinda ebirala biyinza okuvaako okulwawo mu nteekateeka z’okuyingira. Mu bufunze, bwe baba bagenda e Yisirayiri kikulu abagenyi okuba ne paasipooti entuufu ng’esigaddewo obutuufu obumala; okuddamu ebibuuzo by’abaserikale ba Kasawo mu mazima; okussa ekitiibwa mu bukwakkulizo ku bintu ebikugirwa okuyingiza ebintu mu ggwanga ate nga bagoberera ekkomo eritaliiko musolo; era n’okulangirira ebintu byonna eby’omuwendo nga basimbula.

Enkola ya Yisirayiri ey’omusolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga ekoleddwa okulungamya entambula y’ebyamaguzi mu ggwanga n’okukuuma amakolero g’omunda mu ggwanga. Emiwendo gy’omusolo gyawukana okusinziira ku kika ky’ekintu ekiyingizibwa mu ggwanga. Gavumenti ya Yisirayiri esolooza omusolo gwa Kasawo ogumanyiddwa nga emisolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga. Emisolo gino gibalirirwa okusinziira ku muwendo gw’ekintu ekiyingizibwa mu ggwanga, wamu n’ensimbi zonna ez’okwongerako ng’okusindika ne yinsuwa. Emiwendo giyinza okuva ku 0% okutuuka ku 100%, nga wakati wa 12%. Waliwo ebintu ebitongole ebisikiriza emisolo egy’amaanyi olw’obukulu bwabyo obw’obukodyo oba ebiyinza okukosa amakolero ga wano. Mu bino mulimu ebintu ebikolebwa mu bulimi, engoye, ebyuma ebikozesebwa mu byuma bikalimagezi, n’ebintu eby’ebbeeyi. Ng’ekyokulabirako, ebibala n’enva endiirwa ebimu biyinza okuba n’omusolo omungi okusobola okukuuma abalimi b’omu kitundu. Kikulu okumanya nti Yisirayiri etadde mu nkola endagaano z’ebyobusuubuzi ez’enjawulo n’amawanga ag’enjawulo okutumbula eby’obusuubuzi by’ensi yonna n’okukendeeza ku misolo ku bintu ebimu. Endagaano zino mulimu endagaano z’ebyobusuubuzi ez’eddembe (FTA) n’amawanga nga Amerika n’amawanga agali mu mukago gwa Bulaaya. Okugatta ku ekyo, Yisirayiri ekola enkola ya Value Added Tax (VAT) ng’ebyamaguzi ebisinga ebiyingizibwa mu ggwanga biweebwa omusolo gwa VAT ogwa bulijjo ogwa 17%. Omusolo guno gusoloozebwa ku mitendera mingi mu nkola y’okugaba ebintu era okukkakkana nga guyisibwa mu bakozesa. Okutwaliza awamu, enkola ya Yisirayiri ey’omusolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga egenderera okuteekawo bbalansi wakati w’okukuuma amakolero g’omunda ate ng’eyamba mu by’obusuubuzi by’ensi yonna ng’eyita mu mateeka n’endagaano ez’obukodyo. Kirungi bizinensi ezinoonya okuyingiza ebyamaguzi mu Yisirayiri okwebuuza ku bakulira Kasawo oba okunoonya amagezi ag’ekikugu ku miwendo gy’omusolo egy’enjawulo egikolebwa ku bintu byabwe.

Enkola ya Yisirayiri ey’omusolo ku bintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga ekola kinene nnyo mu kutumbula enkulaakulana y’ebyenfuna byayo n’okukuuma enkizo mu katale k’ensi yonna. Eggwanga essira liri ku kukubiriza ebyamaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga nga lissa mu nkola enkola ez’enjawulo ez’emisolo. Ekisooka, Yisirayiri yeettanira omusolo omutono ennyo ku bitongole, nga mu kiseera kino guli ku bitundu 23%. Kino kikubiriza bizinensi okussa ssente mu mirimu gy’okunoonyereza n’okukulaakulanya (R&D), ekivaamu okuyiiya n’okufulumya ebintu eby’omutindo ogwa waggulu ebweru w’eggwanga. Okugatta ku ekyo, gavumenti egaba ebisikiriza eby’omutima omugabi eri amakampuni agakola pulojekiti za R&D nga bayita mu nsimbi eziweebwayo n’okukendeeza ku misolo. Ekirala, Yisirayiri ekoze endagaano nnyingi ez’obusuubuzi obw’eddembe (FTAs) n’amawanga mu nsi yonna. Enkolagana zino eza FTA zigenderera okumalawo oba okukendeeza ku misolo egisoloozebwa ku bintu bya Yisirayiri ebiyingira mu butale buno, okuwa bizinensi okusikiriza okutunda ebweru w’eggwanga. Eby’okulabirako by’endagaano ng’ezo mulimu n’amawanga ga Amerika n’ag’omukago gwa Bulaaya. Okwongera okuwagira abasuubuzi abagenda ebweru w’eggwanga, Yisirayiri era esonyiwa omusolo ku muwendo ogwongezeddwa (VAT) ku bintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga. Abafulumya ebintu ebweru w’eggwanga basonyiyibwa okusasula omusolo gwa VAT nga basindika ebintu byabwe ebweru w’eggwanga oba nga bafuna obuweereza obukwatagana butereevu n’ebintu bino ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga. Gavumenti era ekola pulogulaamu ezituukira ddala ku mutindo eziwagira amakolero ag'enjawulo agamanyiddwa nga "industrial parks." Paaka zino ziwa ebisaanyizo ebirungi eby’omusolo eri amakampuni agakolera mu zo ate nga zitumbula okugatta bizinensi mu bibinja mu bitongole. Enteekateeka zino ezigendereddwamu ziyamba okutumbula ebivaamu n’okutumbula okuvuganya kw’ebitongole ebimu nga tekinologiya, eddagala, ebyobulimi, n’ebirala. Ekirala, Yisirayiri etadde mu nkola enteekateeka z'okutumbula okusiga ensimbi nga "Encouragement of Capital Investment Law" eziwa emigaso egy'enjawulo ng'ensimbi eziweebwayo n'okukendeeza ku misolo okukubiriza okusiga ensimbi obutereevu okuva ebweru (FDI). Mu kumaliriza, Yisirayiri ekwata enkola enzijuvu ku nkola yaayo ey’omusolo ku bintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga ng’ewaayo emiwendo gy’emisolo egy’amakampuni egya wansi wamu n’ebisikiriza okukola emirimu gya R&D. Okugatta ku ekyo, enoonya nnyo endagaano n’amawanga amalala ng’egenderera okukendeeza ku misolo ku bintu bya Yisirayiri ebiyingira mu butale obwo nga biyita mu ndagaano za FTA ate ng’esonyiyibwa omusolo ku bintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga. Newankubadde, etumbula amakolero ag’enjawulo ng’eyita mu ppaaka z’amakolero n’okusikiriza FDI ng’eyita mu nteekateeka z’okutumbula okusiga ensimbi. Ebintu bino byonna bwe bigattibwa biyamba okunyweza ebyenfuna bya Yisirayiri ebitunuulidde okutunda ebweru w’eggwanga n’ekifo kyayo mu katale k’ensi yonna.

Yisirayiri nsi esangibwa mu Middle East era emanyiddwa olw’amakolero gaayo aga tekinologiya ow’awaggulu, eby’obulimi, n’okusala n’okusiimuula dayimanda. Okusobola okukakasa omutindo n’obukuumi bw’ebintu by’etunda ebweru w’eggwanga, Yisirayiri etadde mu nkola enkola y’okukakasa ebyamaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga. Enkola y’okukakasa okutunda ebweru w’eggwanga mu Yisirayiri erimu emitendera egy’enjawulo okukakasa nti ebintu bituukana n’omutindo gw’omunda n’ensi yonna. Omutendera ogusooka kwe kuzuula oba ekintu kyetaaga okuweebwa satifikeeti oba nedda. Ebintu ebimu birina okuweebwa satifikeeti ekikakatako, ate ebirala biyinza okuweebwa satifikeeti ey’obwannakyewa. Ku lw’okuweebwa satifikeeti ekikakatako, gavumenti ya Yisirayiri etaddewo omutindo ogw’enjawulo ogulina okutuukibwako abakola ebintu. Emitendera gino gikwata ku bintu eby’enjawulo nga omutindo, ebyobulamu, obukuumi, okukuuma obutonde, okukwatagana n’amasannyalaze (bwe kiba kisoboka), ebyetaago by’okuwandiika ebiwandiiko, n’ebirala. Abakola ebintu balina okugoberera amateeka gano nga tebannaba kutwala bintu byabwe ebweru w’eggwanga. Ng’oggyeeko satifikeeti ezikakatako, waliwo n’ebbaluwa ez’obwannakyewa bizinensi ze zisobola okufuna okutumbula obwesige bwazo mu katale k’ensi yonna. Satifikeeti zino zigumya abayinza okugula ebintu ku mutindo n’obukuumi bw’ebintu bya Yisirayiri. Ekintu bwe kimala okutuukiriza ebisaanyizo byonna ebyetaagisa okusobola okufuna satifikeeti z’okutunda ebweru w’eggwanga, kyetaaga okukeberebwa oba okwekebejjebwa ebitongole ebikkirizibwa. Ebibiina bino byekenneenya oba ekintu kituukana n’omutindo ogwateekebwawo era ne bifulumya satifikeeti ezikwatagana nga bamalirizza obulungi okwekebejja oba okugezesebwa. Abatunda ebweru balina okukuuma ebiwandiiko by’ebiwandiiko byonna ebyetaagisa ebikwata ku bintu byabwe ebikakasibwa okusobola okulaga nti bagoberera amateeka mu biseera by’okugogola ebiwandiiko bya Kasawo mu mawanga ge bagenda. Okufuna satifikeeti z’okutunda ebweru w’eggwanga mu Yisirayiri kiyamba okukakasa abaguzi okuva ebweru nti bagula ebintu eby’omutindo okuva mu nsonda ezesigika. Era kyanguyiza enkolagana y’ebyobusuubuzi wakati wa Yisirayiri n’amawanga amalala nga bagoberera amateeka g’ensi yonna agakwata ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga. Okutwaliza awamu, enkola ya Yisirayiri ey’okukakasa eby’amaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga ekola kinene mu kulaba ng’ebintu by’etunda ebweru bituukana n’ebyetaago by’akatale k’ensi yonna ate ng’ekuuma omutindo mu makolero ag’enjawulo.

Yisirayiri esangibwa mu buvanjuba bwa Middle East, nsi emanyiddwa olw’enkola yaayo ey’omulembe ey’okutambuza ebintu n’entambula. Bino bye bimu ku biteeso ku mpeereza y’okutambuza ebintu n’enteekateeka mu Yisirayiri: 1. Omwalo gwa Ashdod: Omwalo gwa Yisirayiri omukulu ogw’emigugu, Ashdod gusangibwa bulungi ku lubalama lw’ennyanja Mediterranean, ekigufuula ekifo ekikulu ennyo mu by’obusuubuzi by’ensi yonna. Ekola emirimu egy’enjawulo nga okukwata ebintu ebiyingizibwa mu ggwanga n’ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga, okukwata konteyina, ebifo we batereka sitoowa, n’enkola ennungamu ya Kasawo. 2. Ekisaawe ky’ennyonyi ekya Ben Gurion: Ekisaawe kino ekinene eky’ensi yonna kikola ng’omulyango omukulu ennyo ogw’okutambuza emigugu mu nnyonyi okugenda n’okudda mu Yisirayiri. Olw’ebifo eby’omulembe n’ebifo eby’enjawulo eby’okusimbamu emigugu, ekisaawe ky’ennyonyi ekya Ben Gurion kiwa empeereza eyesigika ey’okukwata emigugu omuli okutambuza ebintu ebivunda, enkola y’okusindika amangu, empeereza y’okulongoosa ebiwandiiko, obusobozi bw’okutereka mu firiigi n’ebirala. 3. Okusuubulagana ne Jordan okuyita ku nsalo: Ng’omu ku ndagaano y’emirembe eyassibwako omukono wakati wa Yisirayiri ne Jordan mu 1994, waliwo ensalo eziteekeddwawo wakati w’amawanga gombi eziyamba okusuubulagana wakati waabwe. Kino kisobozesa emirimu ennungamu egy’okutambuza ebintu okutambuza ebyamaguzi nga bayita mu mikutu gy’enguudo egy’enjawulo egigatta amawanga gombi. 4 Eggaali y’omukka mu Yisirayiri: Omukutu gw’eggaali y’omukka mu ggwanga gukola kinene mu ntambula y’emigugu munda mu Yisirayiri. Egatta ebibuga ebinene nga Tel Aviv ne Haifa (ekibuga ekikulu eky’omwalo) nga kiwa enkola ennungi ey’entambula ey’ebyamaguzi ebinene nga eddagala oba ebikozesebwa mu kuzimba. 5 Ebigonjoola eby’omulembe mu tekinologiya: Okubeera ekifo ekikulu eky’obuyiiya mu tekinologiya; amakampuni ag’enjawulo mu Yisirayiri gakoze enkola ez’amagezi ez’okutambuza ebintu okutumbula enkola y’okugaba ebintu ku mitendera gyonna. Mu bino mulimu enkola za GPS okulondoola ebifo ebisindikibwa we bibeera oba konteyina ezikwata ku bbugumu nga ziwa amawulire mu kiseera ekituufu agakwata ku migugu egy’enjegere ennyogovu. . . 7 Enkolagana ne International Partnerships & Organizations : Gavumenti ya Yisirayiri ebadde enoonya nnyo endagaano z’enkolagana nga Bilateral Free Trade Agreements n’amawanga ag’enjawulo okusobola okwanguyiza empeereza ennungi ey’obusuubuzi n’okutambuza ebintu okuva ku nsalo. Mu kumaliriza, Yisirayiri yeewaanira ku bikozesebwa eby’omulembe eby’okutambuza ebintu olw’ekifo kyayo ekirungi, tekinologiya ow’omulembe, eby’entambula ebyesigika (omuli emyalo n’ebisaawe by’ennyonyi), n’enteekateeka z’okutumbula enkolagana y’ensi yonna. Ensonga zino zifuula Yisirayiri ekifo ekisikiriza abasuubuzi abanoonya eby’okugonjoola eby’okutambuza ebintu mu ngeri ennungi.

Emyoleso gy’ebyobusuubuzi emikulu

Yisirayiri erina ebyenfuna ebikulaakulana era etwalibwa ng’emu ku mawanga agasinga mu nsi yonna bwe kituuka ku buyiiya, tekinologiya n’okutandikawo emirimu. N’ekyavaamu, waliwo emikutu emikulu mingi egy’ensi yonna egy’okugula ebintu n’emyoleso gy’ebyobusuubuzi mu ggwanga lino egisikiriza abaguzi okuva mu nsi yonna. Bino bye bimu ku byo: 1. Tel Aviv Stock Exchange (TASE): TASE nkola nkulu eri bamusigansimbi ab’ensi yonna abanoonya okuteeka ssente mu kkampuni ne tekinologiya wa Yisirayiri. Ewa emikisa eri kkampuni za wano n’ez’ensi yonna okusonda kapito n’okugaziya bizinensi zaabwe. 2. Start-Up Nation Central: Start-Up Nation Central kibiina ekitali kya magoba ekigatta amakampuni g’ensi yonna n’ebitongole bya Yisirayiri ebitandise ne tekinologiya omuyiiya nga biyita mu nteekateeka zaakyo ez’enjawulo nga The Finder platform, eyamba okuzuula entandikwa ezikwatagana olw’okusoomoozebwa kw’ebitongole okwetongodde. 3. Ekitongole ky’obuyiiya: Ekitongole ky’obuyiiya (eyali kimanyiddwa nga Ofiisi ya Ssaayansi Omukulu) kikola kinene nnyo mu kutumbula obuyiiya bwa tekinologiya mu Yisirayiri nga kiwa ensimbi, enteekateeka z’okuwagira, n’okusikiriza pulojekiti z’okunoonyereza n’okukulaakulanya ezikolebwa kkampuni z’omu kitundu. 4. Ekitongole kya Israel Export Institute: Ekitongole kya Israel Export Institute kiyamba abasuubuzi ba Yisirayiri abafulumya ebweru w’eggwanga nga kitegeka ebikonge by’ebyobusuubuzi, emyoleso, enkiiko za bizinensi mu ggwanga n’ensi yonna okutumbula ebintu n’obuweereza bwa Yisirayiri mu nsi yonna. 5. MEDInISRAEL: MEDInISRAEL lukungaana lw’ensi yonna olw’ebyuma eby’obujjanjabi olutegekebwa buli luvannyuma lwa myaka ebiri mu kibuga Tel Aviv nga lusikiriza enkumi n’enkumi z’abantu okuva mu nsi yonna abajja okunoonyereza ku nkolagana ne kkampuni za tekinologiya w’ebyobujjanjabi mu Yisirayiri. 6. Agritech Israel: Agritech Israel mwoleso gwa kitiibwa ogw’ebyobulimi ogutegekebwa buli luvannyuma lwa myaka esatu nga gulaga tekinologiya w’ebyobulimi ow’omulembe okuva mu nsi yonna wamu n’obuyiiya obukulembedde mu makolero obukolebwa kkampuni za Yisirayiri. . 8. DLD Tel Aviv Innovation Festival: DLD (Digital-Life-Design) Tel Aviv Innovation Festival egatta abasuubuzi abakulembedde, bamusigansimbi, abayiiya, n’abatandisi okuva mu bitundu eby’enjawulo okukubaganya ebirowoozo ku mitendera egigenda okuvaayo ne tekinologiya ow’omulembe mu bintu nga emikutu gya digito, ebyobulamu , AI, fintech, n'ebirala. 9. HSBC-Israel Business Forum: Olukungaana luno luwa omukutu eri abasuubuzi mu Yisirayiri okukwatagana n’abakulembeze ba bizinensi mu nsi yonna ne bamusigansimbi nga bayita mu mikolo egy’enjawulo egitumbula enkolagana n’enkolagana. 10. SIAL Israel: SIAL Israel mwoleso ogumanyiddwa ennyo mu kuyiiya emmere abaguzi b’ensi yonna mwe basobola okuzuula emitendera egy’omulembe mu mulimu gw’emmere mu nsi yonna nga bwe bakwatagana ne kkampuni za Yisirayiri ezikola ku by’emmere ezikuguse mu tekinologiya w’ebyobulimi, enkola y’okulongoosa, okugonjoola ebizibu by’okupakinga, n’ebirala. Bino bye byokulabirako ebitonotono eby’emikutu emikulu egy’ensi yonna egy’okugula ebintu n’emyoleso gy’ebyobusuubuzi mu Yisirayiri. Enkola y’obutonde bw’ensi ennywevu etumbula enkolagana wakati w’abayiiya ba wano n’abaguzi b’ensi yonna abanoonya tekinologiya ow’omulembe mu makolero ag’enjawulo.

Emikutu gy’okunoonya egya bulijjo

Yisirayiri, ng’ensi ekulaakulana mu tekinologiya, erina emikutu mingi egy’okunoonya egy’ettutumu egyakozesebwa bannansi baayo. Wammanga ze zimu ku mikutu gy’okunoonya egyakozesebwa ennyo mu Yisirayiri wamu ne URL zazo: 1. Google (www.google.co.il): Tewali kubuusabuusa nti ye yingini y’okunoonya esinga okukozesebwa mu Yisirayiri, Google egaba ebivudde mu kunoonya ebijjuvu n’empeereza ez’enjawulo nga Gmail ne Google Maps. 2. Bing (www.bing.com): Enkola ya Microsoft ey’okunoonya nayo yettanirwa nnyo mu Yisirayiri. Ewa enkola esikiriza okulaba era egaba ebivuddemu mu kitundu ebikwata ku ggwanga. 3. Walla! (www.walla.co.il): Omu ku mikutu gya yintaneeti egy’edda mu Yisirayiri, Walla! si mukutu gwa mawulire gwokka ogukulembedde wabula era gukola nga yingini ennungi ey’okunoonya ekola ku byetaago by’omu kitundu. 4. Yandex (www.yandex.co.il): Yingini y’okunoonya esangibwa mu Russia eyeeyongedde okwettanirwa mu Yisirayiri mu myaka egiyise olw’ekifo ekinene eky’okuterekamu amawulire n’okuwagira okunoonya mu Lwebbulaniya. 5. Enkola ya Yahoo! (www.yahoo.co.il): Wadde Yahoo eyinza obutaba nga tefuga mu nsi yonna, ekyalina abakozesa bangi mu Yisirayiri olw’empeereza yaayo eya email n’omukutu gw’amawulire oguweebwa ku mukutu gwe gumu. 6. Nana10 (search.nana10.co.il): Nana10 mukutu gwa mawulire mu Yisirayiri ogukola emirundi ebiri ng’omukutu gw’okunoonya ogw’omunda ogw’amaanyi munda mu mukutu gwennyini. 7. DuckDuckGo (duckduckgo.com): Emanyiddwa olw’okukulembeza eby’ekyama by’abakozesa, DuckDuckGo ekkiriza abakozesa mu Yisirayiri okukola okunoonya nga tebalondoolebwa oba nga tebalina data yaabwe eterekeddwa kkampuni. 8. Ask.com: Wadde nga si ya wano nnyo eri Yisirayiri, Ask.com esigala nga ekwatagana olw’enkola yaayo ey’ebibuuzo n’okuddamu abakozesa abamu gye baagala okunoonya amawulire oba amagezi ag’enjawulo. Zino ze zimu ku mikutu gy’okunoonya egyakozesebwa ennyo mu Bayisirayiri; wabula kyetaagisa okumanya nti amakampuni amanene ag’ensi yonna nga Google ne Bing gasigala nga ge gasinga ne mu katale kano.

Emiko emikulu egya kyenvu

Yisirayiri, ensi esangibwa mu Middle East, erina ebitabo ebiwerako ebimanyiddwa ennyo ebya yellow page ebisobola okukuwa amawulire amajjuvu agakwata ku bizinensi n’obuweereza obw’enjawulo. Bino bye bimu ku bitabo ebikulu eby’olupapula olwa kyenvu mu Yisirayiri: 1. Dapei Zahav - Ekimu ku bifo ebikulembedde mu ndagiriro z’olupapula olwa kyenvu mu Yisirayiri, Dapei Zahav egaba olukalala lwa bizinensi mu makolero ag’enjawulo. Omukutu gwabwe guliko ekintu eky’okunoonya eky’angu okukozesa okuzuula ebikwata ku bantu b’oyinza okukwatagana nabo, endagiriro, n’emikutu gya bizinensi. Osobola okuyingira mu dayirekita yaabwe ku https://www.dapeizahav.co.il/en/. 2. 144 - Emanyiddwa nga "Bezeq International Directory Assistance," 144 ye mpeereza ya dayirekita y'amasimu ekozesebwa ennyo mu Yisirayiri egaba olukalala lwa bizinensi okuva mu bitundu eby'enjawulo. Ekwata ku bitundu eby’enjawulo mu ggwanga era egaba ebikwata ku bizinensi n’abakugu. 3. Yellow Pages Israel - Omukutu guno ogwa yintaneeti ogwa dayirekita gukuwa ekifo ekinene eky’amawulire agakwata ku bizinensi n’obuweereza mu Yisirayiri yonna. Yellow Pages esobozesa abakozesa okunoonya okusinziira ku kifo, ekika, oba amannya ga bizinensi okuzuula ebikwata ku nsonga eno omuli endagiriro n’ennamba z’essimu. Osobola okugenda ku mukutu gwabwe ku https://yellowpages.co.il/en. 4. Golden Pages - Ekitabo kya bizinensi ekimanyiddwa ennyo mu Yisirayiri ekikwata ku bibuga ebingi okwetoloola eggwanga, Golden Pages egaba ebikwata ku bantu be bakwatagana nabo, okwekenneenya bakasitoma, endagiriro, essaawa z’okukola, n’ebirala eri enkumi n’enkumi z’ebifo n’abakugu mu kitundu. 5. Bphone - Bphone ye yellow pages endala emanyiddwa ennyo mu Yisirayiri egaba enkolagana eri amakampuni mu makolero ag’enjawulo mu bitundu eby’enjawulo munda mu Yisirayiri. Bino bye byokulabirako ebitonotono eby’ebitabo ebimanyiddwa ennyo eby’olupapula olwa kyenvu olusangibwa mu Yisirayiri mw’osobola okusanga ebikwata ku bizinensi nnyingi ezikola munda mu ggwanga.

Emikutu emikulu egy’obusuubuzi

Yisirayiri, ng’eggwanga eriri mu tekinologiya, ebaddemu okuvaayo kw’emikutu gy’obusuubuzi ku yintaneeti egiwerako egy’amaanyi. Bino bye bimu ku bikulu mu Yisirayiri: 1. Shufersal online (www.shufersal.co.il/en/) - Kino kye kitongole ekisinga obunene mu Yisirayiri era nga kirimu ebintu bingi eby’okugula ku yintaneeti, omuli eby’okulya, ebyuma, engoye, n’ebirala. 2. Jumia (www.junia.co.il) - Jumia nkola ya busuubuzi ku yintaneeti emanyiddwa ennyo mu Yisirayiri egaba ebintu eby’enjawulo ng’ebintu eby’emisono, ebyuma, ebyuma by’omu nnyumba, eby’okwewunda, n’ebirala. 3. Zabilo (www.zabilo.com) - Zabilo ekuguse mu kutunda ebyuma eby’amasannyalaze ne gadgets ku yintaneeti. Bawa emiwendo egy’okuvuganya ku bintu eby’enjawulo nga ttivvi, firiigi, ebyuma ebifuuwa empewo n’ebirala. 4. Hamashbir 365 (www.hamashbir365.co.il) - Hamashbir 365 y’emu ku maduuka amanene agasinga obukadde mu Yisirayiri era nga gakola omukutu ku yintaneeti ogugaba ebika by’ebintu eby’enjawulo ng’engoye z’abasajja n’abakazi wamu n’ebintu by’omu nnyumba ng’ebintu by’omu nnyumba oba ebikozesebwa mu ffumbiro . 5. Tzkook (www.tzkook.co.il/en/) - Tzkook dduuka lya yintaneeti erissa essira ku kuwa bakasitoma eby’okulya ebipya: ebibala n’enva endiirwa wamu n’emmere endala ez’enjawulo osobola okubisanga ku bbeeyi evuganya ku mukutu guno. 6. Amaduuka ga Walla (shops.walla.co.il) – Gaddukanyizibwa Walla! Communications Ltd., egaba emitendera egy'enjawulo omuli ebintu by'emisono gy'abasajja & abakyala,, ebyuma ebikozesebwa mu byuma bikalimagezi etc.. 7. KSP Electronics (ksp.co.il/index.php?shop=1&g=en) – Nga bakuguse okusinga mu bintu eby’amasannyalaze okuva ku laptops okutuuka ku gaming consoles ku bbeeyi ensaamusaamu mu brand eziwera., KSP Electronics kye kimu ku bifo ebimanyiddwa ennyo mu abawagizi ba tekinologiya Emikutu gino gikiikirira ebyokulabirako bitonotono okuva mu mbeera y’obusuubuzi ku yintaneeti ekulaakulana eriwo mu Yisirayiri leero. Kikulu nnyo abaguzi okunoonyereza ku mikutu egy’enjawulo okusinziira ku byetaago byabwe ebitongole n’ebyo bye baagala, kubanga olukalala luno terujjuvu n’akatono.

Emikutu emikulu egy’empuliziganya

Yisirayiri nsi emanyiddwa olw’okukulaakulana mu tekinologiya n’obuyiiya, era nga kino kyeyolekera mu mbeera yaayo ey’emikutu gy’empuliziganya ejjudde ennyo. Bino bye bimu ku mikutu gy’empuliziganya egy’ettutumu egyakozesebwa mu Yisirayiri: 1. Omukutu gwa Facebook (www.facebook.com) Facebook ekozesebwa nnyo mu Yisirayiri nga bwe kiri mu mawanga amalala mangi mu nsi yonna. Kikola ng’omukutu gw’okukwatagana n’emikwano, okugabana ebipya, n’okwegatta ku bibiina eby’enjawulo ebifaayo. 2. Omukutu gwa Instagram (www.instagram.com) Obuganzi bwa Instagram bweyongedde okumala emyaka mu Yisirayiri, ng’abantu bagikozesa okugabana ebifaananyi n’obutambi n’abagoberezi baabwe. Kifuuse ekifo aba influencers, brands, n’abayimbi we balaga obuyiiya bwabwe. 3. Omukutu gwa Twitter (www.twitter.com) Twitter ye nkola endala ekozesebwa ennyo mu Bannayisirayiri okugabana obubaka obumpi obuyitibwa tweets. Ewa amawulire mu kiseera ekituufu n’okukubaganya ebirowoozo ku nsonga ez’enjawulo ng’eyita mu hashtags. 4. Omukutu gwa WhatsApp (www.whatsapp.com) . WhatsApp y’efuga enkozesa ya app z’empuliziganya mu Yisirayiri, ekola ng’empeereza y’obubaka ey’amangu esobozesa abakozesa okuweereza obubaka, okukuba essimu mu ddoboozi oba vidiyo, okugabana fayiro za multimedia, n’okukola okukubaganya ebirowoozo mu bibinja. 5. Omukutu gwa LinkedIn (www.linkedin.com) . LinkedIn erina amakulu mu bakugu mu Yisirayiri abanoonya emikisa gy’okukolagana oba emikutu gy’okunoonya emirimu. Kiyamba okuyunga abantu ssekinnoomu n’abayinza okubakozesa oba bannaabwe okuva mu makolero ag’enjawulo. 6. Ekitongole kya TikTok (www.tiktok.com) . TikTok yafuna obuganzi bungi nnyo mu nsi yonna olw’enkola yaayo eya vidiyo ennyimpi ng’abakozesa basobola okukola ebintu ebisanyusa ebikwatagana n’omuziki oba ebitundu by’amaloboozi ebifuna amangu ekifo mu mulembe omuto mu Yisirayiri nagwo. 7. Omukutu gwa YouTube (www.youtube.com) Ng’omukutu gw’ensi yonna ogw’okugabana vidiyo ogwa Google; YouTube ewa Bayisirayiri okufuna etterekero eddene ery’ebintu okuva ku vidiyo z’ennyimba okutuuka ku vlog n’emikutu gy’okusomesa. 8.Omukutu gwa zzaala ogwa Hityah(Ebbaluwa enzigule Cmompany)(https://en.openlettercompany.co.il/) Hityah Gambling Platform egaba emizannyo gya kasino ku yintaneeti nga ebyuma ebikuba ssente ku yintaneeti bingo ku yintaneeti poker sports betting roulette blackjack baccarat craps keno scratch cards 195 n’emizannyo emirala. Bino bye byokulabirako ebitonotono ku mikutu gya yintaneeti egy’enjawulo egyakozesebwa mu Yisirayiri. Olw’okuba abantu bamanyi tekinologiya, Abayisirayiri beetaba nnyo mu mikutu egy’enjawulo egy’oku yintaneeti era bakozesa emikutu gino okweyogerako, okugabana ku bye bayitamu, n’okusigala nga balina akakwate n’emikwano n’ab’omu maka gaabwe.

Ebibiina ebinene eby’amakolero

Yisirayiri erina ebyenfuna eby’enjawulo era ebikulaakulana, ebimanyiddwa olw’obuyiiya, okutandikawo emirimu, n’okukulaakulana mu tekinologiya. Eggwanga lino lirimu ebibiina by’amakolero ebinene ebiwerako ebikola kinene mu kutumbula n’okuwagira emirimu egy’enjawulo. Bino bye bimu ku bibiina by’amakolero ebikulu mu Yisirayiri wamu n’emikutu gyabyo: 1. Manufacturers Association of Israel: Kikiikirira ebirungi by’ebitongole by’amakolero mu bitundu byonna. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.industry.org.il/ 2. Ekitongole kya Yisirayiri ekikola ku by’okutunda ebweru w’eggwanga: Kiwagira n’okutumbula abasuubuzi ba Yisirayiri abatunda ebweru w’eggwanga mu nsi yonna. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.export.gov.il/ 3. Ekibiina ekigatta abasuubuzi mu Yisirayiri: Kikola okutumbula eby’obusuubuzi n’obusuubuzi mu Yisirayiri. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.chamber.org.il/ 4. Ekibiina ekigatta amakolero aga tekinologiya ow’ekika ekya waggulu (HTIA): Kikiikirira ekitongole kya tekinologiya ow’omulembe mu Yisirayiri. Omukutu gwa yintaneeti: http://en.htia.co.il/ 5. Start-Up Nation Central (SNC): Essira liri ku kukulaakulanya enkolagana wakati w’ebitongole by’ensi yonna, bamusigansimbi, n’ebitongole bya Yisirayiri ebitandise. Omukutu gwa yintaneeti: https://startupnationcentral.org/ 6. BioJerusalem - BioMed & Life Sciences Cluster Jerusalem Region: Etumbula enkolagana wakati w’abasomesa, abagaba ebyobulamu, abatandisi, n’abazannyi b’amakolero mu kitongole kya ssaayansi w’obulamu. Omukutu gwa yintaneeti: http://biojerusalem.org/lu/ebitukwatako.html 7. Ekibiina kya Israel Hotel Association (IHA): Kikiikirira wooteeri okwetoloola Yisirayiri ezitumbula enkulaakulana y’ebizimbe by’obulambuzi. Omukutu gwa yintaneeti: http://www.iha-hotels.com/ 8.Environmental Organizations Union (EOU) : Ekibiina ekinene ekikiikiridde ebibiina by’obwannakyewa ebivunaanyizibwa ku butonde bw’ensi mu Yisirayiri. omukutu gwa yintaneeti:http://lu.eou.org.il/ 9.Ekibiina ekikuuma obutonde mu Isreal(SPNI) :Ekola okukuuma ebifo eby’obutonde,ebisolo by’omu nsiko,n’ebika ebiri mu katyabaga k’okusaanawo. omukutu gwa yintaneeti:http://natureisrael.org/ Bino byokulabirako bitonotono kuba waliwo ebibiina by’amakolero ebirala bingi eby’enjawulo ebissa essira ku bitundu nga tekinologiya omuyonjo, tekinologiya w’ebyobulimi (agritech), obukuumi ku mikutu gya yintaneeti, yinginiya w’ennyonyi n’ebirala, nga biraga enjawulo eri mu nkola y’amakolero mu Yisirayiri. Nsaba omanye nti URLs ezoogeddwako ziyinza okukyuka n'olwekyo kirungi okunoonya ekibiina oba ekitongole ekigere singa enkolagana zifuuka ezitakola mu biseera eby'omu maaso.

Emikutu gya yintaneeti egy’ebyobusuubuzi n’ebyobusuubuzi

Yisirayiri emanyiddwa olw’enkola yaayo ey’obuyiiya n’okutandikawo emirimu ekulaakulana, erina emikutu gy’empuliziganya egy’amaanyi egy’ebyenfuna n’ebyobusuubuzi. Emikutu gino giwa amagezi ag’omuwendo ku by’enfuna by’eggwanga, emikisa gy’okusiga ensimbi, embeera ya bizinensi, n’ebyamaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga. Bino bye bimu ku bisinga okweyoleka: 1. Teeka ssente mu Yisirayiri (www.investinisrael.gov.il): Omukutu guno omutongole ogwa gavumenti gukola ng’ekintu ekijjuvu eri bamusigansimbi abava ebweru abanoonya okunoonyereza ku mikisa gya bizinensi mu Yisirayiri. Ewa amawulire ku bitundu eby’enjawulo, ebisikiriza okusiga ensimbi, emboozi z’obuwanguzi, n’ebiragiro eby’omugaso. 2. ILITA - Israel Advanced Technology Industries (www.il-ita.org.il): ILITA kibiina ekikiikiridde amakolero ga tekinologiya ow’awaggulu ne ssaayansi w’obulamu mu Yisirayiri. Omukutu gwabwe guwa okulambika kwa kkampuni za mmemba, amawulire agakwata ku makolero, kalenda y’emikolo, lipoota z’okunoonyereza ku katale n’ebintu ebirala eby’omugaso. 3. Manufacturers Association of Israel (www.industry.org.il): Ekibiina ekigatta abakola ebintu mu Israel kibiina ekikiikirira amakolero n’ebitongole bya Yisirayiri mu bitundu eby’enjawulo nga tekinologiya w’amakolero & okufulumya, amakolero g’emmere n’ebyokunywa n’ebirala. 4. Ekitongole ekifulumya ebweru w’eggwanga (www.export.gov.il/en): Omukutu omutongole ogwa Institute for Export & International Cooperation guwa amawulire amakulu ku by’okutunda ebweru okuva mu Yisirayiri okutuuka mu butale bw’ensi yonna. Mulimu ebikwata ku mateeka agafuga okutunda ebweru w’eggwanga & ebyetaago by’okugaba layisinsi wamu n’ebiragiro ebikwata ku bitongole. 5. Start-Up Nation Central (https://startupsmap.com/): Start-Up Nation Central kibiina ekitali kya magoba ekikola okuyunga bizinensi z’ensi yonna n’obuyiiya bwa tekinologiya bwa Yisirayiri mu makolero agawera nga cybersecurity, agritech etc., omukutu gwabwe ekola nga database enzijuvu eraga ebitongole bya Yisirayiri ebitandise wamu n’ebikwata ku bantu b’oyinza okutuukirira. 6. Calcalistech (https://www.calistech.com/home/0), essira yalitadde ku kufulumya mawulire agakwata ku tekinologiya okuva ku ddiiru za bizinensi okutuuka ku by’obusuubuzi mu bintu omuli okuyiiya emikutu gya digito 7.Globes Online(https://en.globes.co.il/en/), ekwata ku mawulire g’ebyensimbi agakwata ku nsonga za ssente mu ggwanga lyonna n’ensi yonna 8.Ekitundu kya Jerusalem Post Business Section(https://m.jpost.com/business), kirimu amawulire agakwata ku bizinensi agasembyeyo okuva mu Yisirayiri n’ebweru w’eggwanga Emikutu gino, n’emirala, gikola ng’ebintu eby’omuwendo eri omuntu yenna ayagala okunoonyereza ku mbeera y’ebyenfuna n’ebyobusuubuzi mu Yisirayiri. Bulijjo kirungi okukebera ensonda za gavumenti entongole oba okwebuuza ku bakugu nga tonnasalawo ku nsimbi zonna.

Emikutu gy’empuliziganya egy’okubuuza data mu by’obusuubuzi

Waliwo emikutu gy’empuliziganya egy’okubuuza ebikwata ku by’obusuubuzi egiwerako egya Yisirayiri, era wano waliwo mitono ku gyo nga girina URL zaago: 1. Israel Export Institute: Omukutu omutongole ogw’ekitongole kya Israel Export Institute guwa empeereza y’okubuuza ebikwata ku by’obusuubuzi. Osobola okugifuna ku: https://www.export.gov.il/en. 2. Central Bureau of Statistics (CBS): CBS evunaanyizibwa ku kukungaanya n’okufulumya ebibalo eby’enjawulo mu Yisirayiri, omuli n’ebikwata ku by’obusuubuzi. Ekitundu ky’ebibalo by’ebyobusuubuzi osobola okukisanga ku mukutu gwa CBS ku: http://www.cbs.gov.il/eng. 3. Minisitule y’ebyenfuna mu Yisirayiri: Minisitule y’ebyenfuna era egaba okufuna amawulire agakwata ku by’obusuubuzi, omuli ebibalo by’ebintu ebiyingizibwa mu ggwanga n’ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga. Osobola okugenda ku mukutu gwabwe ku: https://www.economy.gov.il/English/Pages/HomePage.aspx. 4. Ebibiina by’abasuubuzi mu Yisirayiri: Ebibiina ebimu eby’abasuubuzi mu bitundu mu Yisirayiri biwa empeereza y’amawulire agakwata ku by’obusuubuzi ku mikutu gyabyo. Buli kisenge kiyinza okuba n’omukutu gwakyo oba okuyungibwa ku nsonda ez’ebweru okusobola okufuna amawulire ng’ago. 5. Lipoota z’ekibiina ky’ensi yonna eky’ebyobusuubuzi (WTO) ez’okuddamu okwetegereza enkola y’ebyobusuubuzi: Kino si kya Yisirayiri ekitongole wabula kiwa amawulire amajjuvu agakwata ku nkola n’enkola z’ebyobusuubuzi ezigobererwa amawanga mu nsi yonna, omuli ne lipoota za Yisirayiri gye buvuddeko. Osobola okunoonya lipoota ezenjawulo ku mukutu omutongole ogwa WTO ku: https://www.wto.org/. Kirungi okugenda ku mikutu gino egyogeddwako waggulu okukung’aanya amawulire amatuufu era ag’omulembe agakwata ku bikwata ku by’obusuubuzi bya Yisirayiri nga bwe kiri mu byetaago byo ebitongole.

Ebifo bya B2b

Yisirayiri, olw’okuba eggwanga eritandise, erina enkola ya B2B (Business-to-Business) ekulaakulana ng’erina emikutu egiwerako egikola ku makolero ag’enjawulo. Wano waliwo emikutu gya B2B egy’amaanyi mu Yisirayiri wamu ne URL zaabwe ez’omukutu gwa yintaneeti: 1. Ensonda z’ensi yonna Yisirayiri (https://www.globalsources.com/il) Omukutu guno gugatta abaguzi b’ensi yonna n’abaguzi ba Yisirayiri mu makolero ag’enjawulo, omuli ebyuma eby’amasannyalaze, emisono, ebirabo n’ebintu eby’omu maka. 2. Alibaba Yisirayiri (https://www.alibaba.com/okunoonya ensi/IL) Emu ku nkola za B2B ezisinga obunene mu nsi yonna, Alibaba era erina ekitundu ekiweereddwayo eri abasuubuzi ba Yisirayiri. Ewa ebintu n’obuweereza obw’enjawulo mu bitundu ebiwerako. 3. Ebintu bya Yisirayiri ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga (https://israelexporter.com/) Omukutu guno gwanguyiza enkolagana mu bizinensi z’ensi yonna nga guyunga abayingiza ebintu mu nsi yonna n’abasuubuzi ba Yisirayiri abafulumya ebweru mu bintu eby’enjawulo ng’ebyobulimi, tekinologiya, ebyuma by’amakolero, n’ebirala. 4. Ekoleddwa mu Yisirayiri (https://made-in-israel.b2b-exchange.co.il/) Nga bakuguse mu kutumbula abakola ebintu n’ebintu bya Yisirayiri mu nsi yonna, Made in Israel eyamba okuyunga bizinensi ezinoonya okunoonya ebintu eby’omutindo okuva mu by’amakolero mu ggwanga lino. 5. Omunoonya w’eggwanga ow’okutandikawo emirimu (https://finder.start-upnationcentral.org/) Yatandikibwawo ekitongole kya Start-Up Nation Central ekigenderera okuyunga emikwano gy’ensi yonna abanoonya emikisa gy’okukolagana n’abayiiya abatandisi ne tekinologiya okuva mu Yisirayiri. 6. TechEN – Omukutu gw’okutunda ebweru wa tekinologiya ogwakolebwa ekibiina ekigatta abakola ebintu mu Yisirayiri (https://omukutu gwa tekinologiya ogw'okutunda ebweru.org.il/) Essira liteekeddwa ku kuyunga bakasitoma b’ensi yonna abanoonya eby’okugonjoola ebizibu bya tekinologiya ow’omulembe ne kkampuni ezikulembedde mu kitongole kya tekinologiya ow’omulembe mu Yisirayiri 7. ShalomTrade (http://shalomtrade.com/abagaba ebintu mu Yisirayiri) Akatale ka yintaneeti akagatta abasuubuzi abafulumya ebweru okuva mu makolero ag’enjawulo wansi w’omukutu gumu eri bizinensi okwetoloola ensi yonna ezinoonya okukolagana oba okunoonya ebintu/empeereza okuva mu kkampuni za Yisirayiri 8.Business-Map-Israel( https: / / www.businessmap.co.il / ekika_eky'obusuubuzi / b2b-omukutu /en) Dayirekita enzijuvu eya bizinensi za Yisirayiri, omuli abagaba ebintu, abakola ebintu, abagaba empeereza n’ebirala, nga bisengekeddwa okusinziira ku makolero. Nsaba omanye nti emikutu gino giyinza okukyuka oba okukulaakulana okumala ekiseera nga emikutu gya B2B emipya gifuluma. Bulijjo kirungi okunoonyereza n’okukakasa obwesige n’obukulu bw’omukutu nga tonnaba kwenyigira mu nkolagana yonna eya bizinensi.