TogTok

Okulaba Ensi
Ssente z’eggwanga
Omuwendo gw’ensimbi
Ennaku enkulu enkulu
Embeera y’obusuubuzi bw’amawanga amalala
Obusobozi bw’okukulaakulanya akatale
Ebintu ebitundibwa mu bbugumu ku katale
Engeri za bakasitoma ne tabu
Enkola y’okuddukanya emirimu gya Kasawo
Enkola z’omusolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga
Enkola z’omusolo ku by’amaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga
Satifikeeti ezeetaagisa okutunda ebweru w’eggwanga
Enteekateeka y’okutambuza ebintu esengekeddwa
Emikutu gy’okukulaakulanya abaguzi

Croatia, emanyiddwa mu butongole nga Republic of Croatia, nsi esangibwa mu Bugwanjuba bw’obuvanjuba bwa Bulaaya. Egabana ensalo ne Slovenia mu bukiikakkono bw’amaserengeta, Hungary mu bukiikakkono bw’obuvanjuba, Serbia mu buvanjuba, Bosnia ne Herzegovina mu bukiikaddyo obw’obuvanjuba, wamu ne Montenegro n’ennyanja Adriatic mu bugwanjuba. Croatia erimu abantu obukadde buna, erina eby’obuwangwa eby’enjawulo ebikwatibwako enkolagana yaayo ey’ebyafaayo n’empukuuka ez’enjawulo omuli Abaruumi, Byzantine, Ottoman ne Austria-Hungary. Olulimi olutongole lwe Lucroatia. Ekibuga ekikulu ekya Croatia ye Zagreb ekikola ng’ekifo kyayo eky’ebyobufuzi n’enzirukanya y’emirimu. Zagreb emanyiddwa olw’ebyafaayo byayo eby’obugagga n’obuwangwa obujjudde obulamu, erimu ebizimbe eby’omulembe ogw’omu makkati ebitabuddwamu ebintu bingi ku mabbali g’ebizimbe eby’omulembe. Croatia yeewaanira ku bifo ebirabika obulungi ebizingiramu ebitundu byombi ebya ssemazinga nga mulimu obusozi n’ensozi eziyiringisibwa mu bitundu by’eggwanga eby’omu masekkati awamu n’ebitundu ebiri ku lubalama lw’ennyanja ebiyooyooteddwa bbiici ezirabika obulungi ku lubalama lwayo oluwanvu olwa Adriatic. Paaka zaayo nnyingi nga Plitvice Lakes National Park ne Krka National Park ziraga obulungi obw’obutonde obuwuniikiriza. Obulambuzi bukola kinene mu by’enfuna bya Croatia olw’ebifo by’obulambuzi ebisikiriza nga Dubrovnik - ekimanyiddwa olw’ebibumbe byakyo eby’edda - Split – amaka g’Olubiri lwa Diocletian - oba Pula n’ekifo kyayo eky’okuzannyiramu emizannyo egy’Abaruumi. Abagenyi basobola n’okunyumirwa okusaabala ku bizinga ebirabika obulungi nga Hvar oba Brac. Emmere ey’ekinnansi ey’e Croatia eraga ebiva mu mawanga ag’omuliraano nga Yitale ne Hungary ate ng’eyongerako n’ebintu eby’omu kitundu. Emmere emanyiddwa ennyo mulimu cevapi (sosegi eyokeddwa), sarma (emizingo gya kkabichi egy’okusiba), eby’ennyanja ebiwooma nga black risotto oba ebyennyanja ebiyokeddwa ebikwatibwa nga bipya okuva mu nnyanja Adriatic. Croatia yeefuga okuva ku Yugoslavia mu 1991 kyokka mu kiseera ekyo yafuna okusoomoozebwa olw’obukuubagano obwaliwo okutuusa mu 1995. Okuva olwo efunye enkulaakulana ey’amaanyi mu byobufuzi ne mu by’enfuna, n’efuuka mmemba wa NATO mu 2009 n’eddirirwa okubeera mmemba w’omukago gwa Bulaaya mu 2013. Mu kumaliriza, Croatia nsi ekwata abantu omubabiro ng’erina obulungi obw’obutonde, ebyafaayo ebingi, emmere esikiriza n’okusembeza abagenyi mu ngeri ey’ebbugumu. Ka kibe nti osikirizibwa ebibuga eby’edda oba ebyewuunyo eby’obutonde, Croatia ekuwa ekintu eky’enjawulo awatali kubuusabuusa ekijja okuleka ekifaananyi eky’olubeerera ku mugenyi yenna.

Croatia emanyiddwa mu butongole nga Republic of Croatia, ekozesa kuna ya Croatia (HRK) ng’ensimbi zaayo. Kuna eno egabanyizibwamu lipa 100. Ekigambo "kuna" kitegeeza marten mu Lucroatia era kiva mu biseera eby'omu kyasa eky'omu makkati ng'amaliba g'ebyoya gakozesebwa ng'engeri y'ensimbi. Kuna yatongozebwa nga May 30, 1994, yadda mu kifo kya dinali ya Yugoslavia oluvannyuma lwa Croatia okufuna obwetwaze okuva ku Yugoslavia. Okuva olwo, ebadde ssente entongole mu Croatia. Ensimbi zijja mu ssente za HRK 10, 20, 50, 100, 200 ate ssente zisangibwa mu ssente za HRK 1, HRK2 ne lipa. Wabula, kikulu okumanya nti olw’ebbeeyi y’ebintu okulinnya mu biseera n’enkyukakyuka mu mbeera z’ebyenfuna mu nsi yonna oba mu Croatia yennyini ̧ bulijjo kirungi okukakasa amadiini ag’enjawulo n’okubeerawo nga tonnatambula oba okuwanyisiganya ssente. Bbanka y’eggwanga eya Croatia (Hrvatska Narodna Banka) y’evunaanyizibwa ku kufulumya n’okulungamya ssente z’eggwanga lino. Bakakasa nti etereera nga balondoola emiwendo gy’ensimbi n’ensimbi endala n’okussa mu nkola enkola z’ensimbi ezitumbula enkulaakulana mu by’enfuna ate nga bakuuma ebbeeyi y’ebintu ng’efugibwa. Bw’oba ogenda e Croatia oba ng’okola bizinensi mu ggwanga, kirungi okutambula n’ensimbi enkalu olw’emitendera egy’enjawulo egy’okukkiriza kaadi z’okuwola oba okusasula ku byuma bikalimagezi. Ssente z’ebweru nazo ziyinza okukkirizibwa mu wooteeri oba mu bifo ebinene; wabula abatunzi abatono bayinza okukkiriza okusasula mu kuna yokka. Mu bufunze , Croatia ekozesa ssente zaayo ez’eggwanga eziyitibwa kuna (HRK), ezaatongozebwa mu 1994 nga zidda mu kifo kya Yugoslavia dinar . Ensimbi za bbanka zitandikira ku HRK10 okutuuka ku HR200 ate ssente zisangibwa okuva ku HRK1 okudda waggulu wamu n'obukadde obutono obwa lipa . Wadde ng'okukkiriza kaadi z'okuwola kweyongera mu Croatia yonna , okutambula n'ensimbi enkalu kukyali kirungi naddala ng'okolagana n'abatunzi abatonotono . Bbanka y’eggwanga eya Croatia ekakasa obutebenkevu ng’elungamya okufulumya ssente zino n’okulondoola ensonga z’ebyenfuna, ekisobozesa kuna okutambula obulungi mu ggwanga.

Ssente entongole eya Croatia ye Kuna ya Croatia (HRK). Ku ky’emiwendo gy’ensimbi ezibalirirwamu n’ensimbi ennene ez’ensi yonna, nsaba omanye nti emiwendo gino giyinza okwawukana okumala ekiseera. Bino bye bimu ku miwendo gy’ensimbi egy’okuwanyisiganya ssente okuva mu February 2022: 1 Croatian Kuna (HRK) eri nga: - Euro 0.13 (EUR) - Doola za Amerika 0.17 (USD) - Pawundi za Bungereza 0.15 (GBP) - Yen ya Japan 15.48 (JPY) - Yuan Renminbi y’Abachina (CNY) 4.36 Nsaba mukimanye nti empisa zino si za kiseera ddala era zisobola okukyukakyuka olw’ensonga ez’enjawulo ez’ebyenfuna.

Croatia, ensi ennungi ennyo esangibwa mu bukiikaddyo bw’obuvanjuba bwa Bulaaya, erina ennaku enkulu eziwerako ezikulu ezirina obukulu obw’amaanyi mu by’obuwangwa n’ebyafaayo. Ka twekenneenye ebimu ku bikujjuko bino: 1. Olunaku lw’ameefuga (Dan neovisnosti): Olunaku luno olw’eggwanga lukuzibwa nga October 8th, lwe lunaku Croatia lwe yalangirira obwetwaze okuva ku Yugoslavia mu 1991. Olunaku luno lujjudde emikolo egy’okwagala eggwanga ng’emikolo gy’okuwanirira bendera, ebivvulu, okulaga, n’okukuba ebiriroliro. 2. Olunaku lw’okufuuka eggwanga (Dan državnosti): Olunaku luno lukuzibwa nga June 25th buli mwaka okuva mu 2000, lujjukira Palamenti ya Croatia okuyisa Ssemateeka nga June 25th, 1991. Abantu beenyigira mu mirimu egy’enjawulo nga okwetaba mu myoleso n’ebivvulu oba okwetaba mu mpaka z’ebyemizannyo etegekeddwa mu ggwanga lyonna. . emikolo egyaweebwayo eri abajaasi abagudde. 4. Olunaku lw’abakozi mu nsi yonna (Praznik rada): Lukuzibwa buli nga May 1st wamu n’amawanga amalala mangi mu nsi yonna, Croatia eggumiza ebituukiddwaako abakozi okwetoloola eggwanga nga bayita mu kulaga n’emikolo egyekuusa ku bakozi. . 6. Strossmayer’s Promenade Evenings: Wadde nga si nnaku enkulu entongole ey’eggwanga wabula wabula kivvulu ky’ebyobuwangwa ekimanyiddwa ennyo ekitegekebwa buli mwaka wakati wa May ne September mu kibuga Zagreb – kiraga ebivvulu eby’enjawulo eby’ekikugu nga live music shows ezisikiriza abantu b’omu kitundu awamu n’abalambuzi okuva mu bitundu byonna ensi. Ennaku enkulu zino zikola kinene mu buwangwa bwa Croatia era ziwa omukisa abantu okujja awamu, okujaguza ebyafaayo byabwe, n’okwolesa amalala gaabwe ag’eggwanga.

Croatia nsi esangibwa mu Bugwanjuba bw’obuvanjuba bwa Bulaaya, ng’erina ensalo ne Slovenia, Hungary, Serbia, Bosnia ne Herzegovina, ne Montenegro. Ng’omukago gwa Bulaaya (EU), Croatia eganyuddwa mu ndagaano z’obusuubuzi obw’eddembe n’okugaziya emikisa gy’okutunda ebweru w’eggwanga. Ebyenfuna bya Croatia byesigamye nnyo ku kitongole kyayo eky’obuweereza, ng’obulambuzi bwe businga okuyamba. Eggwanga lino lyewaanira ku lubalama lw’ennyanja Adriatic, nga buli mwaka gasikiriza obukadde n’obukadde bw’abalambuzi. Okuyingira kuno kw’abagenyi kukosezza nnyo ebintu Croatia by’etunda ebweru w’eggwanga mu by’obuweereza ng’okusula, emmere, n’eby’amasanyu. Ng’oggyeeko eby’obulambuzi, Croatia era efulumya ebintu ng’ebyuma n’ebikozesebwa mu ntambula ng’emmeeri n’emmotoka. Ekitongole ky’amakolero kikola kinene mu by’enfuna by’eggwanga nakyo. Amakolero nga okukola eddagala (nga mw’otwalidde n’eddagala), engoye, okulongoosa ebyuma, okukola amaanyi (naddala amasannyalaze g’amazzi), okulongoosa emmere (obuvubi) bikulu ebiyamba ku katale k’okutunda ebweru w’eggwanga. Croatia esinga okukolagana nayo mu kutunda ebweru w’eggwanga mulimu Girimaani – ekola ekitundu ekinene ku by’obusuubuzi byayo – n’eddirirwa Yitale ne Slovenia mu kitundu kya EU. Wabula era yeenyigira mu by’obusuubuzi ebitali bya EU n’amawanga nga Bosnia ne Herzegovina. Ku ky’ebintu ebiyingizibwa mu Croatia yennyini; ebyuma n’ebyuma by’entambula bimanyiddwa nnyo ku mabbali g’ebintu ebikozesebwa ng’eby’okwambala n’ebirala, Ebintu bino bitera okuva mu Girimaani (omukwanaganya waayo ow’oku ntikko ow’okuyingiza ebintu), Italy, China n’ebirala. Wadde ng’ebyenfuna byakula gye buvuddeko entalo oluvannyuma lw’ameefuga mu myaka gya 1990 zaaleetawo okuddirira; okuva lwe yeegatta ku mukago gwa EU mu 2013 wabaddewo enkulaakulana egenda mu maaso mu kwegatta ku butale bw’ensi yonna – okusinga mu Bulaaya. Okutwaliza awamu,Croatia ekyagenda mu maaso n'okunyweza ekifo kyayo ng'eyita mu kugaziya eby'obulambuzi wamu n'okukyusakyusa ebyamaguzi ebifulumizibwa ebweru w'eggwanga,n'okussaawo enkolagana ey'amaanyi mu by'obusuubuzi n'amawanga gombi aga EU & non-EU trading partners which collectively contribute to national's trade landscape helps to drive sustainable economic development ng’annyonnyola lwaki Croatia etwalibwa ng’emmunyeenye egenda okusituka ku mutendera gw’ebyobusuubuzi mu nsi yonna.

Croatia esangibwa mu bugwanjuba bw’obuvanjuba bwa Bulaaya, erina obusobozi bungi okugaziya akatale kaayo ak’ebyobusuubuzi okuva ebweru. Olw’ekifo kyayo ekirungi n’obwammemba mu mukago gwa Bulaaya (EU), Croatia ekuwa enkizo nnyingi eri emikisa gya bizinensi z’ensi yonna. Ekisooka, Croatia eganyulwa mu kubeera okumpi n’obutale obukulu mu Bulaaya. Ekifo kyayo ekirungi wakati wa Bulaaya ey’amasekkati n’amawanga ga Balkan, kyangu okutuuka mu mawanga ag’omuliraano nga Slovenia, Hungary, ne Serbia. Kino kyanguyiza okugatta eby’obusuubuzi era kisobozesa okutambuza obulungi ebyamaguzi okuyita ku nsalo. Ekirala, Croatia okubeera mu mukago gwa EU kigisobozesa okufuna akatale akanene nga kalimu abaguzi abasoba mu bukadde 446. Kino kiwa emikisa mingi eri bizinensi ezinoonya okutunda ebweru oba okuyingiza ebintu mu mukago gwa EU. Okugatta ku ekyo, okubeera ekitundu ku mukago gwa EU kisobozesa kkampuni za Croatia okuganyulwa mu ndagaano z’ebyobusuubuzi eziteesebwako omukago guno n’amawanga amalala okwetoloola ensi yonna. Ekirala, Croatia erina amakolero ag’enjawulo agayamba mu kusobola okutunda ebweru w’eggwanga. Eggwanga limanyiddwa nnyo olw’ebyobulambuzi ekisikiriza abantu obukadde n’obukadde buli mwaka. Kino kireeta obusobozi bungi nnyo mu kuwa obuweereza n’ebintu ebikwata ku kusembeza abagenyi, ebitongole by’entambula, okusula, emmere n’ebyokunywa, okukola ebijjukizo n’ebirala. Ng’oggyeeko amakolero agatunuulidde eby’obulambuzi, Croatia era ekuguse mu kuzimba emmeeri ne tekinologiya w’ennyanja olw’obusika bwayo obw’omu nnyanja. Eggwanga lino lirina ennono okuva edda ey’okukola emmeeri ez’omutindo ezimanyiddwa mu nsi yonna. Okukozesa obukugu buno kiyinza okuggulawo enzigi z’okutwala emmeeri ebweru w’eggwanga wamu n’okusitula ebitongole ebiyambi ebikwatagana nabyo ng’okukola ebyuma bya yinginiya w’ennyanja. Ate era,Croatia erina eby’obugagga eby’omu ttaka bingi omuli ebintu eby’obulimi nga wayini,amafuta g’ezzeyituuni amayonjo,omubisi gw’enjuki,n’ebyennyanja eby’omutindo ogwa waggulu.Nga obwetaavu bweyongera mu nsi yonna obw’ebintu ebikoleddwa mu ngeri ey’obutonde,ebirongoofu,era ebiva mu ngeri ey’obuvunaanyizibwa,ebintu eby’obulimi ebya Croatia birina essuubi eddene mu butale bw’ebweru . Ekisembayo,enkolagana wakati w’amakolero,enkola ezikwatagana ne bizinensi,n’okusikiriza okusiga ensimbi eziweebwa gavumenti ya Croatia ziraga okwewaayo kwabwe okutondawo embeera esobozesa.Alongside established infrastructures,together they drive innovative ideas,research & development,and economic diversification.This further encourages bamusigansimbi abava ebweru nga banoonya emikisa gy’okukulaakulana mu bbanga eggwanvu. Mu kumaliriza, Croatia okubeera okumpi n’obutale obukulu mu Bulaaya, obwammemba bwa EU, amakolero ag’enjawulo, eby’obugagga eby’omu ttaka ebingi, n’enkola za gavumenti eziwagira biyamba ku busobozi bwayo obw’amaanyi obw’okugaziya akatale k’ebyobusuubuzi okuva ebweru. Nga olina obukodyo obutuufu n’okusiga ensimbi,Croatia esobola okweteeka ng’ekifo ekikulu eky’emikisa gya bizinensi z’ensi yonna.

Bwe kituuka ku kulonda ebintu ebitundibwa ennyo mu katale ka Croatia ak’obusuubuzi bw’ebweru, waliwo ensonga eziwerako ezirina okulowoozebwako. Wano waliwo amagezi ku ngeri y’okulondamu ebintu ebituufu: 1. Yeekenneenya emitendera gy’akatale: Noonyereza ku mitendera gy’akatale mu Croatia okuzuula ebika by’ebintu ebimanyiddwa ennyo. Lowooza ku ky’okukola okunoonyereza oba okwebuuza ku bagaba n’abasuubuzi b’omu kitundu okukung’aanya amagezi ku by’abaguzi bye baagala. 2. Essira lisse ku bwetaavu bw’omu kitundu: Okuzuula ebintu ebituukana n’ebyetaago ebitongole n’ebyo abaguzi b’e Croatia bye baagala. Kino kiyinza okuzingiramu ebintu ebikwata ku by’obulambuzi, eby’obulimi, emmere n’ebyokunywa, engoye, ebikozesebwa mu misono, n’okuyooyoota amaka. 3. Lowooza ku Nkizo mu Kuvuganya: Noonya ebika by’ebintu Croatia gy’erina enkizo mu kuvuganya ku mawanga amalala. Okugeza, emirimu gy’emikono egy’ekinnansi egy’omu kitundu oba ebintu eby’enjawulo eby’obutonde nga ebizigo ebikoleddwa mu lavender oba Istrian truffles biyinza okuba n’obwetaavu obw’amaanyi olw’obutuufu bwabyo. 4. Okulondoola omutindo: Okulaba nti ebintu ebirondeddwa bituukana n’omutindo gw’ensi yonna era nga bigoberera amateeka gonna ageetaagisa agakwata ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga n’ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga mu Croatia n’obutale obugendereddwamu. 5. Okuvuganya mu miwendo: Fuba okulaba ng’ofuna emiwendo egy’okuvuganya ate ng’okuuma amagoba amalungi. Kebera ssente ezisaasaanyizibwa mu kukola, okupakinga, okutambuza, emisolo/emisolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga nga tonnamaliriza mutendera gwa bintu. 6.Diversify Product Range: Teekamu ebintu eby’enjawulo mu biti ebirondeddwa oleme kwesigama nnyo ku kintu kimu. 7.Environmental Sustainability: Take into to into account eyongera okutegeera kw’abaguzi ku bikwata ku buwangaazi nga balonda ebintu olw’ebigendererwa by’okutunda ebweru w’eggwanga i.e., ebikozesebwa/enkola ezikuuma obutonde bw’ensi oba emmere ey’obutonde eyinza okusikiriza abaguzi abamanyi obutonde mu katale ka Croatia . Nga weetegereza n’obwegendereza emitendera gy’akatale ng’olowooza ku bwetaavu bwa wano ng’essira liteekeddwa ku kulondoola omutindo,okuyimirizaawo,obusuubuzi ku yintaneeti,osobola okusalawo mu ngeri ey’amagezi ku bika by’ebintu ki ebirina obusobozi bw’obuwanguzi mu katale k’obusuubuzi bw’ebweru wa Croatia.

Croatia nsi esangibwa mu bugwanjuba bw’obuvanjuba bwa Bulaaya era erina engeri zaayo ez’enjawulo n’empisa zaayo. Okutegeera engeri za bakasitoma n’ebintu ebiziyiza kiyinza okuyamba mu kukola enkolagana ennungi mu bizinensi n’abantu okuva mu Croatia. Engeri za Bakasitoma: 1. Okusembeza abagenyi: Abacroatia bamanyiddwa nnyo olw’okusembeza abagenyi mu ngeri ey’ebbugumu. Benyumiriza mu kuwa empeereza ennungi ennyo n’okuleetera abagenyi okuwulira obulungi. 2. Empisa: Abacroatia batwala empisa ng’ekikulu era bakozesa okulamusa mu butongole nga basisinkanye omuntu omulundi ogusoose. Okwogera "Dobar dan" (Olunaku olulungi) oba "Dobro jutro" (Enkya ennungi) n'akamwenyumwenyu kisiimibwa. 3. Okukwata obudde: Okubeera mu budde ng’ogenda okusisinkana kikulu eri Bannacroatia, n’olwekyo kirungi okutuuka amangu mu nkiiko za bizinensi oba okukolagana n’abantu. 4. Empuliziganya Obutereevu: Abacroatia batera okuba abatereevu era obutereevu mu ngeri gye bawuliziganyaamu, n’olwekyo basuubire okwogera endowooza zaabwe mu lwatu nga tebakuba mu nsiko. 5. Empisa z’amaka: Amaka gakola kinene mu buwangwa bwa Croatia, nga gakwata ku nkola z’okusalawo mu buntu ne mu by’ekikugu. Ebitabo bya Bakasitoma: 1. Politics & History: Weewale okukubaganya ebirowoozo ku nsonga z’ebyobufuzi ezikulu oba ebibaddewo mu byafaayo gye buvuddeko nga olutalo lw’e Balkan, kubanga bino bikyayinza okuleeta enneewulira ez’amaanyi mu bantu abamu ssekinnoomu. 2. Eddiini: Wadde Croatia esinga kugoberera Bukristaayo (Obukatoliki), kirungi obuteenyigira nnyo mu mboozi z’eddiini okuggyako ng’omulamwa guleeteddwa munno. 3.Obutassa kitiibwa mu Kasawo: a) Enneeyisa y’abantu – Kikulu okukuuma empisa ng’ogenda mu masinzizo, ebigo, oba ebifo byonna eby’eddiini; yambala mu ngeri ey’obuwombeefu era musirike we kyetaagisa. b) Empisa z’oku mmeeza – Okunywa emmere oba okuwuuma ku mmere kiyinza okutwalibwa ng’ekitali kya mpisa; kirungi okwegezaamu mu mpisa ennungi ez’oku mmeeza mu biseera by’ekyeggulo kya bizinensi oba mu nkuŋŋaana z’abantu. c) Obubonero bw’emikono – Wadde ng’obubonero bw’emikono buyinza okwawukana mu buwangwa, obubonero obumu obunyiiza ng’okuggulawo engalo wansi w’akalevu k’omuntu busaana okwewalibwa kuba buyinza okutaputibwa ng’obutassa kitiibwa. d) Okukolagana n’abantu - Weewale okukubaganya ebirowoozo ku nsonga z’obuntu okuggyako nga munno atandise emboozi ng’ezo. Wa ekitiibwa ensalo z’omuntu era sigala nga mukugu mu nkolagana ya bizinensi.

Croatia esangibwa mu bukiikaddyo bw’obuvanjuba bwa Bulaaya, erina enkola emanyiddwa obulungi ey’okuddukanya emirimu gya Kasawo okulung’amya entambula y’ebyamaguzi n’abantu okuyita ku nsalo zaayo. Ekitongole kya Kasawo mu ggwanga kivunaanyizibwa ku kulaba ng’amateeka agafuga okuyingiza/okufulumya ebweru gagoberera, okusolooza emisolo n’emisolo, okutangira ebikolwa ebimenya amateeka ng’okukukusa n’okujingirira, n’okwanguyiza eby’obusuubuzi. Abatambuze bwe baba bayingira Croatia mu nnyonyi oba ku nnyanja, balina okulaga paasipooti zaabwe oba endagamuntu zaabwe entuufu eri bannansi ba EU. Abatali bannansi ba EU balina okuba ne viza entuufu okuyingira eggwanga lino. Kikulu okumanya nti Croatia si kitundu kya Schengen Area, n’olwekyo ebisaanyizo eby’enjawulo eby’okuyingira biyinza okukozesebwa singa oba oteekateeka okugenda mu maaso n’olugendo lwo mu zooni ya Schengen. Ebiragiro bya Kasawo bikkiriza abatembeeyi okuleeta ebintu byabwe bye bayinza okukozesa nga tebalina musolo. Wabula waliwo ekkomo ku nsako ezitaliiko musolo ku bintu ebikolebwa mu taaba n’ebyokunywa ebitamiiza. Bw’osukka ekkomo lino, oyinza okusasula emisolo oba emisolo emirala. Ebyamaguzi ebimu biyinza okukugirwa oba okugaanibwa okuyingira mu Croatia. Bino biyinza okuli emmundu, ebiragalalagala, ebintu ebicupuli ebityoboola eddembe ly’obuntu (nga ebicupuli bya dizayini), ebika by’ebimera n’ebisolo ebikuumibwa ebifugibwa CITES (Convention on International Trade in Endangered Species), n’ebirala Kikulu nnyo okwemanyiiza bino obukwakkulizo nga tonnagenda kwewala ebizibu byonna eby’amateeka. Bw’oba ova e Croatia ng’ebintu ebiguliddwa bisukka emitendera egimu (mu kiseera kino ebiteekeddwa ku 3000 HRK), kiyinza okwetaagisa okuwaayo obukakafu bw’okusasula nga lisiiti oba invoice ng’oyita mu kufuga kwa Kasawo mu bifo we basimbula. Ekirala, kirungi si mu Croatia yokka wabula n’okutambula awalala wonna mu nsi yonna bulijjo okulangirira ssente zonna ez’amaanyi ezisukka mu €10 000 ng’oyingira oba ng’ofuluma eggwanga. Mu kumaliriza, Croatia erina enkola enzijuvu ey’okuddukanya emisolo etegekeddwa okulungamya obulungi ebintu ebiyingizibwa mu ggwanga/ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga n’okukuuma amateeka mu by’obusuubuzi by’ensi yonna. Bw’omanyiira amateeka gaabwe agasooka okukyalibwa kyandiyambye okulaba ng’okuyita obulungi ku nsalo za Croatia awatali nsonga yonna.

Croatia erina enkola y’omusolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga egenda mu maaso ng’egenderera okutumbula ebyenfuna n’okukuuma amakolero g’omunda mu ggwanga. Eggwanga liteeka emisolo egy’enjawulo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga okusinziira ku ngeri gye bisengekeddwamu n’ensibuko yaabyo. Ku bintu ebisinga obungi, Croatia ekozesa omusolo gw’omukago gwa Bulaaya ogwa Common External Tariff (CET), ogussaawo emisolo eri amawanga agali mu mukago. Omuwendo gwa CET ogwa wakati guli ku bitundu 5% ku bintu ebitali bya bulimi, naye guyinza okuba waggulu ku bintu ebimu ng’ebintu eby’ebbeeyi oba ebintu ebiyinza okukosa obulamu oba obutonde bw’ensi. Ng’oggyeeko CET, Croatia era erina emisolo egy’enjawulo ku makolero agamu okukuuma ebikolebwa mu ggwanga. Mu bino mulimu ebitundu ng’ebyobulimi, engoye, n’ebyuma. Emisolo gino egy’okwongerako gigenderera okuwa obukuumi eri abakola ebintu mu Croatia nga bafuula ebintu ebiyingizibwa mu ggwanga obutavuganya nnyo mu miwendo. Ekirala, Croatia ekola endagaano z’ebyobusuubuzi ezimu ez’enkizo n’amawanga agalondeddwa ezigaba emisolo emitono oba egya ziro ku bintu ebitongole. Endagaano zino zigendereddwamu okutumbula enkolagana y’ebyobusuubuzi n’okusikiriza bamusigansimbi okuva ebweru. Kinajjukirwa nti Croatia ekkiriza ebintu ebiyingizibwa mu ggwanga ebitaliiko musolo wansi w’obukwakkulizo obumu ng’okuyingira okumala akaseera, obuweerero mu kulongoosa munda, okuddamu okutunda ebweru oluvannyuma lw’okuddaabiriza oba okukyusa, oba okusonyiyibwa okuweebwa endagaano z’ensi yonna oba endagaano z’amawanga gombi. Okutwaliza awamu, enkola ya Croatia ey’omusolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga enoonya bbalansi wakati w’okukuuma amakolero g’omunda n’okutumbula eby’obusuubuzi by’ensi yonna. Ewagira bizinensi za wano ate nga ekyakkiriza okuvuganya okw’obwenkanya okusinziira ku buvunaanyizibwa bwayo ng’eggwanga eriri mu mukago gwa EU.

Croatia, ensi esangibwa mu Bugwanjuba bw’obuvanjuba bwa Bulaaya, erina enkola yaayo ey’omusolo ku bintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga. Gavumenti ya Croatia eteeka emisolo egy’enjawulo ku bintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga okusobola okulung’amya eby’obusuubuzi n’okuyingiza ssente mu by’enfuna by’eggwanga lino. Omu ku misolo emikulu egisoloozebwa ku bintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga gwe musolo gwa Value Added Tax (VAT). Omuwendo gwa VAT ogwa bulijjo mu Croatia guli 25%, naye ebintu ebimu bikendeezebwako ebitundu 13% ne wadde 5%. Abatunda ebweru w’eggwanga balina okussa omusolo guno mu nkola zaabwe ez’okugereka emiwendo okusinziira ku ekyo. Ng’oggyeeko omusolo gwa VAT, wayinza n’okubaawo emisolo gya kasitooma egiteekebwa ku bintu ebimu nga bifulumizibwa okuva e Croatia. Emisolo gino gyawukana okusinziira ku kika ky’ekintu ekifulumizibwa ebweru w’eggwanga era nga gikoleddwa mu ngeri ey’enjawulo okukuuma amakolero g’omunda oba okussa mu nkola enkola z’ebyobusuubuzi ezikkaanyiziddwaako endagaano z’ensi yonna. Kinajjukirwa nti Croatia era etadde mu nkola enteekateeka za kasitooma ez’enkizo n’amawanga agamu oba ebibiina by’abasuubuzi ebigaba emisolo egy’okukendeeza oba egy’okuggya ebintu ebiyingizibwa mu ggwanga ku bintu ebitongole. Enteekateeka zino zigenderera okutumbula eby’obusuubuzi by’amawanga gombi n’okwanguyiza enkolagana mu by’enfuna. Abafulumya ebintu ebweru w’eggwanga balina okugoberera amateeka gonna agakwatagana n’empapula nga bafulumya ebintu okuva e Croatia. Bayinza okwetaaga okufuna layisinsi ezeetaagisa, satifikeeti, olukusa oba okwekebejjebwa nga tebannaba kusindika. Obutagoberera bisaanyizo bino kiyinza okuvaako okulwawo ku bifo ebikeberebwamu kasitooma oba ebibonerezo ebiweebwa ab’obuyinza. Okutwaliza awamu, enkola za Croatia ez’omusolo ku bintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga zikola kinene nnyo mu kulungamya emirimu gy’obusuubuzi bw’ensi yonna ate nga ziyamba nnyo okuyingiza ssente mu by’enfuna by’eggwanga lino. Abatunda ebweru w’eggwanga baweebwa amagezi okusigala nga bamanyi enkyukakyuka zonna ezikoleddwa ab’obuyinza mu Croatia ku miwendo gy’omusolo, okusonyiyibwa, oba amateeka amalala agakwatagana nabyo mu kitongole kyabwe eky’amakolero.

Croatia nsi esangibwa mu bukiikaddyo bw’obuvanjuba bwa Bulaaya. Ng’eyagala okubeera mu mukago gwa Bulaaya, Croatia etadde mu nkola enkola enkakali okulaba ng’ebintu by’etunda ebweru bibeera ku mutindo n’omutindo. Eggwanga ligoberera amateeka g’ensi yonna era ligoberera enkola ez’enjawulo ez’okugaba satifikeeti eri amakolero gaayo agatunda ebweru w’eggwanga. Ekimu ku bisinga okuweebwa satifikeeti eri Croatia okutunda ebweru w’eggwanga ye ISO 9001, ekakasa nti ebintu bituukana n’omutindo gw’okuddukanya ogw’omutindo ogwa waggulu. Satifikeeti eno ekwata ku bintu eby’enjawulo nga okumatiza bakasitoma, enkola ennungi ey’okufulumya, n’okulongoosa obutasalako. Satifikeeti endala enkulu ye CE marking, eraga nti ekintu kituukana n’ebisaanyizo by’Abazungu eby’obulamu, obukuumi n’okukuuma obutonde bw’ensi. Kisobozesa abasuubuzi ba Croatia abagenda ebweru w’eggwanga okuyingira akatale k’e Bulaaya awatali kugezesebwa oba okwekenneenya okw’enjawulo mu mawanga ssekinnoomu agali mu mukago gwa EU. Ekirala, Croatia nayo efunye satifikeeti ezenjawulo ku makolero agamu. Okugeza, mu by’obulambuzi – ekimu ku bikulu ebivuga ebyenfuna bya Croatia – wooteeri zitera okwetaagisa okuba n’emmunyeenye entongole okusinziira ku bifo byabwe n’obuweereza bwazo. Okugatta ku ekyo, satifikeeti z’obutonde zeeyongera okufuna obukulu mu butale bw’ensi yonna olw’obwetaavu bw’abaguzi obweyongera ku bintu ebikoleddwa mu butonde. Bangi ku bakola ebintu mu Croatia bafunye satifikeeti z’obutonde nga EU Organic Certification oba USDA Organic Certification okusobola okukola ku kitundu kino eky’akatale. Okukakasa omutindo gw’obukuumi n’obuyonjo bw’emmere ebweru w’eggwanga, satifikeeti za HACCP (Hazard Analysis Critical Control Point) nazo zitwalibwa nnyo abasuubuzi b’e Croatia abagenda ebweru w’eggwanga. Satifikeeti eno ekakasa nti abakola emmere bagoberera ebiragiro ebikakali mu buli mutendera gw’okukola emmere. Mu kumaliriza, Croatia etwala satifikeeti y’okutunda ebweru w’eggwanga ng’ekikulu ng’egoberera omutindo gw’ensi yonna mu makolero ag’enjawulo nga enkola z’okuddukanya omutindo (ISO 9001), amateeka agafuga obukuumi (CE marking), okugereka eby’obulambuzi (okugabanya emmunyeenye), okufulumya eby’obutonde (okukakasa eby’obutonde), n’obukuumi bw’emmere (HACCP) (HACCP) nga bwe kiri. Satifikeeti zino ez’okutunda ebweru w’eggwanga zongera omuwendo ku bintu bya Croatia ate nga zitumbula enkolagana y’ebyobusuubuzi n’amawanga amalala mu nsi yonna.

Croatia esangibwa mu Bugwanjuba bw’obuvanjuba bwa Bulaaya, nsi emanyiddwa olw’olubalama lw’ennyanja olulabika obulungi ku nnyanja Adriatic n’ebyobuwangwa byayo bingi. Bwe kituuka ku by’okutambuza ebintu n’entambula, Croatia erimu eby’okulonda ebiwerako ebiyinza okwanguyiza okutambuza ebyamaguzi mu ngeri ennungi. Emu ku nkola ezisemba okutambuza ebintu mu Croatia kwe kutambuza ebintu ku nguudo. Eggwanga lino lirina omukutu gw’enguudo ogukulaakulanye obulungi nga kino kisobozesa okwangu okutuuka mu bitundu eby’enjawulo munda mu Croatia era nga nakyo kyanguyiza okusuubulagana n’amawanga ag’omuliraano. Waliwo kkampuni nnyingi ezitwala emigugu n’ez’entambula ezikola emirimu egy’entambula ku nguudo ezesigika, okukakasa nti ebyamaguzi bituusibwa mu budde. Ng’oggyeeko entambula y’oku nguudo, entambula ey’enjawulo y’engeri endala ennungi mu Croatia. Entambula ey’enjawulo egatta entambula ez’enjawulo ng’eggaali y’omukka n’ennyanja okusobola okutumbula obulungi. Olw’okuba nti Croatia eri mu kifo ekirungi ku nnyanja Adriatic, etuwa emikisa emirungi ennyo egy’okutwala emmeeri z’ensi yonna ezitaliiko buzibu nga ziyita mu makubo g’ennyanja. Waliwo emyalo egiwerako omuli Rijeka ne Split, egikola ng’emiryango emikulu egy’obusuubuzi ku nnyanja. Ekirala, empeereza y’okutambuza emigugu mu nnyonyi esangibwa nnyo mu Croatia ng’eyita mu bisaawe by’ennyonyi eby’ensi yonna ng’ekisaawe ky’ennyonyi e Zagreb. Emigugu egy’omu bbanga giyinza okuba eky’okugonjoola ekirungi eri emigugu egy’ekiseera oba ng’ebanga liri nsonga. Kkampuni nnyingi ezitambuza ebintu zikola emirimu gy’okutambuza emigugu mu nnyonyi nga zikakasa nti zituusibwa mangu mu ggwanga n’ensi yonna. Okusobola okwanguyiza enkola y’okugogola Kasawo mu ngeri ennungi, kirungi okukolagana ne ba broker oba ba agenti ba Kasawo abalina obumanyirivu abategedde ennyo amateeka ga kasitooma mu Croatia. Ziyinza okuyamba okulongoosa enkola eno nga ziddukanya ebyetaago by’ebiwandiiko n’okuyamba ku nsonga zonna eziyinza okuvaamu mu kiseera ky’okuyingiza oba okutunda ebweru w’eggwanga. Ekisembayo, ebifo ebitereka ebintu bikola kinene nnyo mu mirimu gy’okutambuza ebintu. Mu Croatia, waliwo sitoowa ez’enjawulo ezisangibwa okwetoloola eggwanga nga ziwa eby’okutereka eby’amaguzi eby’ebika eby’enjawulo. Okukolagana n’abagaba sitoowa ab’ettutumu kikakasa enzirukanya entuufu ey’ebintu n’okutumbula enkola y’okugaba ebintu. Mu bufunze, bwe kituuka ku kuteesa ku by’okutambuza ebintu mu Croatia: lowooza ku kukozesa entambula y’oku nguudo olw’omukutu gwayo omunene; okunoonyereza ku ngeri ez’enjawulo nga bakozesa emyalo ku nnyanja Adriatic; okukozesa empeereza y’okutambuza emigugu mu nnyonyi nga bayita mu bisaawe by’ennyonyi eby’ensi yonna; okukolagana n’abasuubuzi ba Kasawo abalina obumanyirivu okusobola okutambuza emisolo mu ngeri ennyangu; era bakozese ebifo ebyesigika eby’okuterekamu ebintu okusobola okulongoosa okutereka n’okuddukanya ebintu.

Emyoleso gy’ebyobusuubuzi emikulu

Croatia, ensi esangibwa mu Bugwanjuba bw’obuvanjuba bwa Bulaaya, erimu emikutu emikulu egy’ensi yonna egy’okugula ebintu n’emyoleso gy’ebyobusuubuzi. Emikutu gino giwa bizinensi emikisa okukulaakulanya emikutu, okutumbula ebintu byabwe, n’okusikiriza abaguzi okuva mu nsi yonna. Ka twekenneenye ebimu ku bikulu: 1. Emyoleso gy’ebyobusuubuzi egy’ensi yonna: Croatia etegeka emyoleso gy’ebyobusuubuzi egy’enjawulo egy’ensi yonna omwaka gwonna. Ebimu ku bino mulimu: - Zagreb Fair: Omwoleso gw’ebyobusuubuzi ogusinga obunene mu Croatia ogukwata ku makolero ag’enjawulo nga eby’obulambuzi, okuzimba, ebyobulimi, okulongoosa emmere, n’ebirala. - Split Auto Show: Omwoleso gw’ensi yonna ogutegekebwa buli mwaka nga gussa essira ku mmotoka n’amakolero agakwatagana nabyo. - Dubrovnik Boat Show: Omukolo ogw’amaanyi ogutegekeddwa abakugu mu by’okuvuga amaato n’okuvuga amaato. 2. Ebigenda mu maaso okuva mu bizinensi okudda mu bizinensi (B2B): Emikolo gino gyanguyiza enkolagana ey’obutereevu wakati w’abasuubuzi b’e Croatia n’abaguzi b’ensi yonna abanoonya okutandikawo enkolagana ya bizinensi oba okuggya ebintu okuva mu Croatia. Eby’okulabirako mulimu: - Enkiiko za CroExpo B2B: Etegekeddwa ekibiina ekigatta ebyenfuna mu Croatia, omukolo guno gugatta kkampuni za wano ne bamusigansimbi okuva ebweru abaagala okukolagana ne bizinensi za Croatia. - Emikolo gya Brokerage: Mu mwaka gwonna, emikolo gya brokerage gitegekebwa mu bibuga eby’enjawulo okwetoloola Croatia abeetabye mu kutendekebwa gye basobola okusisinkana abayinza okukolagana nabo mu nkolagana y’okunoonyereza oba okukola emirimu egy’awamu. 3. Enkola z’obusuubuzi ku yintaneeti: Okwongera okutuukirirwa abaguzi b’ensi yonna abaagala okugula ebintu bya Croatia okuva ewala oba ku yintaneeti nga bayita mu mikutu gy’obusuubuzi ku yintaneeti kikulu nnyo. Ebimu ku bikozesebwa ebyesigika ebigatta bakasitoma b’ensi yonna n’abasuubuzi b’e Croatia bye bino: - Alibaba.com: Omukutu ogumanyiddwa ennyo ogw'obusuubuzi ku yintaneeti ogw'amawanga amangi ogugatta bizinensi entonotono mu nsi yonna. - EUROPAGES: Ekitabo ekiri ku yintaneeti ekiraga kkampuni z’Abazungu abakozesa mwe basobola okunoonya n’okukwatagana n’abagaba ebintu okuva mu bitundu eby’enjawulo. 4. Enteekateeka z’okuwagira Gavumenti: Gavumenti ya Croatia ekola kinene mu kutumbula emirimu egy’okutunda ebweru w’eggwanga ng’ewaayo pulogulaamu z’okuyamba omuli okusikiriza mu by’ensimbi ng’ensimbi oba ensimbi eziweebwayo olw’okwetaba mu myoleso gy’ensi yonna oba emisomo gya bizinensi ebweru w’eggwanga. 5. Obuyambi mu bibiina by’abasuubuzi: Ekibiina ky’ebyenfuna ekya Croatia n’ebibiina by’abasuubuzi eby’enjawulo mu ggwanga biwa obuyambi eri bizinensi ezinoonya abaguzi ab’ensi yonna. Bategeka emisomo, emikolo gy’okukolagana n’abantu, n’okuwa obulagirizi ku nsonga ezikwata ku by’okutunda ebweru w’eggwanga. 6. Emikolo gy’okukolagana n’abantu mu nsi yonna: Okwetaba mu myoleso gy’ebyobusuubuzi egy’ensi yonna n’enkiiko ezikwata ku makolero ebweru wa Croatia nakyo ngeri nnungi ey’okukwatagana n’abo abayinza okugula. Emikolo nga gino gisikiriza abakugu okuva mu mawanga ag’enjawulo, ne giwa emikisa eri abasuubuzi okugaziya emikutu gyabwe. Mu kumaliriza, Croatia egaba emikutu gy’ensi yonna emikulu egiwerako egy’okugula ebintu ng’emyoleso gy’ebyobusuubuzi, emikolo gya B2B, emikutu gy’obusuubuzi ku yintaneeti, pulogulaamu z’okuwagira gavumenti, obuyambi mu bibiina by’abasuubuzi, n’emikolo gy’okukolagana n’ensi yonna. Amakubo gano makulu nnyo mu kwanguyiza enkulaakulana ya bizinensi n’okusikiriza abaguzi b’ensi yonna abaagala okugula ebintu okuva mu Croatia.

Emikutu gy’okunoonya egya bulijjo

Croatia nsi esangibwa mu Bugwanjuba bw’obuvanjuba bwa Bulaaya. Okufaananako n’amawanga amalala mangi, Croatia nayo erina emikutu gyayo egy’okunoonya egy’ettutumu era nga gitera okukozesebwa abatuuze baayo. Wano waliwo emikutu gy’okunoonya egyakozesebwa ennyo mu Croatia awamu n’emikutu gyazo: 1. Google Croatia: Google ya Croatia ekozesebwa nnyo era egaba ebivudde mu kunoonyereza ebituukira ddala ku bakozesa mu Croatia. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.google.hr/ 2. Enkola ya Yahoo! Hrvatska: Yahoo! era erina enkyusa ey’omu kitundu eri abakozesa Abacroatia, ng’ewa empeereza ez’enjawulo ku yintaneeti omuli email, amawulire, n’enkola y’okunoonya. Omukutu gwa yintaneeti: http://hr.yahoo.com/ 3. Bing Hrvatska: Enkola ya Microsoft ey’okunoonya eya Bing era egaba enkyusa ey’omu kitundu eri Abacroatia okukola okunoonya ku yintaneeti n’okuzuula amawulire agakwatagana ku mukutu gwonna. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.bing.com/?cc=hr 4. Najdi.hr: Enkola eno ey’okunoonya eyesigamiziddwa ku Croatia egenderera okuwa ebirimu eby’omu kitundu n’ebivuddemu ebikwatagana naddala eri abakozesa mu Croatia n’ebitundu ebiriraanyewo. Omukutu gwa yintaneeti: http://www.najdi.hr/ . //webhry.trilj.net/ omukutu gwa yintaneeti. Bino bye byokulabirako ebitonotono eby’emikutu gy’okunoonya egyakozesebwa ennyo mu Croatia; wabula, kirungi okwogera nti bangi ku Bacroatia bakyasinga kukozesa Google ng’okulonda kwabwe okusookerwako olw’obuganzi bwayo mu nsi yonna n’empeereza nnyingi. Nsaba omanye nti tekinologiya akulaakulana mangu okumala ekiseera kale bulijjo kirungi okukakasa embeera oba okubeerawo kw’emikutu gino mu kiseera kino nga tonnaba kugikozesa nnyo nga bwe kyetaagisa oba by’oyagala.

Emiko emikulu egya kyenvu

Mu Croatia, ebitabo ebikulu eby’empapula eza kyenvu bye bino: 1. Yellow Pages Croatia (www.yellowpages.hr): Eno ye ndagiriro entongole ey’empapula za kyenvu eri bizinensi mu Croatia. Ewa olukalala lw’amakolero n’ebitundu eby’enjawulo omuli ebikwata ku bantu b’oyinza okukwatagana nabo, empeereza eweebwa, n’ebisingawo ku buli bizinensi. 2. Telefonski Imenik (www.telefonski-imenik.biz): Ekirala ekimanyiddwa ennyo mu Croatia, Telefonski Imenik egaba omukutu ogunyangu okukozesa okunoonya bizinensi okusinziira ku kifo oba ekika. Mulimu olukalala olujjuvu nga luliko endagiriro, ennamba z’essimu, n’emikutu gya kkampuni ez’enjawulo okwetoloola eggwanga. 3. Croatian Yellow Pages (www.croatianyellowpages.com): Dayirekita eno ey’oku yintaneeti essira erisinga kulissa ku kuyunga bakasitoma ab’ensi yonna ne bizinensi mu Croatia. Mulimu olukalala olunene olwa kkampuni okuva mu bitundu eby’enjawulo ng’ebyobulambuzi, amakolero, eby’amaguzi, eby’obuweereza bwa tekinologiya, n’ebirala. 4. Hrvatske Žute Stranice (www.zute-stranice.org/hrvatska-zute-stranice): Dayirekita y’empapula eza kyenvu emanyiddwa mu kitundu ng’ewaayo ebika ebitali bimu by’oyinza okunoonya; Hrvatske Žute Stranice ewa abakozesa amawulire ag’omuwendo agakwata ku bizinensi za wano mu Croatia yonna – omuli endagiriro n’ennamba z’essimu. 5. Privredni vodič - Oglasnik Gospodarstva (privrednivodic.com.hr): Okusinga essira liteekebwa ku kkampuni z’amakolero n’abakola ebintu mu Croatia; dayirekita eno eya yellow pages ekozesebwa nnyo abo abanoonya enkolagana ya B2B mu kitongole ky’amakolero mu ggwanga ekimaze ebbanga. Dayirekita zino ziwa eby’obugagga eby’omuwendo eri abantu ssekinnoomu abanoonya ebikwata ku bantu be bakwatagana nabo oba empeereza ezenjawulo eziweebwa bizinensi z’omu kitundu mu Croatia. Kirungi okugenda ku mikutu gyabwe egy’empuliziganya okufuna ebisingawo nga bwe kiri mu byetaago ebitongole.

Emikutu emikulu egy’obusuubuzi

Croatia, ensi esangibwa mu Bugwanjuba bw’obuvanjuba bwa Bulaaya, erina emikutu gy’obusuubuzi ku yintaneeti egiwerako egy’ettutumu egikola ku byetaago by’okugula ebintu ku yintaneeti. Bino bye bimu ku bifo ebikulu eby’obusuubuzi ku yintaneeti mu Croatia wamu n’emikutu gyabwe: 1. Njuškalo - Omukutu ogusinga obunene mu Croatia, ogukola ebintu n’obuweereza obw’enjawulo. Omukutu gwa yintaneeti: www.njuskalo.hr 2. Mall.hr - Edduuka erikulembedde mu Croatia erya yintaneeti erigaba ebintu eby’enjawulo omuli ebyuma, emisono, ebyuma by’omu nnyumba, n’ebirala. Omukutu gwa yintaneeti: www.mall.hr 3. Links - Omukutu gw’obusuubuzi ku yintaneeti ogugaba ebyuma, kompyuta, essimu ez’amaanyi, ebyuma by’omu nnyumba, n’ebintu ebirala ebikwata ku tekinologiya. Omukutu gwa yintaneeti: www.links.hr 4. Elipso - Omusuubuzi amanyiddwa ennyo ku yintaneeti ng’akuguse mu byuma ebikozesebwa n’ebyuma by’omu nnyumba nga ttivvi, amasimu, laptop, ebyuma by’omu ffumbiro n’ebirala Omukutu: www.elipso.hr 5. Konzum Online Shop – Edduuka ly’emmere ku yintaneeti abakozesa mwe basobola okugula emmere ng’ebibala ebibisi, amata, ebikozesebwa mu maka ate nga balina n’enkola y’okutuusa emmere awaka mu bitundu ebitongole ebya Croatia. Omukutu gwa yintaneeti(gusangibwa mu kitundu kyokka): shop.konzum.hr 6. Sport Vision – Omusuubuzi w’engoye z’emizannyo omututumufu ng’awaayo engatto n’engoye z’emizannyo ezitali zimu okuva mu bika eby’enjawulo. Omukutu gwa yintaneeti (gusangibwa mu kitundu kyokka): www.svijet-medija.hr/sportvision/ 7. Žuti klik – Omukutu gw’ebyobusuubuzi ku yintaneeti ogukuguse mu kutunda ebitabo by’abawandiisi b’e Croatia wamu n’ebiwandiiko bingi eby’ebweru. Omukutu gwa yintaneeti (gusangibwa mu kitundu kyokka): zutiklik.com Zino ze zimu ku nkola enkulu ez’obusuubuzi ku yintaneeti ezikola mu Croatia eziwa eby’okulonda eby’enjawulo ku byetaago by’abaguzi eby’enjawulo okuva ku bintu eby’enjawulo okutuuka ku bintu eby’enjawulo ng’ebyuma oba ebitabo. Nsaba omanye nti okubeerawo n’ebiweebwayo ku mikutu gino biyinza okwawukana okumala ekiseera; n’olwekyo kirungi okugenda ku mikutu egyogeddwako butereevu okufuna amawulire amatuufu ku mpeereza zaabwe n’olukalala lw’ebintu ebiriwo kati. (Nsaba omanye nti URLs ziyinza okukyuka)

Emikutu emikulu egy’empuliziganya

Croatia, ensi ennungi esangibwa mu Bugwanjuba bw’obuvanjuba bwa Bulaaya, erina emikutu gy’empuliziganya egiwerako egy’ettutumu era nga gikozesebwa nnyo abatuuze baayo. Bino bye bimu ku mikutu gy’empuliziganya egisinga okwettanirwa mu Croatia wamu n’emikutu gyabwe: 1. Facebook: Omukutu gw’empuliziganya ogusinga obunene era ogusinga okukozesebwa mu nsi yonna, Facebook nayo yettanirwa nnyo mu Croatia. Esobozesa abakozesa okukwatagana n’emikwano n’ab’omu maka ge, okugabana ebifaananyi n’obutambi, okwegatta ku bibinja n’emikolo, n’ebirala bingi. Omukutu gwa yintaneeti: www.facebook.com 2. Instagram: Omukutu gw’okugabana ebifaananyi n’obutambi ogwa Facebook, Instagram gwettanirwa nnyo mu Bannacroatia abaagala ennyo okugabana ebintu ebisikiriza okulaba. Abakozesa basobola okugoberera mikwano gyabwe, influencers, oba brands ze baagala nga bwe bateeka ebifaananyi byabwe ne vidiyo zaabwe nazo. Omukutu gwa yintaneeti: www.instagram.com 3. Twitter: Omukutu gwa microblogging ogusobozesa abakozesa okuteeka obubaka obumpi obuyitibwa "tweets," Twitter nayo erina abakozesa bangi mu Croatia. Kisobozesa abantu okugoberera akawunti ezifaayo nga basereebu, emikutu gy’amawulire, oba abantu ab’olukale ate nga kibasobozesa okugabana ebirowoozo byabwe ku nsonga ez’enjawulo nazo. Omukutu gwa yintaneeti: www.twitter.com 4. LinkedIn: Emanyiddwa ng’omukutu gw’abakugu ogusinga obunene mu nsi yonna, LinkedIn egaba emikisa eri Bannacroatia okukwatagana ne bannaabwe oba abayinza okubakozesa nga bwe balaga obukugu n’obumanyirivu bwabwe nga bayita mu nkola y’ekikugu ku yintaneeti. 5.LinkShare 网站链接分享平台 mu bakozesa Croatia nabo. 6.YouTube:Omukutu ogusinga obunene ogw'okugabana vidiyo mu nsi yonna,Abakozesa basobola okuzuula abayiiya b'ebipya abapya okuva mu buli nsonda y'eggwanga nga bwe bawa ekifo abayimbi ba wano、vloggers、ne YouTubers okulaga emirimu gyabwe. 7.Viber:App y'obubaka efaananako ne WhatsApp,viber esobozesa abakozesa okuweereza obubaka,okufuna amasimu,n'okwetaba mu mboozi z'ekibiina.Abakozesa basobola n'okugabana ebirimu eby'emikutu mingi ng'ebifaananyi,vidiyo,n'obubaka bw'amaloboozi. Nsaba omanye nti olukalala luno si lwa bujjuvu,nga bwe wayinza okubaawo emikutu/emikutu emirala egy’ebitundu egy’enjawulo egy’enjawulo mu Croatia.

Ebibiina ebinene eby’amakolero

Croatia, ensi esangibwa mu bukiikaddyo bw’obuvanjuba bwa Bulaaya, emanyiddwa olw’amakolero gaayo ag’enjawulo n’ebibiina ebikola ennyo. Bino bye bimu ku bibiina by’amakolero ebikulu mu Croatia wamu n’emikutu gyabyo: 1. Ekibiina ky’ebyenfuna ekya Croatia (Hrvatska gospodarska komora) - Ekibiina ekikulembedde ekikiikiridde bizinensi n’eby’enfuna mu Croatia. Omukutu gwa yintaneeti: http://www.hgk.hr 2. Ekibiina ekigatta abakozesa mu Croatia (Hrvatska udruga poslodavaca) - Ekitongole ekikiikiridde abakozesa ne kkampuni ezikola mu Croatia. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.hup.hr 3. Ekibiina kya bbanka mu Croatia (Hrvatska udruga banaka) - Ekibiina ekitumbula enkolagana wakati wa bbanka, okutebenkera mu by’ensimbi, n’okukulaakulanya amakolero. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.hub.hr 4. Ekibiina ekigatta abasuubuzi abatono mu Croatia (Hrvatski mali poduzetnici) - Ekibiina ekiwagira n’okulwanirira bannannyini bizinensi entonotono n’abasuubuzi mu Croatia. Omukutu gwa yintaneeti: http://hmp-croatia.com/ 5. Ekibiina ky’ebyobulambuzi ekya Croatia (Turistička zajednica Hrvatske) - Kitumbula emirimu gy’obulambuzi, emikolo, n’ebifo eby’obulambuzi okwetoloola Croatia. Omukutu gwa yintaneeti: https://croatia.hr/lu-GB/omukutu-ogw'awaka 6. Ekibiina kya Croatia Information-Technology Society (Društvo informatičara Hrvatske) - Ekibiina ky’abakugu ekigatta abakugu mu by’amasimu nga batumbula enkulaakulana mu makolero. Omukutu gwa yintaneeti: https://dih.hi.org/ 7. Ekibiina ky’abakozi b’emikono mu Croatia (Hrvatska obrtnička komora) - Kikiikirira ebirungi by’abakozi b’emikono n’abakozi b’emikono mu bitundu eby’enjawulo mu Croatia. Omukutu gwa yintaneeti: https://hok.hr/lu/omukutu gw’awaka/ 8. Union of Mechanical & Electrical Engineers/Associations – SMEEI/CMEI Associations(UDSI/SIMPLIT/SIDEA/SMART/BIT/PORINI/DRAVA)/ DRAVA layini ey’enjawulo ey’okukola nga ekozesa tekinologiya avuga amazzi - Ebibiina ebigatta bayinginiya abakola mu by’okukanika, eby’amasannyalaze, n’ennimiro ezikwatagana nabyo. Omukutu gwa yintaneeti: http://www.siao.hr/ 9. Ekitongole ky’emmere ekya Croatia (Hrvatska agencija za hranu) - Kivunaanyizibwa ku bukuumi bw’emmere n’okukwasisa omutindo mu by’obulimi n’emmere mu ggwanga. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.haah.hr/ 10. Ekibiina kya Croatia ekikola ku nkolagana n’abantu (Hrvatska udruga za odnose s javnošću) - Omukutu gw’ekikugu ogw’abakozi b’enkolagana n’abantu abatumbula enkola z’empisa n’okutumbula amakolero. Omukutu gwa yintaneeti: https://huo.hr/lu/awaka-1 Nsaba omanye nti luno si lukalala lujjuvu, naye luwa okulambika ku bibiina ebimu ebikulu eby’amakolero mu Croatia.

Emikutu gya yintaneeti egy’ebyobusuubuzi n’ebyobusuubuzi

Croatia nsi esangibwa mu Bugwanjuba bw’obuvanjuba bwa Bulaaya, emanyiddwa olw’olubalama lw’ennyanja olulungi ku nnyanja Adriatic n’obuwangwa bwayo obw’omuwendo. Wansi waliwo ezimu ku mikutu gy’eby’enfuna n’ebyobusuubuzi egyekuusa ku Croatia: 1. Ekibiina ky’ebyenfuna mu Croatia (Hrvatska Gospodarska Komora): Ekibiina ky’ebyenfuna ekya Croatia kibiina kya bizinensi ekyetongodde ekikola emirimu egy’enjawulo okuwagira emirimu gy’ebyenfuna mu Croatia. Omukutu gwabwe guwa amawulire agakwata ku mateeka ga bizinensi, emikisa gy’okusiga ensimbi, emyoleso gy’ebyobusuubuzi, n’emikolo gy’okukolagana n’abantu. Omukutu gwa yintaneeti: www.hgk.hr/en 2. Ekitongole kya Croatia ekikola ku SMEs, Innovations and Investments (HAMAG-BICRO): HAMAG-BICRO kitongole kya gavumenti ekitunuulidde okuwagira amakampuni amatonotono n’amanene (SMEs), okutumbula obuyiiya, n’okusikiriza bamusigansimbi mu Croatia. Bawa pulogulaamu z’okusonda ssente, okuwabula, emikisa gy’okukolagana n’ensi yonna, n’okufuna ensimbi za EU. Omukutu gwa yintaneeti: www.hamagbicro.hr/en 3. Minisitule y’ebyenfuna, okutandikawo emirimu n’emikono (Ministarstvo gospodarstva poduzetništva i obrta): Minisitule eno evunaanyizibwa ku kukola enkola z’ebyenfuna, okutumbula eby’obusuubuzi n’amakolero g’ebyemikono mu Croatia. Omukutu gwabwe guwa amawulire ku kusikiriza okusiga ensimbi, amateeka agafuga bizinensi, lipoota z’okunoonyereza ku katale, enteekateeka z’okutumbula okutunda ebweru w’eggwanga. Omukutu gwa yintaneeti: mgipu.gov.hr/omukutu gw’awaka-36/36 4. InvestInCroatia - Ekitongole kya Croatia ekitumbula bamusigansimbi (CIPA): CIPA kikola ng’ekitongole kya gavumenti eya wakati ekivunaanyizibwa ku kusikiriza bamusigansimbi okuva ebweru obutereevu (FDI) mu Croatia. Omukutu gwabwe guwa ebikwata ku pulojekiti z’okusiga ensimbi ezisangibwa mu bitundu eby’enjawulo nga tourism & hospitality industry oba IT sector. Omukutu gwa yintaneeti: www.investcroatia.gov.hr/en/homepage-16/16 5. Omukutu ogutumbula ebweru w’eggwanga - Republic of Croatia (EPP-Croatia): EPP-Croatia ye nkola eyeewaddeyo okutumbula ebyamaguzi bya Croatia mu nsi yonna nga egaba amawulire agakwata ku kkampuni ezitunda ebweru okuva mu makolero ag’enjawulo munda mu Croatia. Omukutu gwa yintaneeti: www.epp.hgk.hr/hp_en.htm Emikutu gino girina okukuwa okulambika okujjuvu ku mbeera y’ebyenfuna n’ebyobusuubuzi mu Croatia, n’okukuwa eby’obugagga okuwagira bizinensi, bamusigansimbi, n’abasuubuzi abagenda ebweru w’eggwanga abaagala eggwanga lino.

Emikutu gy’empuliziganya egy’okubuuza data mu by’obusuubuzi

Wano waliwo emikutu gy’empuliziganya gy’osobola okusanga ebikwata ku by’obusuubuzi bya Croatia: 1. Croatian Bureau of Statistics (CBS) - Omukutu omutongole ogwa CBS guwa ekitundu ku bibalo by’ebyobusuubuzi eby’ebweru. Osobola okufuna ebikwata ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga, ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga, n’ebbalansi y’obusuubuzi. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.dzs.hr/Luganda/ 2. TradeMap - Omukutu guno gukuwa olukusa okulaba ebibalo by’obusuubuzi bw’ensi yonna n’ebiraga okutuuka ku katale k’amawanga ag’enjawulo, omuli ne Croatia. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.trademap.org/Country_SelProductEggwanga_TS.aspx?nvpm=1%7c191%7c240%7c245%7cOMUTUNDU+%28ENSI+%29&nv5p=1%7c241%7busuubuzi+bw'omukago&nv4p=1%7c191%7ctotal+nga kwotadde+re- okutunda ebweru w’eggwanga 3. International Trade Center (ITC) - ITC egaba database esobozesa abakozesa okunoonya ebibalo by’okuyingiza n’okufulumya ebweru okusinziira ku nsi, ebintu, oba omwaka ku Croatia. Omukutu gwa yintaneeti: http://trademap.org/(S(zpa0jzdnssi24f45ukxgofjo))/Ensi_Ekitunda.aspx?nvpm=1|||||187|||2|1|2|2|(4)| EBIZINGA BYA FAROE&pType=H4#UNTradeLnk 4. Eurostat - Ofiisi y’emitindo gy’omukago gwa Bulaaya egaba ebikwata ku bipimo by’ebyenfuna eby’enjawulo, omuli n’emiwendo gy’ebyobusuubuzi by’ensi yonna ebya Croatia. Omukutu gwa yintaneeti: https://ec.europa.eu/eurostat/data/database?fedef_essnetnr=e4895389-36a5-4663-b168-d786060bca14&node_code=&lang=en 5. United Nations Comtrade Database - Database eno egaba amawulire amajjuvu ku mutendera gw’ebintu ku busuubuzi bw’ebintu eby’ensi yonna eri Croatia nga bwe kyaloopebwa amawanga agayingiza n’agafulumya ebweru. Omukutu gwa yintaneeti: https://comtrade.un.org/ Nsaba omanye nti emikutu egimu giyinza okwetaaga okwewandiisa oba okuwandiika okusobola okufuna ebikwata ku by’obusuubuzi byonna.

Ebifo bya B2b

Croatia, ensi ya Bulaaya ey’obugwanjuba bw’obuvanjuba, erina emikutu gya B2B egiwerako egikola ku makolero ag’enjawulo. Wano waliwo ezimu ku mikutu gya B2B egy’amaanyi mu Croatia wamu n’endagiriro zaabwe ez’omukutu gwa yintaneeti: 1. Crotrade - Crotrade katale ka yintaneeti akagatta bizinensi mu Croatia era nga kazisobozesa okugula n’okutunda ebintu n’obuweereza. Omukutu gwa yintaneeti: www.crotrade.com 2. Biznet.hr - Biznet.hr ye nkola ya B2B ey’enjawulo eri amakolero ga IT mu Croatia. Kisobozesa amakampuni okutumbula empeereza n’ebintu byabwe ebya ICT, okuzuula abayinza okukolagana nabo, n’okukolagana ku pulojekiti. Omukutu gwa yintaneeti: www.biznet.hr 3. Energetika.NET - Energetika.NET ye nkola ya B2B ekwata ku kitongole ky’amasannyalaze mu Croatia. Ewa amawulire agakwata ku mawulire, ebibaddewo, ttenda, emikisa gy’emirimu, okwekenneenya akatale, n’ebirala mu mulimu gw’amasannyalaze. Omukutu gwa yintaneeti: www.xxxx.com 4. Teletrgovina - Teletrgovina ye nkola ya B2B ekulembedde mu byuma by’empuliziganya mu Croatia. Bizinensi zisobola okusanga ebintu eby’enjawulo eby’amasimu nga routers, switches, cables, antennas, n’ebirala ku mukutu guno okuva mu basuubuzi ab’enjawulo okwetoloola eggwanga. 5. Akatale ka HAMAG-BICRO - HAMAG-BICRO (Croatian Agency for SMEs) kawa akatale ku yintaneeti akayunga SMEs za Croatia n’abaguzi okuva ebweru mu nsi yonna nga bayita mu mirimu gyayo egy’okutumbula eby’obusuubuzi. 6.CrozillaBiz – CrozillaBiz egaba omukutu omujjuvu ogwa B2B ogw’ebyobugagga eby’omu ttaka ogwategekebwa mu ngeri ey’enjawulo ku bintu bya bizinensi ebitundibwa oba okupangisa okwetoloola Croatia. Weetegereze: Nsaba omanye nti bulijjo kirungi okunoonyereza okw’amaanyi nga tonnaba kukozesa mikutu gino gyonna oba okukola emirimu gyonna egya bizinensi ng’oyita mu zo