TogTok

Okulaba Ensi
Ssente z’eggwanga
Omuwendo gw’ensimbi
Ennaku enkulu enkulu
Embeera y’obusuubuzi bw’amawanga amalala
Obusobozi bw’okukulaakulanya akatale
Ebintu ebitundibwa mu bbugumu ku katale
Engeri za bakasitoma ne tabu
Enkola y’okuddukanya emirimu gya Kasawo
Enkola z’omusolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga
Enkola z’omusolo ku by’amaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga
Satifikeeti ezeetaagisa okutunda ebweru w’eggwanga
Enteekateeka y’okutambuza ebintu esengekeddwa
Emikutu gy’okukulaakulanya abaguzi

Georgia, emanyiddwa mu butongole nga Republic of Georgia, nsi esangibwa ku nkulungo ya Bulaaya ey’Ebuvanjuba n’Ebugwanjuba bwa Asiya. Mu bukiikakkono eriko ensalo ne Russia, mu bukiikaddyo Armenia ne Turkey, mu buvanjuba ne Azerbaijan ate mu maserengeta ne Black Sea. Georgia eriko obuwanvu bwa square kilometers nga 69,700, erimu ebifo eby’enjawulo omuli ensozi, ebiwonvu, ebibira n’ebitundu ebiri ku lubalama lw’ennyanja. Enkula y’ensi eno erimu embeera z’obudde ez’enjawulo okuva ku bitundu eby’obutiti ku lubalama lwayo olw’amaserengeta okutuuka ku nsozi z’ensozi mu bitundu byayo eby’ensozi. Nga balina abantu nga obukadde 3.7 okutuuka mu mwaka gwa 2021 okubalirira ng’abasinga obungi ba mawanga ga Georgia aboogera olulimi Olugeorgia. Eggwanga lino lirina eby’obuwangwa bingi ebiweza emyaka enkumi n’enkumi nga bikwatibwako embuga ez’enjawulo nga Persian, Ottoman Turkic, Orthodox Christian Byzantine Empire ne Russian. Emanyiddwa mu nsi yonna olw’okukola wayini okuva emyaka egisukka mu 8,000 egiyise - ekigifuula ekimu ku bitundu ebisinga obukadde mu nsi yonna ebikola omwenge - Georgia erina eby’obulimi eby’amaanyi. Amakolero amalala amakulu mulimu okusima eby’obugagga eby’omu ttaka (naddala manganese), eby’obulambuzi , engoye n’okukola eddagala. Tbilisi ekola ng’ekibuga ekikulu ekya Georgia era ekifo ekikulu eky’ebyenfuna ng’ebikozesebwa eby’omulembe bigenda bidda mu kifo ky’ebisigaddewo ku mulembe gwa Soviet. Ebibuga ebirala ebikulu ebiwerako omuli ne Batumi ku lubalama lw’ennyanja Black Sea mu Georgia bye bisinga okwettanirwa abalambuzi olw’ebizimbe byabyo nga kw’otadde n’ebifo eby’amasanyu nga kazino. Georgia ebadde n’ebyafaayo by’ebyobufuzi ebizibu okuva lwe yafuna obwetwaze okuva mu Soviet Union mu 1991 ekyaviirako ebiseera eby’obutabeera mu ntebenkevu ebyabaddemu entalo omuli ebitundu bibiri ebyekutudde ku nnyanja Abkhazia (ebisangibwa ku nnyanja Black Sea)ne South Ossetia ebikyaliko ebitundu ebiriko enkaayana ate nga ne repubulika endala ezaawukana okukkakkana nga zeegasse mu federo ya Russia naye ensalo ezimanyiddwa mu nsi yonna zirimu ebitundu bino ebibiri ebiwambiddwa nga bikuumibwa wansi w’amagye olw’entalo ezitannaba kugonjoolwa. Wabula mu myaka egiyise,kaweefube wa gavumenti abadde assa essira ku demokulasiya,ennongoosereza mu mbeera z’abantu,okulwanyisa enguzi,okutumbula ebyenfuna,okwegatta n’ebitongole bya Euro-Atlantic, n’okulongoosa enkolagana n’amawanga ag’omuliraano. Ekifo ekirungi eggwanga lino we liri ku luguudo lwa Silk Road nakyo kivuddeko obukulu bwalyo obweyongedde mu nteekateeka z’ebyobusuubuzi n’entambula mu kitundu. Mu kumaliriza, Georgia nsi erimu abantu abangi ng’erina eby’obuwangwa eby’enjawulo, ebifo eby’enjawulo, n’ebyenfuna ebigenda byeyongera. Wadde nga waliwo okusoomoozebwa, eggwanga lino lifuba okunyweza enkolagana yalyo ne Bulaaya ate nga likuuma enkolagana yalyo ey’enjawulo.

Georgia nsi eri mu kitundu kya South Caucasus mu Eurasia. Ssente ezikozesebwa mu Georgia ziyitibwa Georgian Lari (GEL). Lari yatandikibwawo mu 1995, n’ekyusa ssente za Soviet ruble n’efuuka ssente entongole eza Georgia oluvannyuma lw’okwefuga okuva mu Soviet Union. Kitegeezebwa n'akabonero "3" era kibadde kinywevu nnyo mu kiseera kyonna kye kibaddewo. Omuwendo gwa Lari y’e Georgia gukyukakyuka okusinziira ku ssente ennene ez’ensi yonna nga ddoola ya Amerika ne Euro. Kikulu okumanya nti emiwendo gy’ensimbi giyinza okwawukana okusinziira ku nsonga ez’enjawulo ez’akatale, gamba ng’embeera y’ebyenfuna mu nsi yonna n’enkulaakulana mu by’obufuzi. Bbanka y’eggwanga eya Georgia (NBG) ekola kinene nnyo mu kulungamya n’okukuuma obutebenkevu mu katale k’ensimbi. Empeereza y’ensimbi z’ebweru esangibwa mu bbanka, ku bisaawe by’ennyonyi, ne ofiisi ezikkirizibwa okuwanyisiganya ssente mu Georgia yonna. Ebifo bino biwa ebikozesebwa okukyusa ssente ez’enjawulo okuzifuula Lari ey’e Georgia oba vice versa. Wabula kirungi okukola okuwanyisiganya ku bifo ebitongole okulaba ng’emiwendo gya bwenkanya. Kaadi z’okuwola n’okusasula zikkirizibwa nnyo mu bibuga ebinene ebya Georgia naddala mu wooteeri, mu bifo eby’okulya, mu supamaketi, ne mu bifo eby’obulambuzi. ATM nazo ziriwo okuggyayo ssente enkalu ng’okozesa kaadi z’ensi yonna; wabula kirungi okutegeeza bbanka yo ku nteekateeka zo ez’entambula nga bukyali okwewala obuzibu bwonna oba okuzibikira kaadi olw’okutunda ebintu ebweru w’eggwanga. Okutwaliza awamu, ng’otambula oba ng’okola emirimu gy’ebyensimbi mu Georgia, okutegeera omuwendo gw’ensimbi oguliwo kati ogw’okukyusa mu Georgian Lari kijja kukuyamba okuddukanya obulungi eby’ensimbi byo mu kiseera ky’obeera oba mu nkolagana ya bizinensi mu nsi eno ennungi.

Ssente eziteekebwa mu mateeka mu Georgia ye Lari y’e Georgia. Kuno kwe tukugattidde emiwendo gy’ensimbi ezimu ku nsimbi enkulu mu nsi yonna okusinziira ku Georgian Larry nga April 20, 2021: - Doola emu yenkana kkiro nga 3.43 - Euro emu eri nga 4.14 Giorgio - £1 eri nga 4.73 Georgia Larry - Doola ya Canada 1 yenkana ddoola nga 2.74 eza Georgia - Doola ya Australia 1 yenkana ne laris za Georgia nga 2.63 Nsaba mumanye nti emiwendo gy’ensimbi giyinza okukyuka mu biseera eby’enjawulo ne mu mbeera z’akatale ez’enjawulo. Nkusaba okebere mu bbanka yo oba ekitongole kyo ekiwanyisiganya ssente okufuna data esinga obutuufu.

Georgia, ensi esangibwa mu kitundu kya Caucasus mu Eurasia, erina ennaku enkulu eziwerako ezikulu ezirina amakulu mangi eri abantu baayo. Ekimu ku bikujjuko ng’ebyo lwe lunaku lw’ameefuga, olukuzibwa nga May 26th. Ennaku enkulu eno ejjukira obwetwaze bw’eggwanga lino okuva mu Soviet Union mu 1991 era nga nsonga nkulu nnyo mu byafaayo bya Georgia. Ekikujjuko ekirala eky’amaanyi ye Ssekukkulu y’Abasodokisi mu Georgia, ekuzibwa nga January 7th okusinziira ku kalenda ya Julian. Ennaku enkulu eno ey’eddiini essa ekitiibwa mu mazaalibwa ga Yesu Kristo era erina amakulu amangi mu by’omwoyo eri Abageorgia. Amaka gakuŋŋaana okuwanyisiganya ebirabo, okugenda mu kusaba kw’ekkanisa, n’okunyumirwa emmere ey’ekinnansi ey’ennaku enkulu. Paasika gwe mukolo omulala omukulu eri Abageorgia abakola enzikiriza y’Ekikristaayo. Okufaananako Ssekukkulu, Paasika egoberera kalenda ya Julian era bwe kityo egwa ku lunaku olw’enjawulo buli mwaka. Ennaku enkulu eno ey’essanyu etegeeza okuzuukira kwa Yesu Kristo era erimu obulombolombo obw’enjawulo ng’okugenda mu kkanisa mu ttumbi, okuwanyisiganya amagi aga langi eziraga obulamu obupya, n’okugabula n’ab’omu maka. Okugatta ku ekyo, Georgia ekuza olunaku lwayo olwa bendera y’eggwanga nga January 14th okussa ekitiibwa mu kabonero kaayo ak’eggwanga —bendera eriko emisalaba etaano —emanyiddwa okuva mu biseera eby’omu makkati ng’akabonero k’eggwanga n’obumu. Emikolo gy’ebyobuwangwa mu Georgia nagyo gisiimibwa mu ggwanga lyonna. Ekivvulu kya Tbilisi International Film Festival ekitegekebwa buli mwaka kiraga ebitone bya sinema mu ggwanga n’ensi yonna ate nga kitumbula okuwanyisiganya eby’obuwangwa mu bakola firimu mu nsi yonna. Ekisembayo naye nga si kitono nnyo, olunaku lwa St. George (Giorgoba) nga November 23rd lussa ekitiibwa mu St. George —omutukuvu omukuumi wa Georgia —era lukola ng’okwolesebwa kw’amalala g’eggwanga okuyita mu kukungaana kw’eddiini n’okukuza ebikujjuko mu bitundu byonna okwetoloola eggwanga. Ennaku enkulu zino zikola kinene nnyo mu kukuuma ebyafaayo, obuwangwa, ennono z’Abageorgia ate nga zikuza obumu mu bantu baayo ab’enjawulo —nga zizifuula ebitundu ebikulu mu bulamu mu nsi eno ennungi esangibwa wakati wa Bulaaya ne Asiya.

Georgia nsi esangibwa mu kitundu kya Caucasus, ku nkulungo ya Bulaaya ne Asia. Eriko ebyenfuna eby’enjawulo, ng’ebitundu ebiwerako bye biyamba mu mirimu gyayo egy’ebyobusuubuzi. Ebintu Georgia by’esinga okutunda ebweru w’eggwanga mulimu eby’obugagga eby’omu ttaka ng’ebyuma ebiyitibwa copper ores, ferroalloys, n’ebyuma ebirala. Ebintu eby’obulimi nga wayini, ebibala, entangawuuzi, ne caayi nabyo bikulu nnyo okutunda ebweru w’eggwanga. Mu myaka egiyise, Georgia efunye okusiimibwa olw’omwenge gwayo ogw’omutindo ogwa waggulu mu butale bw’ensi yonna. Ekirala, Georgia ebadde eteeka ssente mu kukulaakulanya ekitongole kyayo eky’amakolero. Okukola engoye n’engoye bifuuse biyamba nnyo mu kutunda eggwanga ebweru w’eggwanga. Omulimu gw’okukola ebitundu by’emmotoka nagwo gukula mangu. Okusobola okwanguyiza emirimu gy’ebyobusuubuzi, Georgia etadde mu nkola ennongoosereza ez’enjawulo ezigendereddwamu okutumbula embeera ya bizinensi n’okusikiriza bamusigansimbi okuva ebweru. Ewa bizinensi ezikola mu bitundu by’amakolero eby’eddembe omusolo era eyamba okufuna obutale nga bayita mu ndagaano z’ebyobusuubuzi ez’enkizo n’amawanga agawerako. Georgia esinga okusuubulagana ye Turkey; eyingiza ebyuma, mmotoka, ebiva mu mafuta okuva mu Butuluuki ate ng’efulumya eby’obugagga eby’omu ttaka n’ebintu eby’obulimi mu kuddamu. Ebirala ebikulu ebikolagana nabo mu by’obusuubuzi mulimu Russia ne China. Wadde nga bino ebirungi bibaddewo mu nkolagana y’ebyobusuubuzi mu nsi yonna mu myaka egiyise, okusoomoozebwa kukyaliwo eri abasuubuzi b’e Georgia abafulumya ebweru w’eggwanga. Ebizibu by’ebizimbe ng’emikutu gy’entambula egitamala biremesa entambula ennungi ey’obusuubuzi okuyita ku nsalo z’oku lukalu. Okugatta ku ekyo obutali bukakafu mu by’enfuna mu nsi yonna buyinza okukosa obwetaavu bw’ebintu Georgia ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga. Okutumbula embeera yaayo ey’ebyobusuubuzi okutwaliza awamu okwongera okukyusakyusa ebintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga kiyinza okuba eky’omugaso wamu n’okugenda mu maaso n’okufuba okutumbula enkolagana y’ebizimbe mu ggwanga n’ensi yonna. Note: Model response yawandiikibwa okusinziira ku kumanya okwawamu ku mbeera y’ebyobusuubuzi mu Georgia naye eyinza obutalaga data eriwo kati oba ey’omulembe mu butuufu..

Georgia esangibwa ku nkulungo ya Bulaaya ey’obuvanjuba n’amaserengeta ga Asia, erina obusobozi bungi okutumbula akatale kaayo ak’ebyobusuubuzi okuva ebweru. Eggwanga lino liri mu kifo kya magezi ng’omulyango wakati wa Bulaaya ne Asia, ekigisobozesa okukozesa obutale obw’enjawulo n’okuganyulwa mu makubo g’ebyobusuubuzi agayita ku ssemazinga. Ekimu ku bintu ebikulu Georgia by’enyweza kiri mu mbeera yaayo ennungi ey’obusuubuzi. Gavumenti etadde mu nkola ennongoosereza ez’enjawulo okutumbula obwangu bw’okukola bizinensi, okukendeeza ku bufuzi n’obuli bw’enguzi. Okugatta ku ekyo, Georgia egaba enkola y’emisolo evuganya ng’erina emiwendo emitono eri bizinensi n’abantu ssekinnoomu, ekisikiriza bamusigansimbi okuva ebweru. Ekirala, Georgia ekoze endagaano z’obusuubuzi obw’eddembe (FTAs) n’amawanga agawerako agawa emikisa mingi egy’okugaziya akatale. Mu bino mulimu endagaano ya Deep and Comprehensive Free Trade Area (DCFTA) n’omukago gwa Bulaaya (EU), okuwa abasuubuzi b’e Georgia okuyingira obutale bwa EU nga tebalina musolo. Okugatta ku ekyo, enkolagana ya FTA ne Turkey, China, Ukraine, n’amawanga amalala zigguddewo enzigi eri emikwano emipya egy’obusuubuzi. Ekifo kya Georgia ekirungi nakyo kikola kinene mu kwongera ku busobozi bwayo obw’okusuubula. Nga tugenda mu maaso n’enkulaakulana y’ebizimbe nga pulojekiti y’eggaali y’omukka okuva e Baku-Tbilisi-Kars egatta eggaali y’omukka eya Azerbaijan - Georgia - Turkey n’okuzimba omwalo gw’ennyanja Anaklia Deep Sea ku lubalama lw’ennyanja Black Sea; enteekateeka zino zigenda kwanguyiza entambula y’ebyamaguzi okuva e Bulaaya okutuuka mu Asia awatali kusoomoozebwa. Eggwanga lyewaanira ku bakozi abasomye ennyo nga bakuguse mu bintu ebyenjawulo nga ebyobulimi, ebyobulambuzi, ne tekinologiya. Newankubadde, Banka y’ensi yonna essa Georgia ku ntikko ku muwendo gwayo ogw’obwangu okupangisa ogusobozesa bizinensi okuwandiika abantu mu ngeri ennungi. Ekibiina kino eky’ebitone kiyamba mu kwongera okuvuganya. Kaweefube wa Georgia ow’okukyusakyusa mu by’enfuna byayo avuddemu ebirungi mu myaka egiyise. Ebitundu by’ennono nga okukola omwenge bigenda bigaziya okubeerawo mu butale bw’ensi yonna; Wayini z’e Georgia zafuna okusiimibwa mu nsi yonna olw’omutindo gwazo ogw’enjawulo. Mu kumaliriza, Okugatta embeera za bizinensi ennungi, . ekifo eky’obukodyo mu by’ettaka, . endagaano ez’enjawulo ez’obusuubuzi obw’eddembe, . pulojekiti z’okutumbula ebizimbe n’abakozi abasomye kiraga nti Georgia erina obusobozi obw’amaanyi obutakozesebwa mu katale kaayo ak’ebyobusuubuzi okuva ebweru. Kaweefube w’okwongera okutumbula akatale n’enkola ezigendereddwamu okutumbula okutunda ebweru w’eggwanga asobola okusitula ennyo Georgia okubeerawo mu by’enfuna by’ensi yonna.

Okulonda ebintu ebitundibwa ennyo ku katale k’ebyobusuubuzi mu Georgia okuva ebweru kikulu nnyo okusobola okutuuka ku buwanguzi mu katale k’ensi yonna. Wano waliwo amagezi ku ngeri y’okulondamu ebintu ebituufu: 1. Okunoonyereza n’okwekenneenya akatale: Okutegeera emitendera eriwo kati, abaguzi bye baagala, n’obwetaavu mu katale k’obusuubuzi bw’ebweru mu Georgia. Laba ebituli byonna oba emikisa egitakozesebwa. 2. Lowooza ku buwangwa n’ebyetaago by’omu kitundu: Lowooza ku buwangwa bw’omu Georgia, omuli ennono, empisa, n’engeri y’obulamu gy’oyagala. Kino kijja kukuyamba okuzuula ebintu ebikwatagana n’abantu b’omu kitundu. 3. Essira lisse ku butale obutonotono: Noonya ebika by’ebintu eby’enjawulo ebirina bakasitoma abatono naye nga beewaddeyo mu Georgia. Bw’otunuulira ebitundu by’abaguzi ebitongole, osobola okwawula by’owaayo ku by’ovuganya n’ozimba bakasitoma abeesigwa. 4. Weekenneenye okuvuganya: Soma ebiweebwayo by’abakuvuganya okutegeera ebitundibwa obulungi mu katale k’obusuubuzi bw’ebweru mu Georgia. Laba ebituli oba ebitundu byonna mw’osobola okuwa omuwendo oba enjawulo ennungi. 5. Omutindo kikulu: Kakasa nti ebintu by’olonze bituukana n’omutindo ogw’awaggulu ng’Abageorgia batwala ebintu eby’omutindo ng’ekikulu. Teekawo enkolagana n’abasuubuzi abeesigika abasobola okuwa ebintu eby’omutindo buli kiseera. 6. Okukozesa emikutu gy’obusuubuzi ku yintaneeti: Kozesa emikutu gya yintaneeti nga emikutu gy’obusuubuzi ku yintaneeti okutuuka ku bantu bangi okusukka amaduuka amatuufu mu katale k’obusuubuzi bw’ebweru mu Georgia. 7.Kozesa ebikozesebwa mu kutunda ku yintaneeti:: Kozesa emikutu gy’empuliziganya, kampeyini z’okulanga mu ngeri ya digito ezigendereddwamu, okulongoosa yingini z’okunoonya (SEO), n’obukodyo bw’okutunda ebirimu okutumbula ebintu byo eby’okutunda eby’ebbugumu by’olonze mu ngeri ennungi. . . 10.Adaptability : Be flexible nga olondoola enkyukakyuka mu katale k'obusuubuzi ebweru n'okuddamu amangu emitendera emerging, preferences ,n consumer demands. Bulijjo okwekenneenya n’okukyusakyusa enkola yo ey’okulonda ebintu okusobola okusigala ng’okwatagana mu katale ka Georgia akakyukakyuka.

Georgia, ensi esangibwa ku nkulungo ya Bulaaya ey’Ebuvanjuba ne Asiya ey’amaserengeta, erina engeri zaayo ez’enjawulo ez’engeri za bakasitoma n’ebintu ebiziyizibwa. Okutegeera bino kiyinza okutumbula ennyo enkolagana ya bizinensi mu ggwanga lino ery’enjawulo. Ekisooka, kikulu okumanya nti Abageorgia enkolagana ey’obuntu n’okwesiga ng’ekikulu. Okuzimba enkolagana nga tonnaba kwenyigira mu kukubaganya ebirowoozo ku bizinensi kikulu nnyo. Basinga kwagala kukola bizinensi n’abantu be bamanyi era be beesiga, ekiyinza okwetaagisa okusisinkana enfunda n’enfunda oba okukuŋŋaana awamu. Ekirala, okukuuma obudde si kwa maanyi nga bwe kiri mu buwangwa obumu. Enkiiko ziyinza okutandika ekikeerezi olw’emboozi ezitali ntongole oba abagenyi abatasuubirwa. Kyokka kikyatwalibwa ng’okuwa ekitiibwa okutuuka mu budde ng’omuntu omugwira oba ow’ebweru. Ekirala ekyeyoleka ku bakasitoma b’e Georgia kwe kukwatagana kwabwe n’obweyamo obw’ekiseera ekiwanvu okusinga amagoba ag’ekiseera ekitono. Basalawo ku kuzimba omukwano okusinga okulowooza ku by’ensimbi byokka. Mu ngeri y’empuliziganya, okutwalira awamu Abageorgia teba butereevu era baagala nnyo olulimi olw’empisa ne mu nteeseganya. Kikulu okulaga ekitiibwa nga weewala okweyisa mu ngeri ey’okulwanagana oba obukodyo bw’okutunda obw’obukambwe. Bw'oba olya ne bakasitoma b'e Georgia, kya mpisa okunywa ennyo omwenge ogw'ekinnansi oguyitibwa "qvevri." Wabula okunywa ennyo omwenge kulina okwewalibwa kuba kuyinza okukosa okusalawo n’endowooza y’abakugu. Okugatta ku ekyo, kimanye nti abantu b’omu Georgia batwala ensengeka y’ebifo ng’ekikulu era bassa ekitiibwa mu myaka n’obukulu. Okwogera ku bantu ng'okozesa ebitiibwa byabwe oba okukozesa ebigambo ebitongole eby'ekitiibwa (nga "Mr." oba "Ms.") kiraga empisa era kiraga empisa entuufu. Ekisembayo, kyetaagisa nnyo okwemanyiiza empisa z’omu kitundu nga tonnaba kukola bizinensi mu Georgia. Okugeza nga: - Omukono ogwa kkono gutwalibwa nga ogutali mulongoofu; n’olwekyo okukozesa omukono ogwa ddyo okulamusa oba okuwanyisiganya ebintu kye kisinga okwettanirwa. - Weewale okukubaganya ebirowoozo ku nsonga z'ebyobufuzi ezikulu nga entalo za Abkhazia ne South Ossetia. - Okwambala mu birowoozo kulina okwetegereza ng’ogenda mu nkiiko – engoye entongole ziraga obukugu so ng’ate okwambala okw’akaseera obuseera kuyinza okutunuulirwa obubi. Nga ategeera engeri zino eza bakasitoma n’okussa ekitiibwa mu mpisa z’obuwangwa mu Georgia ng’akola bizinensi, omuntu asobola okuteekawo enkolagana ennungi era ey’ekiseera ekiwanvu ne bakasitoma b’e Georgia.

Enkola y’okuddukanya emisolo n’ebintu ebirina okulowoozebwako mu Georgia: Georgia esangibwa ku nkulungo ya Bulaaya ey’Ebuvanjuba n’amaserengeta ga Asiya, erina enkola emanyiddwa obulungi ey’okuddukanya emisolo okulung’amya okuyingira n’okufuluma kw’ebyamaguzi n’abantu ssekinnoomu. Wano waliwo ebintu ebikulu n’ebintu ebikulu ebirina okulowoozebwako ku nkola ya Georgia ey’okukola emisolo. 1. Ebiragiro bya Kasawo: - Abatambuze bonna omuli ne bannansi ba Georgia balina okulangirira oba batambuza ddoola ezisoba mu 10,000 oba ezikyenkanankana nazo mu ssente z’ebweru. - Ebintu ebimu nga emmundu, ebiragalalagala, ebintu eby’obulimi, eby’edda eby’omuwendo oba ebitundu by’emikono byetaaga olukusa oba ebiwandiiko eby’enjawulo okuyingiza/okufulumya ebweru. - Ebintu by’omuntu abagenyi bye baleeta okukozesa bo bennyini tebitera kwetaaga kulangirirwa. - Waliwo obukwakkulizo ku by’okulya ng’ennyama n’amata. Kirungi okukebera ebiragiro ebisembyeyo nga tonnayingira n’ebintu ng’ebyo. 2. Ebyetaago bya Visa: - Okusinziira ku ggwanga lyo, oyinza okwetaaga viza okuyingira Georgia. Kakasa nti okebera ebisaanyizo bya viza ebikwata ku nsi yo nga tonnatambula. 3. Emisolo gy’okuyingiza ebintu mu ggwanga: - Ebintu ebimu ebiyingizibwa mu Georgia biyinza okusasulwa emisolo gya kasitooma okusinziira ku muwendo gwabyo. Kikulu okutegeera emiwendo gy’emisolo egikolebwa nga bukyali bw’oba oteekateeka okuleeta ebintu byonna eby’obusuubuzi. 4. Ebintu Ebikugirwa/Ebikugirwa: - Ebintu ebimu nga ebiragalalagala, ssente ez’ebicupuli oba ebintu ebityoboola eddembe ly’obuntu bikugirwa nnyo okuyingira/okufuluma Georgia. 5.Enkola y’okulangirira mu byuma bikalimagezi: - Okusobola okulongoosa emitendera gy’okulangirira ebyamaguzi ku nsalo za Georgia (ebisaawe by’ennyonyi/emyalo gy’ennyanja), enkola y’okulangirira eby’amaguzi mu byuma bikalimagezi eri ku mutimbagano eri abantu ssekinnoomu ne bizinensi nga tebannatuuka/kusimbula. 6.Enkola ya Kasawo: -Okwanjula ebiwandiiko by’entambula ebituufu (passport) nga obuuziddwa abaserikale abakola ku by’okuyingira mu ggwanga ku myalo gy’okuyingira/okusimbula. -Abakungu ba Kasawo bayinza okwekenneenya emigugu nga bayita mu sikaani/ebyuma ebikuba ebifaananyi ku bisaawe by’ennyonyi/emyalo gy’ennyanja nga tebannaba/okukakasa nti amateeka/ebintu ebikugirwa bigoberera . -Nga basimbula kisoboka okuba nti abakungu ba Kasawo bayinza okwekenneenya emigugu nga bayita mu byuma bya sikaani/x-ray okukakasa nti bigoberera amateeka n’okuzuula ebintu byonna ebikugirwa. 7. Sigala ng’omanyi: - Kirungi okubeera ng’omanyi ku mateeka ga Kasawo agasembyeyo, kubanga gayinza okukyuka oluusi n’oluusi. Weebuuze ku mikutu gya gavumenti emitongole oba tuukirira embassy/consulate ya Georgia ekuli okumpi okufuna amawulire ag’omulembe. Jjukira nti okugoberera amateeka n’ebiragiro ebikwata ku kasitooma mu Georgia kijja kulaba ng’enkola y’okuyingira/okufuluma egenda bulungi. Nyumirwa olugendo lwo e Georgia!

Enkola ya Georgia ey’emisolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga egenderera okutumbula enkulaakulana mu by’enfuna n’okusikiriza bamusigansimbi okuva ebweru. Eggwanga lino ligoberera enkola y’ebyobusuubuzi ey’eddembe ekubiriza eby’obusuubuzi eby’eddembe n’okutumbula enkulaakulana mu by’enfuna. Mu Georgia, omuwendo gw’emisolo egy’okuyingiza ebintu mu ggwanga okutwalira awamu mutono nnyo bw’ogeraageranya n’amawanga amalala mangi. Ebyamaguzi ebisinga biba n’omusolo ogw’enjawulo ogw’okuyingiza ebintu mu ggwanga ogwa 0% oba omuwendo ogw’enjawulo buli yuniti oba obungi obuyingizibwa mu ggwanga. Emmere enkulu, gamba ng’eŋŋaano, kasooli, omuceere, ne ssukaali erina omusolo gwa zero ku buli kikumi ogusoloozebwa ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga. Enkola eno eyamba okulaba ng’emmere efuna n’okubeera n’ebbeeyi eri abantu. Ebyuma n’ebikozesebwa ebiyingizibwa mu ggwanga ebikozesebwa mu makolero nabyo bisoloozebwako emisolo gya zero ku buli kikumi. Enkola eno egenderera okwanguyiza okuzza amakolero ku mulembe n’okugaziya mu Georgia. Okukubiriza okussa ssente mu bitongole ebikozesa kapito omungi kiyamba okutondawo emirimu emipya n’okwongera ku bivaamu. Mu mbeera ezimu nga waliwo ebikolebwa mu ggwanga oba nga kyetaagisa okukuuma, ebintu ebitongole biyinza okwolekagana n’emisolo egy’amaanyi okuva ku bitundu 5% okutuuka ku bitundu 30%. Wabula emisolo gino egy’oku ntikko gissibwa mu ngeri elondamu ku bintu ng’ebyokunywa, sigala ebikosa nnyo eby’obulamu bw’abantu. Ekirala, Georgia etadde mu nkola endagaano nnyingi ez’obusuubuzi obw’eddembe (FTAs) n’amawanga ag’enjawulo mu nsi yonna. Endagaano zino zigenderera okukendeeza ku biziyiza eby’obusuubuzi nga bayita mu kusinga ebintu ebimu ebiyingizibwa okuva mu mawanga ag’omukago. Nga yeetaba mu ndagaano za FTA n’amawanga amanene mu nsi yonna, Georgia enoonya akatale akalungi ku by’etunda ebweru w’eggwanga ate ng’enyumirwa emisolo egyakendeezeddwa ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga okuva mu mawanga ag’omukago. Okutwaliza awamu, enkola ya Georgia ey’emisolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga essira erisinga kulissa ku kukuuma ebyenfuna ebiggule ebiyamba emirimu gya bizinensi z’ensi yonna ate ng’ekuuma amakolero amakulu ag’omunda bwe kiba kyetaagisa.

Georgia nsi esangibwa mu kitundu kya Caucasus ku nkulungo ya Bulaaya ey’Ebuvanjuba n’Ebugwanjuba bwa Asiya. Eggwanga litaddewo enkola ennungi ey’okusolooza emisolo okusobola okutumbula amakolero gaayo agatunda ebweru w’eggwanga. Ebintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga okuva e Georgia bisoloozebwa emisolo egy’enjawulo okusinziira ku kika ky’ebintu. Ekika ky’omusolo ogusinga okuteekebwa ku bintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga gwe musolo ogwongezeddwa ku muwendo (VAT). Emiwendo gya VAT mu Georgia giva ku 0% okutuuka ku 18%. Wabula ebintu ebimu ng’ebikozesebwa mu kujjanjaba, emmere, n’ebiva mu bulimi biyinza okusonyiyibwa oba nga bikendeezeddwa ku miwendo. Ng’oggyeeko omusolo gwa VAT, waliwo emisolo emirala egiwerako egiyinza okukozesebwa ku bintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga. Mu bino mulimu emisolo egy’ebintu ebikozesebwa mu bulamu obwa bulijjo, egisoloozebwa ku bintu ebitongole ng’omwenge ne taaba; emisolo gya kasitooma gavumenti ya Georgia gy’eteeka ku bintu ebimu ebiyingizibwa mu ggwanga oba ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga; n’ebisale by’obutonde bw’ensi ku bintu ebiyinza okukosa obutonde bw’ensi. Okusobola okukubiriza eby’obusuubuzi by’ebweru n’okusikiriza bamusigansimbi, Georgia egaba enkola y’omusolo ey’enkizo eri amakampuni agakola emirimu gy’okutunda ebweru w’eggwanga. Kkampuni ezitwala ebweru w’eggwanga zisobola okuganyulwa mu kusonyiyibwa oba okukendeeza ku musolo ku nfuna y’ebitongole singa zituukana n’emitendera egy’enjawulo egyateekebwawo gavumenti ya Georgia. Ekirala, Georgia etadde mu nkola endagaano z’ebyobusuubuzi eby’eddembe n’amawanga agawerako n’ebibiina by’omu kitundu nga Turkey, Ukraine, amawanga ga CIS, China (Hong Kong), amawanga agali mu kibiina kya European Free Trade Association (EFTA) n’amalala. Endagaano zino zigenderera okukendeeza ku biziyiza eby’obusuubuzi nga baggyawo oba okukendeeza ku misolo gy’okuyingiza ebintu mu ggwanga wakati w’amawanga ageetabye mu nteekateeka eno. Okutwaliza awamu, enkola ya Georgia ey’okusolooza omusolo ku by’amaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga egenderera okuleetawo embeera ennungi ey’obusuubuzi eri abasuubuzi abafulumya ebweru w’eggwanga ng’ewa ebisikiriza ng’okukendeeza ku miwendo gya VAT ku bintu ebimu n’okuyisa omusolo ogw’enkizo eri amakampuni agasuubula ebweru w’eggwanga. Okugatta ku ekyo, endagaano z’ensi yonna ez’obusuubuzi obw’eddembe zikola ng’ekintu ekikulu mu kugaziya akatale eri abasuubuzi b’e Georgia abafulumya ebweru w’eggwanga ate nga zikendeeza ku misolo egy’okuyingiza ebintu mu ggwanga wakati w’amawanga agali mu mukago.

Georgia nsi esangibwa mu kitundu kya Caucasus, ku nkulungo ya Bulaaya ey’Ebuvanjuba n’Ebugwanjuba bwa Asiya. Kimanyiddwa olw’ebifo eby’enjawulo, ebyafaayo bingi, n’obuwangwa obw’enjawulo. Mu myaka egiyise, Georgia essira eritadde ku kugaziya katale kaayo ak’okutunda ebweru w’eggwanga n’okutumbula eby’obusuubuzi by’ebweru. Okusobola okulaba ng’ebintu by’etunda ebweru bituuka ku mutindo n’okugoberera amateeka, Georgia etadde mu nkola enkola y’okukakasa nti ebintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga. Satifikeeti eno ekakasa nti ebintu bituukana n’omutindo n’ebiragiro ebimu ebiteekebwawo ab’obuyinza mu ggwanga n’ensi yonna. Gavumenti ya Georgia evunaanyizibwa ku kugaba satifikeeti ez’enjawulo ez’okutunda ebweru w’eggwanga okusinziira ku ngeri y’ebyamaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga. Satifikeeti zino ziyinza okubeeramu satifikeeti z’obuyonjo oba ez’obulamu ku bintu ebikolebwa mu bulimi, satifikeeti z’obuyonjo bw’ebimera ku bimera n’ebiva mu bimera, satifikeeti z’obulamu bw’ebisolo ku bintu ebikwatagana n’ebisolo, wamu n’ebbaluwa ezikakasa omutindo ogw’omutindo. Abatunda ebweru w’eggwanga mu Georgia balina okusaba satifikeeti zino nga bayita mu bitongole bya gavumenti ebikwatibwako nga Minisitule y’ebyobulimi oba Minisitule y’ebyenfuna. Enkola y’okusaba erimu okuwa ebiwandiiko ebyetaagisa ebiraga nti ogoberera omutindo ogukolebwa. Okukebera era kuyinza okukolebwa okukakasa okugoberera nga tebannaba kuwa satifikeeti. Okufuna satifikeeti y’okutunda ebweru w’eggwanga mu Georgia kiwa ebirungi ebiwerako eri abatunda ebweru w’eggwanga. Okusookera ddala, kiyamba okulaga okugoberera omutindo gw’ensi yonna ekyongera obwesige bw’abaguzi mu bintu by’e Georgia. Okugatta ku ekyo, kyanguyiza okutuuka ku katale nga kikakasa nti ebintu ebifulumizibwa ebweru bituukana n’ebisaanyizo ebyateekebwawo amawanga oba ebitundu ebigendereddwamu. Kikulu okumanya nti ebyetaago ebitongole biyinza okwawukana okusinziira ku nsi gy’ogenda oba ekika ky’ebintu ebikwatibwako. Abatunda ebweru bakubirizibwa okunoonyereza ennyo ku mateeka g’obutale obugendererwamu nga tebannasaba satifikeeti. Okutwaliza awamu, enkola ya Georgia ey’okukakasa eby’amaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga ekola kinene nnyo mu kuteekawo erinnya eryesigika eri ebyamaguzi bya Georgia ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga mu nsi yonna ate nga bakakasa nti bagoberera omutindo gw’omutindo mu bitundu eby’enjawulo.

Georgia nsi esangibwa ku nkulungo ya Western Asia ne Eastern Europe, era erimu emikisa egy’enjawulo egy’okutambuza ebintu. Bino bye bimu ku biteeso ku by’okutambuza ebintu mu Georgia: 1. Ekifo ekirungi: Georgia ekola ng’ekifo ekigatta Bulaaya ne Asia, ekigifuula ekifo ekirungi eky’entambula. Okubeera okumpi n’obutale obunene nga Russia, Turkey, Azerbaijan, Iran, n’amawanga ga Central Asia kiwa enkizo ey’obukodyo eri emirimu gy’okutambuza ebintu. 2. Ebikozesebwa mu by’entambula: Georgia etadde ssente nnyingi mu by’entambula yaayo okusobola okwanguyiza emirimu gy’okutambuza ebintu mu ngeri ennungi. Eggwanga lyewaanira ku nguudo ezirabiriddwa obulungi ezigatta ebibuga ebinene n’ebitundu ebisobozesa okutambuza obulungi ebyamaguzi ku lukalu. 3. Emyalo: Georgia erimu emyalo egy’omulembe egiwerako ku lubalama lw’ennyanja Black Sea nga emyalo gya Poti ne Batumi. Emyalo gino giwa omukutu omulungi ennyo ku butale bw’ensi yonna nga giyita mu layini z’emmeeri eza bulijjo era giwa enkwata ennungi ey’emigugu omuli ne konteyina. 4. Okuyungibwa kw’ennyonyi: Ekisaawe ky’ennyonyi e Tbilisi kikola ng’omulyango omukulu ogw’ennyonyi okutambuza emigugu mu Georgia. Ewa enkolagana ey’obutereevu ku bifo eby’enjawulo eby’ensi yonna, ekisobozesa okutambuza emigugu mu nnyonyi mu bwangu. 5. Endagaano z’ebyobusuubuzi eby’eddembe: Eggwanga lino litadde omukono ku ndagaano z’ebyobusuubuzi ez’eddembe eziwerako n’amawanga agawerako mu nsi yonna, omuli omukago gwa Bulaaya (EU), Commonwealth of Independent States (CIS), China, Turkey, n’ebirala, okukendeeza ku biziyiza eby’obusuubuzi n’okutumbula entambula y’ensi yonna ebyokukola. 6. Ebifo eby’okuterekamu sitoowa: Ebikozesebwa mu kutereka sitoowa mu Georgia biteredde okumala emyaka ng’ebifo eby’omulembe ebirimu tekinologiya ow’omulembe nga enkola za RFID okulondoola ebintu mu ngeri ennungi. 7. Enkola za Kasawo: Ab’obuyinza mu Georgia bakoze emitendera okwanguyiza enkola za Kasawo ekikendeeza nnyo ku kulwawo okukwatagana n’enkola y’okuyingiza oba okutunda ebweru w’eggwanga. . 9. Zooni z’enkulaakulana mu by’enfuna: Zooni ez’enjawulo ez’ebyenfuna eziteereddwawo munda mu ggwanga ziwa ebisikiriza ebisikiriza ng’okusonyiyibwa omusolo oba okukendeeza ku miwendo ku musolo ku nfuna y’ebitongole ebiganyula amakampuni agatambuza ebintu mu ngeri y’okukendeeza ku nsaasaanya. 10. Obuwagizi bwa Gavumenti: Gavumenti ya Georgia emanyi obukulu bw’ekitongole ky’okutambuza ebintu era etadde mu nkola enkola okukubiriza enkulaakulana yaakyo. Ewa obuwagizi, okuteeka ssente, n’okusikiriza okutumbula enkulaakulana y’ebikozesebwa mu kutambuza ebintu mu ggwanga. Mu kumaliriza, ekifo kya Georgia ekirungi, eby’entambula ebinywevu, emyalo n’ebisaawe by’ennyonyi ebikola obulungi, endagaano ennungi ez’ebyobusuubuzi, ebifo eby’okuterekamu sitoowa wamu n’enkola za Kasawo erongooseddwa bigifuula ekifo ekisikiriza okukola emirimu egy’enjawulo egy’okutambuza ebintu. Olw’obuwagizi bwa gavumenti n’embeera ya bizinensi ekulaakulana, Georgia yeetegese okufuuka omuzannyi ow’amaanyi mu mirimu gy’obusuubuzi mu kitundu n’ensi yonna.

Emyoleso gy’ebyobusuubuzi emikulu

Georgia nsi esangibwa ku nkulungo y’amaserengeta ga Asiya ne Bulaaya ey’Ebuvanjuba. Emyaka bwe gizze giyitawo, efunye enkolagana ey’amaanyi mu by’obusuubuzi mu nsi yonna era n’eteekawo emikutu emikulu egy’okunoonya ebyamaguzi okuva mu nsi yonna. Okugatta ku ekyo, Georgia etegeka emisomo gy’ebyobusuubuzi n’emyoleso egy’amaanyi egiwerako egisikiriza abaguzi okuva mu mawanga ag’enjawulo. Mu kitundu kino, tujja kwetegereza ezimu ku mikutu gya Georgia egy’amaanyi egy’okugula ebintu mu nsi yonna era tulage emisomo gy’ebyobusuubuzi mitono egy’amaanyi. Omukutu gumu omukulu ogw’ensi yonna ogw’okugula ebintu mu Georgia kwe kubeera mmemba mu kibiina ky’ensi yonna eky’ebyobusuubuzi (WTO). Nga mmemba, Georgia eganyulwa mu ndagaano ez’enjawulo eziyamba obusuubuzi bw’ensi yonna n’okukubiriza okusiga ensimbi okuva ebweru. Okubeera ekitundu ku kibiina kino kiggulawo amakampuni g’e Georgia enzigi okukwatagana n’abaguzi ab’ensi yonna n’okugaziya akatale kaago. Engeri endala enkulu ey’okutuuka ku butale bw’ensi yonna kwe kuyita mu ndagaano z’ebyobusuubuzi ez’amawanga gombi. Georgia ekoze endagaano n’amawanga agawerako nga China, Turkey, Ukraine, Azerbaijan, Armenia, n’amalala mangi. Endagaano zino ziwa abasuubuzi enkizo nga zikendeeza ku misolo gy’okuyingiza ebintu mu ggwanga oba okuziggyawo ddala mu mbeera ezimu. Ekirala, Free Industrial Zones (FIZs) zikola kinene mu kusikiriza bamusigansimbi okuva ebweru (FDI) mu ggwanga wamu n’okutumbula amakolero agatunuulidde okutunda ebweru w’eggwanga. FIZs ziwa enkola ennyangu ey’okuddukanya emirimu, emiganyulo gy’omusolo, empeereza y’okukwasaganya emisolo eri abakola ebintu oba bizinensi ezikola mu zooni zino. Mu nsonga z’emyoleso gy’ebyobusuubuzi n’emikolo egitegekebwa mu Georgia buli mwaka oba emirundi mingi omwaka gwonna: 1. Ekifo eky’okwolesezaamu eby’ensi yonna ekya Tbilisi: Kisangibwa mu kibuga ekikulu Tbilisi; etegeka emyoleso mingi egikwata ku bitundu eby’enjawulo nga omwoleso gw’ebyuma ebirongoosa emmere & tekinologiya; ebikozesebwa mu kuzimba; eby'embaawo; ebyuma ebipakinga & okukuba ebitabo; ebyuma ebikola engoye & omwoleso gw'engoye z'emisono. 2. Batumi Medshow: Omwoleso guno gussa essira ku mpeereza y’obulambuzi bw’ebyobujjanjabi omuli ekitongole ky’ebikozesebwa mu by’obujjanjabi & supplies ekitegekebwa buli mwaka mu kibuga Batumi. 3.Ambiente Caucasus - Omwoleso gw’ensi yonna ogw’ebyobusuubuzi ogw’ebintu ebikozesebwa: Omukutu aboolesa mwe balaga ebintu ebikwata ku kitongole ky’ebintu by’omu maka & ebikozesebwa gubeerawo buli mwaka mu ExpoGeorgia Exhibition Center, Tbilisi. 4. Caucasus Build: Omukolo omukulu mu mulimu gw’okuzimba nga ebikozesebwa mu kuzimba, ebizimbe & dizayini byolesebwa. Omwoleso guno gugatta abakola ebintu, abagaba ebintu, abakola kontulakiti, n’abakugu abalala. 5. Wine and Gourmet Japan - Georgia yeetaba mu mukolo guno ogutegekebwa buli mwaka mu kibuga Tokyo okulaga wayini zaayo n’emmere ey’ekinnansi eri abalabi b’e Japan. 6. Anuga: Wadde nga tetegekebwa mu Georgia yennyini, abakola emmere mu Georgia beetaba nnyo mu mwoleso guno ogw’amaanyi mu nsi yonna ogw’obusuubuzi bw’emmere ogutegekebwa buli mwaka mu kibuga Cologne ekya Bugirimaani. Ekola ng’omukutu gw’okuyunga abasuubuzi b’e Georgia abasuubula ebweru w’eggwanga n’abaguzi okuva mu nsi yonna. Zino ze zimu ku mikutu n’emyoleso egy’amaanyi egy’ensi yonna egy’okugula ebintu Georgia gy’ewa. Nga bakozesa emikisa gino, bizinensi zisobola bulungi okugaziya emikutu gyazo egy’okutunda mu nsi yonna ate nga ziraga n’ebintu eby’enjawulo eby’omu Georgia eri abaguzi ab’ensi yonna.

Emikutu gy’okunoonya egya bulijjo

Mu Georgia, emikutu gy’okunoonya egisinga okukozesebwa gye gino wammanga: 1. Google - Omukutu gw'okunoonya ogusinga mu nsi yonna. Ewa empeereza ez’enjawulo omuli okunoonya ku mukutu, ebifaananyi, vidiyo, amawulire, maapu, n’ebirala. Omukutu gwa yintaneeti: www.google.com.ge 2. Yandex - Enkola y’okunoonya emanyiddwa ennyo mu Russia era ekozesebwa nnyo mu Georgia nayo. Ewa ebivudde mu kunoonya ku mukutu ebijjuvu wamu n’empeereza endala enkulu nga maapu n’ebifaananyi. Omukutu gwa yintaneeti: www.yandex.com.tr 3. Bing - Enkola ya Microsoft ey’okunoonya egaba ebivudde mu kunoonya ku mukutu okufaananako ne Google ne Yandex naye ng’erina ebintu byayo eby’enjawulo ng’ekifaananyi ky’olunaku ku mukutu gw’awaka. Omukutu gwa yintaneeti: www.bing.com 4. Yahoo - Wadde nga kati temanyiddwa nnyo mu nsi nnyingi, Yahoo ekyalina abakozesa bangi mu Georgia. Ewa okunoonya ku mukutu okwa bulijjo awamu n’amawulire, empeereza ya email, n’ebirala. Omukutu gwa yintaneeti: www.yahoo.com 5. Baidoo- Empeereza ya yintaneeti eyesigamiziddwa ku China nga nayo ekola enkola ennywevu ey’okunoonya olw’ebigendererwa eby’enjawulo okufaananako ne Google oba Bing. Omukutu gwa yintaneeti: www.baidu.com Kikulu okumanya nti wadde nga zino ze mikutu gy’okunoonya egyakozesebwa ennyo mu Georgia; abantu abamu bayinza okwagala okukozesa ez’enjawulo okusinziira ku bye baagala oba ebyetaago ebitongole.

Emiko emikulu egya kyenvu

Olupapula olukulu olwa kyenvu mu Georgia lulimu bino wammanga: 1. Yellow Pages Georgia: Eno ye ndagiriro entongole ku yintaneeti eri bizinensi mu Georgia. Ewa olukalala lw’amakolero ag’enjawulo omuli eby’okulya, wooteeri, abasuubuzi, abasawo, bannamateeka, n’ebirala. Osobola okugifuna ku https://www.yellowpages.ge/. 2. Allbiz Georgia: Allbiz ye katale k'ensi yonna aka B2B akakola mu Georgia. Kikusobozesa okunoonya abagaba ebintu, abakola ebintu, n’abagaba empeereza mu bitundu eby’enjawulo ng’okuzimba, ebyobulimi, empeereza ya IT, eby’obulambuzi, n’ebirala bingi ebikwata ku Georgia. Omukutu gwabwe guli https://ge.all.biz/en/. 3. 1188.ge: Dayirekita eno ey’oku yintaneeti egaba olukalala lwa bizinensi mu biti ebingi nga wooteeri & eby’okulya, ebifo eby’amaduuka & supamaketi wamu ne kkampuni ezikola emirimu egy’enjawulo ng’entambula oba empeereza y’okuddaabiriza amaka mu Georgia. Osobola okugenda ku mukutu gwabwe ogwa yintaneeti ku http://www.wapieqimi.com/. 4. Zoominfo: Wadde nga tessa maanyi gokka ku Georgia bizinensi zokka,Zoominfo eyamba abantu okuzuula amakampuni nga bawa amawulire ku bizinensi mu nsi yonna.Ng’oggyeeko ebikwata ku kkampuni,osobola okufuna amagezi amatuufu ku buli kkampuni omuli obunene,okutandikawo ebyafaayo,n’okuteeka emirimu .Osobola okugikebera ku https://www.zoominfo.com/ . 5. ქართ-Card.ge: Omukutu guno gukuwa amawulire agakwata ku bisaanyizo n’ebintu eby’enjawulo okuva mu bizinensi ez’enjawulo ezikola munda mu ggwanga.Kino kya mugaso naddala ng’onoonya ddiiru oba pulomoota ez’enjawulo.Osobola okukisanga ku http:// kartacard.ge/lu/ekikulu Zino ze zimu ku dayirekita z’olupapula olwa kyenvu ezikulembedde ezisangibwawo okuzuula bizinensi n’obuweereza mu Georgia.Bw’oba onoonya amakolero oba ebitundu ebitongole munda mu ggwanga,kiyinza okuba eky’omugaso okunoonyereza ku ndagiriro endala eziyinza okukola ku byetaago ebyo.Ssuubi nti kino kiyamba!

Emikutu emikulu egy’obusuubuzi

Georgia nsi esangibwa ku nkulungo ya Bulaaya ey’Ebuvanjuba ne Asiya ey’amaserengeta. Wadde nga ntono, evuddeyo ng’akatale akakula ak’emikutu gy’obusuubuzi ku yintaneeti. Bino bye bimu ku mikutu emikulu egy’obusuubuzi ku yintaneeti mu Georgia: 1. MyMarket.ge: MyMarket y’emu ku mikutu gy’obusuubuzi ku yintaneeti mu Georgia ng’ekola ebintu bingi omuli ebyuma, ebyuma by’omu maka, ebintu eby’emisono, n’ebirala. Omukutu gwa yintaneeti: www.mymarket.ge 2. Sali.com: Sali.com ye nkola endala emanyiddwa ennyo ey’obusuubuzi ku yintaneeti ng’essira lisinga kulissa ku bintu eby’emisono n’obulamu. Ekuwa eby’okulonda eby’enjawulo ku ngoye, ebikozesebwa, ebintu eby’okwewunda, ebintu eby’okuyooyoota amaka n’ebirala Omukutu: www.sali.com 3. Silk Road Group: Akatale ka Silk Road Group akali ku yintaneeti kagaba ebintu eby’enjawulo ng’ebyuma eby’amasannyalaze, ebyuma by’omu nnyumba, ebintu by’omu nnyumba, ebintu by’emisono okuva mu bika bya wano n’eby’ensi yonna ku bbeeyi ensaamusaamu. Omukutu gwa yintaneeti: www.shop.silkroadgroup.net 4. Tamarai.ge: Tamarai katale ka yintaneeti akagenda kakula mu Georgia nga kakuguse mu by’emikono ebikoleddwa n’emikono n’ebintu eby’enjawulo ebikoleddwa abayimbi n’abakozi b’emikono mu kitundu okutumbula obuwangwa bw’ennono obw’e Georgia mu nsi yonna. Omukutu gwa yintaneeti: www.tamarai.ge 5. Beezone.ge: Beezone ekuguse mu kutunda ebintu ebiva mu njuki ez’obutonde ebiva butereevu mu balunzi b’enjuki ab’omu Georgia mu kitundu kino abagoberera enkola ez’obutonde okukakasa omutindo gw’ebintu n’obulongoofu. Bano bawa obuwoomi bw’omubisi gw’enjuki obw’enjawulo wamu n’ebintu ebikwatagana n’ebirungo ebikola ku mubisi gw’enjuki wamu n’emmere endala ey’obutonde ng’entangawuuzi n’ebibala ebikalu. Omukutu gwa yintaneeti:www.beezone.ge 6.Smoke.ge:Smoke katale ka yintaneeti akakola ku byetaago by’abanywa sigala nga kawaayo ebintu eby’enjawulo ebikwata ku taaba nga sigala,vaping kits,hookah sets,cigars,n’ebikwatagana nabyo. Omukutu gwa yintaneeti:http://www.smoke .ge(nsaba oggyewo ekifo wakati w'omukka .ge) Bino bye byokulabirako ebitonotono ebikiikirira embeera egenda ekula ey’emikutu gy’obusuubuzi ku yintaneeti egikola mu katale ka Georgia ennaku zino. Nsaba omanye nti URL eziweereddwa wano ziyinza okukyuka okumala ekiseera, era kirungi okunoonya emikutu ku yintaneeti ng’okozesa amannya gaabwe okusobola okufuna amawulire agasinga okuba ag’omulembe.

Emikutu emikulu egy’empuliziganya

Georgia, ensi eri mu kitundu kya Caucasus mu Eurasia, erina emikutu gy’empuliziganya egiwerako egyakozesebwa ennyo abantu baayo. Emikutu gino gikola ng’engeri emanyiddwa ennyo ey’empuliziganya, okugabana amawulire, n’okukwatagana n’abalala. Wano waliwo emikutu gy’empuliziganya egy’ettutumu mu Georgia wamu n’emikutu gyabwe egya URL: 1. Omukutu gwa Facebook - www.facebook.com Tewali kubuusabuusa nti Facebook y’emu ku mikutu gy’empuliziganya egisinga okwettanirwa mu nsi yonna, omuli ne Georgia. Esobozesa abakozesa okukola profiles, okukwatagana n’emikwano n’ab’enju, okugabana ebifaananyi n’ebirimu, okwegatta ku bibinja n’emikolo. 2. Omukutu gwa Instagram - www.instagram.com Instagram mukutu gw’okugabana ebifaananyi n’obutambi ogukozesebwa ennyo ne mu Georgia. Abakozesa basobola okuteeka ebifaananyi oba obutambi ku profile yaabwe abalala balabe n’okukwatagana nga bayita mu likes, comments oba obubaka obutereevu. 3. VKontakte (VK) - omukutu gwa yintaneeti ogwa vk.com VKontakte (emanyiddwa ennyo nga VK) mukutu gwa yintaneeti ogusangibwa mu Russia ogufaananako ne Facebook. Efunye obuganzi mu Bannageorgia olw’enkola yaayo ennyangu okukozesa n’ebintu eby’enjawulo ng’okuweereza obubaka ku mikwano, okukola ebitundu oba empapula za bizinensi. 4. Odnoklassniki - ok.ru Odnoklassniki (OK) gwe mukutu omulala ogw’empuliziganya ogusangibwa mu Russia nga essira liteekeddwa ku kuddamu okuyunga abantu abaasomera awamu ku ssomero oba yunivasite. Abakozesa omukutu guno mu Georgia batera okukozesa omukutu guno okuzuula bayizi bannaabwe ab’edda oba okuzimba emikutu nga basinziira ku buyigirize. 5. Vidiyo yange - www.myvideo.ge Myvideo mukutu gwa Georgia ogugabana vidiyo ng’abakozesa basobola okuteeka obutambi ku miramwa egy’enjawulo nga vidiyo z’ennyimba, ebitundu bya firimu oba vlog ez’obuntu. 6.Twitter- omukutu gwa yintaneeti Twitter era erina ekifo ekinene mu Georgia ng'abakozesa basobola okuteeka obubaka obumpi obuyitibwa "tweets" ku nsonga ez'enjawulo ng'amawulire agapya oba ebirowoozo by'omuntu ku bubwe nga bwe bagoberera akawunti z'abalala okufuna obubaka bwabwe ku mikutu gya yintaneeti. Bino bye bimu ku byokulabirako by’emikutu gy’empuliziganya egy’ettutumu egyakozesebwa mu Georgia; wabula, kirungi okumanya nti emisono emipya giyinza okujja, era obuganzi buyinza okwawukana okumala ekiseera.

Ebibiina ebinene eby’amakolero

Georgia, ensi eri mu kitundu kya Caucasus mu Eurasia, erimu ebibiina by’amakolero eby’enjawulo. Bino bye bimu ku bibiina by’amakolero ebikulu mu Georgia wamu n’emikutu gyabyo: 1. Ekibiina ky’abalimi mu Georgia Omukutu gwa yintaneeti: http://www.georgianfarmers.com/ 2. Ekibiina ky’abasuubuzi n’amakolero mu Georgia Omukutu gwa yintaneeti: http://www.gcci.ge/?lang_id=LUG 3. Ekibiina ekigatta bbanka za Georgia Omukutu gwa yintaneeti: https://banks.org.ge/ 4. Ekibiina ekigatta abalambuzi mu Georgia Omukutu gwa yintaneeti: http://gta.gov.ge/ 5. Ekibiina ky’abakugu abakola ku by’amayumba mu Georgia (APRE) . Omukutu gwa yintaneeti: https://apre.ge/ 6. Ekibiina ky’abasuubuzi mu Amerika mu Georgia Omukutu gwa yintaneeti: https://amcham.ge/ 7. Federation EuroBanks (Abafulumya n’abagaba ebintu) . Omukutu gwa yintaneeti: http://febs-georgia.com/lu/ 8. Ekibiina ekigatta amakolero agayiiya "Fine Arts Network". Omukutu gwa Facebook: https://www.facebook.com/omukutu gw'ebyemikono omulungi 9. Ekitongole ky’eggwanga eky’omwenge ekya Georgia Omukutu gwa yintaneeti: https://www.gwa.gov.ge/luganda 10.Ekitongole kya Georgia ekikulaakulanya ICT (GITA) . Omukutu gwa yintaneeti:http://gita.gov.ge/luganda/index.php Ebibiina bino eby’amakolero bikola kinene nnyo mu kutumbula n’okukiikirira ebitundu byabwe, okutumbula enkolagana wakati wa bizinensi, okuwa obuweereza obuyambi, okulwanirira enkyukakyuka mu nkola, okutegeka emikolo, n’okuwa bammemba emikisa gy’okukolagana mu makolero gaabwe. Nsaba omanye nti olukalala luno luyinza obutaba lujjuvu kubanga wayinza okubaawo ebibiina by’amakolero ebirala ebikwatagana nga byesigamiziddwa ku bitundu oba ebitundu ebimu munda mu Georgia.

Emikutu gya yintaneeti egy’ebyobusuubuzi n’ebyobusuubuzi

Georgia nsi esangibwa ku nkulungo ya Bulaaya ne Asia ng’ebyenfuna byeyongera. Ewa emikisa egy’enjawulo egy’obusuubuzi n’okusiga ensimbi. Wano waliwo emikutu gy’empuliziganya egy’amaanyi mu by’enfuna n’ebyobusuubuzi mu Georgia: 1. Invest in Georgia (www.investingeorgia.org): Omukutu guno omutongole ogwa gavumenti guwa amawulire amajjuvu agakwata ku mikisa gy’okusiga ensimbi, ebitundu, enkola, ebisikiriza, n’ebipya ku mirimu gya bizinensi mu Georgia. 2. Ekitongole kya Georgia National Investment Agency (www.gnia.ge): Ekitongole kya Georgia National Investment Agency kigenderera okusikiriza bamusigansimbi okuva ebweru nga kitumbula emikisa gya bizinensi n’okuwa amawulire ku bitundu ebikulu, amateeka, ebiragiro, enkola z’emisolo, wamu n’okuwa obuwagizi eri abayinza okusiga ensimbi . 3. Enterprise Georgia (www.enterprisegeorgia.gov.ge): Omukutu guno gussa essira ku kutumbula emirimu egigenderera okutunda ebweru w’eggwanga nga gwongera ku kuvuganya kw’ebintu n’obuweereza bwa Georgia nga bayita mu nteekateeka ez’enjawulo nga enteekateeka z’okuyamba abasuubula ebweru w’eggwanga mu by’ensimbi. 4. Minisitule y’ebyenfuna n’enkulaakulana ey’olubeerera eya Georgia (www.economy.ge): Omukutu omutongole ogwa minisitule guwa ebipya ku nkola z’ebyenfuna, ennongoosereza, amateeka/ebiragiro ebikwata ku by’obusuubuzi n’okusiga ensimbi mu ggwanga. 5. Ekibiina ky’abasuubuzi n’amakolero mu Georgia (www.gcci.ge): GCCI ekola kinene nnyo mu kukuza enkolagana ya bizinensi munda mu Georgia nga egaba emikisa gy’okukolagana ne bizinensi z’omunda mu ggwanga wamu n’okuziyunga ku mikwano gy’ensi yonna. 6. Tbilisi City Hall’s Business Support Office (https://bsp.tbilisi.gov.ge/en/): Omukutu guno gugenderera okwanguyiza okutandika oba okugaziya bizinensi mu Tbilisi nga guwa obuweereza obw’enjawulo ng’okuyamba ku layisinsi, okuwa amawulire agakwata ku by’obusuubuzi ebiriwo ebifo oba poloti z’ettaka okuteekebwamu ssente mu nsalo z’ekibuga. 7. Minisitule y’ebyensimbi Empeereza y’omusolo - Ekitongole kya Kasawo (http://customs.gov.ge/610/home.html#/home/en/landing-page1/c++tab/page_20_633/): Omukutu gw’ekitongole kya Kasawo gulimu amawulire ag’omuwendo agakwata ku mateeka ga kasitooma, emitendera gy’okuyingiza/okufulumya ebintu mu/okuva e Georgia omuli n’emiwendo gy’emisolo gyasanga ebibinja by’ebintu eby’enjawulo - kino kye kimu ku bikozesebwa ebikulu nga twenyigira mu mirimu gy’obusuubuzi. Emikutu gino giyinza okukola ng’ebintu eby’omuwendo eri abo abaagala okunoonyereza ku by’enfuna n’ebyobusuubuzi mu Georgia. Bawa amawulire mangi ku mikisa gy’okusiga ensimbi, enkola z’okutunda ebweru/okuyingiza ebintu mu ggwanga, enkola z’ebyenfuna, n’obuyambi bwa gavumenti obuliwo eri bizinensi za wano n’ez’ebweru.

Emikutu gy’empuliziganya egy’okubuuza data mu by’obusuubuzi

Waliwo emikutu gy’empuliziganya egiwerako egy’okubuuza ebikwata ku by’obusuubuzi esangibwa ku Georgia. Bino bye bimu ku byo wamu ne URL zaabwe ezikwatagana: 1. Ofiisi y’eby’emiwendo mu ggwanga lya Georgia (Geostat) - Ofiisi entongole ey’eby’emiwendo mu Georgia egaba ebikwata ku by’obusuubuzi ebijjuvu n’amawulire agakwata ku bibalo ebikwata ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga n’ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.geostat.ge/lu/modules/categories/17/ebibalo-eby’obusuubuzi 2. Minisitule y’ebyenfuna n’enkulaakulana ey’olubeerera eya Georgia - Omukutu gwa Minisitule guwa amawulire ku by’obusuubuzi by’ensi yonna, omuli ebibalo by’okuyingiza/okufulumya ebweru, emiwendo gy’emisolo, okwekenneenya akatale, n’emikisa gy’okusiga ensimbi. Omukutu gwa yintaneeti: http://www.ebyenfuna.ge/?lang_id=LUG&sec_id=237 3. Banka y’ensi yonna Open Data - Banka y’ensi yonna egaba ekifo ekinene eky’ebyobusuubuzi by’ensi yonna mu by’amaguzi n’obuweereza, omuli ebibalo ebikwata ku bintu Georgia by’eyingiza n’ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga. Omukutu gwa yintaneeti: https://data.worldbank.org/ . Omukutu gwa yintaneeti: https://trains.unctad.org/ 5. UN Comtrade Database - Database eno ekuumibwa ekibiina ky’Amawanga Amagatte ekuwa okukung’aanya okujjuvu okw’ebikwata ku by’obusuubuzi by’ebintu by’ensi yonna, omuli ebikwata ku Georgia by’eyingiza n’ebifulumizibwa ebweru. Omukutu gwa yintaneeti: https://comtrade.un.org/ Emikutu gino nsonda ezesigika mw’osobola okusanga amawulire amatuufu era ag’omulembe agakwata ku mirimu gy’obusuubuzi gya Georgia ku mutendera gw’eggwanga awamu n’okuva mu ndowooza y’ensi yonna.

Ebifo bya B2b

Georgia nsi esangibwa ku nkulungo ya Bulaaya ey’Ebuvanjuba ne Asiya ey’amaserengeta. Eriko ebyenfuna ebikula ng’erina emikutu gya B2B egiwerako egyanguyiza emirimu gya bizinensi. Wano waliwo emikutu gya B2B mu Georgia wamu ne URL zaabwe ez’omukutu gwa yintaneeti: 1. Ekibiina ky’abasuubuzi n’amakolero mu Georgia (GCCI) - GCCI kibiina ekitongole ekikiikiridde bizinensi mu Georgia, okutumbula eby’obusuubuzi n’okutumbula bizinensi. Bawa omukutu gwa yintaneeti bizinensi mwe zisobola okuyungibwa n’okukolagana: http://gcci.ge/ 2. MarketSpace - MarketSpace ye nkola ya B2B e-commerce esinga mu Georgia, egatta abaguzi n’abagaba ebintu mu makolero ag’enjawulo. Ekuwa ebintu n'obuweereza obw'enjawulo: https://www.marketspace.ge/ 3. Tbilisi Business Hub - Omukutu guno ogwa yintaneeti gugatta bizinensi za Georgia ez’omu kitundu n’emikwano gy’ensi yonna okutumbula enkolagana mu by’obusuubuzi, emikisa gy’okusiga ensimbi, n’okukolagana: https://tbilisibusinesshub.com/ 4. TradeKey[Geo] - TradeKey[Geo] katale ka B2B ak’ensi yonna akakola ku bayingiza ebintu mu nsi yonna, abafulumya ebweru w’eggwanga, abakola ebintu, abagaba ebintu, n’abagaba ebintu abaagala okukola bizinensi ne kkampuni ezisangibwa mu Georgia: https://georgia.tradekey.com/ 5. ExpoGeorgia - ExpoGeorgia etegeka emyoleso n’emyoleso egy’enjawulo omwaka gwonna okutumbula amakolero ga Georgia mu ggwanga nga kw’otadde n’ensi yonna. Omukutu gwabwe guwa amawulire ku mikolo egigenda okubaawo abasuubuzi mwe basobola okukwatagana: http://expogeorgia.ge/en/ Bino bye byokulabirako ebitonotono eby’emikutu gya B2B egiriwo mu Georgia nga giwa obuweereza obw’enjawulo okutumbula enkulaakulana ya bizinensi munda mu ggwanga nga kw’otadde n’ensi yonna.