More

TogTok

Izimakethe Eziyinhloko
right
Ukubuka konke Kwezwe
IBotswana iyizwe elivalekile elise-Afrika eseningizimu. Ihlukaniswe yiNingizimu Afrika eningizimu naseningizimu-mpumalanga, iNamibia ngasentshonalanga nasenyakatho, kanye neZimbabwe enyakatho-mpumalanga. Njengoba inabantu ababalelwa ezigidini ezi-2.4, ingelinye lamazwe anabantu abambalwa e-Afrika. IBotswana yaziwa ngokusimama kwayo kwezombusazwe futhi isilokhu yabuswa ngentando yeningi kusukela yathola uzibuse kumbuso wamaNgisi ngo-1966. Izwe linohlelo lwezepolitiki oluhlanganisa amaqembu amaningi lapho ukhetho lubanjwa njalo. Umnotho waseBotswana ubulokhu uthuthuka ngenxa yemithombo yawo yemvelo ecebile, ikakhulukazi amadayimane. Ingelinye labakhiqizi bedayimane abahamba phambili emhlabeni futhi le mboni inegalelo elikhulu kuGDP yezwe. Kodwa-ke, kuye kwenziwa imizamo yokwehlukanisa umnotho wayo ngokusebenzisa imikhakha efana nezokuvakasha, ezolimo, ezokukhiqiza kanye nezinkonzo. Naphezu kokuba isifunda esiwugwadule ikakhulukazi esinezindawo ezinkulu ezimbozwe isihlabathi Sogwadule lwaseKalahari, iBotswana inezilwane zasendle ezihlukahlukene kanye nezindawo ezinhle eziheha izivakashi ezivela kuwo wonke umhlaba. I-Okavango Delta ingenye yezindawo eziheha kakhulu e-Botswana enikeza ulwazi oluyingqayizivele lokubuka imidlalo nezilwane zasendle eziningi. IBotswana ibeka ukubaluleka okubalulekile ekongiweni kwemvelo kanye nezinqubo zentuthuko esimeme. Cishe i-38% yendawo yayo ikhethwe njengendawo yokulondoloza imvelo noma iziqiwi ukuze kuvikelwe izinhlobonhlobo zezinto eziphilayo. Imfundo eBotswana nayo ibone inqubekelaphambili enkulu eminyakeni yamuva nje ngenhloso yokuhlinzeka ngemfundo esezingeni kuzo zonke izakhamizi. Uhulumeni utshala imali eningi kulo mkhakha ekhuthaza amazinga okufunda nokubhala kanye nokuqinisekisa ukuthi abafundi abaningi bathola imfundo kuwo wonke amazinga. Mayelana namasiko, iBotswana iyakwamukela ukuhlukahlukana kwezinhlanga zayo okuhlanganisa abeTswana abahlonishwa ngamasiko nemikhuba yabo efana nomculo, umdanso, ubuciko kanye nemikhosi efana neDomboshaba Festival egujwa minyaka yonke ikhombisa amasiko. Sekukonke, isizwe saseBotswana esithokozela uzinzo kwezombusazwe, ukukhula komnotho ngokusebenzisa imayini yedayimane, inyama eyomisiwe kwamanye amazwe nezicashe, kanye nezindawo ezikhangayo zezokuvakasha.
Imali Yezwe
IBotswana, izwe elivalekile eNingizimu ne-Afrika, inemali yayo eyaziwa ngokuthi yi-Botswana pula (BWP). Igama elithi 'pula' lisho "imvula" ngeSetswana, ulimi lwesizwe lwaseBotswana. Eyethulwe ngo-1976 ukuze athathe indawo yerandi laseNingizimu Afrika, i-pula ihlukaniswe yaba amayunithi ayi-100 abizwa ngokuthi "thebe." IBhange laseBotswana linomthwalo wemfanelo wokukhipha nokulawula imali. Njengamanje, kunamaphepha angama-banknote atholakala kumahlelo ka-10, 20, 50, kanye ne-100 pula ngokulandelanayo. Izinhlamvu zemali ezisetshenziswa ngokuvamile zibalelwa ku-5 pula kanye namanani amancane afana no-1 noma ngisho no-1 thebe. I-Pula yaseBotswana idayiswa kancane kancane ezimakethe zokuhwebelana kwamanye amazwe kanye nezimali ezinkulu zamazwe ngamazwe. Ikwazile ukugcina izinga lokushintshisana elizinzile uma liqhathaniswa nezimali ezinkulu ngenxa yezinqubomgomo zezomnotho ezinobuhlakani kanye nezimali eziqinile ezakhiwe ngokuthunyelwa kwedayimane kwamanye amazwe – okungenye yemithombo eyinhloko yemali engenayo yaseBotswana. Emisebenzini yansuku zonke ngaphakathi kweBotswana, kuvamile ukuthi amabhizinisi amukele kokubili ukheshi kanye nezinkokhelo ze-elekthronikhi esebenzisa amapulatifomu ahlukahlukene njengezikhwama zeselula noma izinhlelo zamakhadi. Ama-ATM angatholakala emadolobheni amakhulu ezweni lonke ukuze afinyelele kalula ekukhishweni kwemali. Lapho uya eBotswana usuka phesheya noma uhlela izinhlelo zezezimali ngaphakathi kwezwe, kuyancomeka ukuthi uhlole amanani okushintshanisa imali ngamabhange agunyaziwe noma izikhungo zokuhwebelana zangaphandle njengoba la manani angase aguquguquke nsuku zonke kuye ngezimakethe zomhlaba. Sekukonke, isimo semali yaseBotswana sibonisa uhlelo lwezimali oluphethwe kahle olusekela ukuzinza komnotho phakathi kwesizwe ngenkathi lula ukuhwebelana nokuhweba kwamanye amazwe.
Isilinganiso sokushintsha imali
Imali esemthethweni yaseBotswana yiPula yaseBotswana. Amazinga okushintshaniswa kwezimali ezinkulu kuya Botswana Pula ami kanje: I-US Dollar (USD) = 11.75 BWP I-Euro eyi-1 (EUR) = 13.90 BWP I-British Pound (GBP) = 15.90 BWP I-Canadian Dollar (CAD) = 9.00 BWP I-Australian Dollar (AUD) = 8.50 BWP Sicela uqaphele ukuthi lezi zilinganiso ziyalinganiselwa futhi zingahluka kancane kuye ngezimo zemakethe zamanje. Ngezilinganiso zokushintshanisa zesikhathi sangempela noma ezinembe kakhulu, kunconywa ukuthi uhlole isiguquli semali esithembekile noma isikhungo sezezimali esihlinzeka ngezinsizakalo ezinjalo.
Amaholide Abalulekile
IBotswana iyizwe eliphilayo eNingizimu Afrika elaziwa ngamagugu alo anothile namasiko ahlukahlukene. Imikhosi namaholide amaningana abalulekile agujwa unyaka wonke, abonisa umlando wesizwe, amasiko, nobunye. Nansi imikhosi ephawulekayo eBotswana: 1. Usuku Lwenkululeko (September 30): Lolu suku luphawula inkululeko yeBotswana ngaphansi kombuso wamaNgisi ngo-1966. Imigubho ihlanganisa imibukiso, izinkulumo zabaholi bezwe, imidanso yesintu, amakhonsathi omculo neziqhumane. 2. IHolide Losuku LukaMongameli (Julayi): Ukukhumbula kokubili usuku lokuzalwa lukaMongameli wamanje kanye no-Sir Seretse Khama (uMongameli wokuqala waseBotswana), lo mkhosi ugqamisa impumelelo yabaholi bezwe ngemicimbi ehlukahlukene efana nemincintiswano, imibukiso, imidlalo yamasiko, kanye nemidlalo. 3. Umkhosi Wamasiko WeDithubaruba: Uba njalo ngoSepthemba esifundeni saseGhanzi, lo mkhosi uhlose ukuthuthukisa isiko lamaSetswana ngemiqhudelwano yomdanso wesintu (owaziwa ngokuthi Dithubaruba) ohlanganisa abahlanganyeli bezizwe ezahlukene eBotswana. 4. I-Maitisong Festival: Igujwa minyaka yonke eGaborone ngo-April-May iminyaka engaphezu kwamashumi amathathu manje, i-Maiting Festival ibukisa ngobuciko namasiko okuhlanganisa namakhonsathi omculo wabaculi basekhaya nabakwamanye amazwe. 5. I-Kuru Dance Festival: Ihlelwa minyaka yonke eduze kwesigodi sase-D'Kar ngo-Agasti noma ngo-September ngabantu base-San base-Botswana (iqembu lendabuko), le festiveli ibungaza isiko lama-San ngemisebenzi eyahlukene efana nezikhathi zokuxoxa izindaba eziphathelene nemililo ehambisana nemiqhudelwano yokucula nokudansa. 6. I-Maun International Arts Festival: Iba minyaka yonke ngoMfumfu noma ngoLwezi edolobheni laseMaun—isango eliya e-Okavango Delta—lo mcimbi wezinsuku eziningi uhlanganisa abaculi abavela emikhakheni eyahlukene efana nomculo, ezobukwa, imidlalo yeshashalazi ebonisa ithalenta lase-Afrika. Le mikhosi ayinikezi nje amazwibela ezinhlobonhlobo zamasiko aseBotswana kodwa futhi ihlinzeka ngamathuba kubantu bendawo kanye nezivakashi ngokufanayo ukuthi bazibandakanye nemikhuba yendabuko kuyilapho ikhuthaza umoya womphakathi ezweni lonke.
Isimo Sohwebo Lwangaphandle
IBotswana iyizwe elivalekile elise-Afrika eseningizimu. Inomnotho omncane kodwa ithathwa njengenye yezindaba zempumelelo yezwekazi ngenxa yesimo sayo sezepolitiki esizinzile kanye nezinqubomgomo zezomnotho eziphusile. Izwe lithembele kakhulu ekuthengisweni kwezimbiwa kwamanye amazwe, ikakhulukazi amadayimane, okuyiwona enza ingxenye enkulu yemali engenisa imali emazweni angaphandle. Imboni yezimayini yedayimane yaseBotswana idlala indima ebalulekile emnothweni wayo. Izwe lingelinye lamazwe ahamba phambili emhlabeni ekukhiqizeni amadayimane asezingeni eliyigugu futhi selizakhele idumela lokukhiqiza idayimane lezinga eliphezulu. IBotswana izuze lokhu ngokusebenzisa izinqubo zokubusa ezisobala nezilawulwa kahle ngaphakathi komkhakha wayo wedayimane, iqinisekisa izindlela zokuhweba ezinobulungiswa. Ngaphandle kwedayimane, ezinye izimbiwa phansi ezifana nekhopha kanye ne-nickel zifaka isandla emalini yokuhwebelana yaseBotswana. Lezi zimbiwa zithunyelwa kakhulu emazweni afana neBelgium, China, India, South Africa, Switzerland, kanye ne-United Arab Emirates. Kodwa-ke imizamo yokuhlukahluka iye yenziwa ukuze kwehliswe ukuncika kweBotswana kwezezimayini. Uhulumeni uhlose ukuthuthukisa eminye imikhakha efana nezokungcebeleka kanye nezolimo ngokusebenzisa imihlomulo yokutshalwa kwezimali kanye nemiklamo yokuthuthukisa ingqalasizinda. Eminyakeni yakamuva, iBotswana ikhombise imizamo yokuthuthukisa ubudlelwano bokuhwebelana namazwe ngamazwe. Iyingxenye yemiphakathi eminingi yezomnotho yezifunda ezifana neNhlangano Yokuthuthukiswa Kwamazwe AseNingizimu ne-Afrika (i-SADC) kanye neMakethe Evamile YaseMpumalanga NaseNingizimu Afrika (i-COMESA). Ngaphezu kwalokho, IBotswana iphinde ihlomule ngokufinyelela okukhethekile ezimakethe zamazwe ngamazwe ngokusebenzisa izivumelwano zokuhwebelana ezihlukahlukene ezifana ne-African Growth Opportunity Act (AGOA) ne-United States. Sekukonke, nakuba bethembele kakhulu ekuthengisweni kwedayimane ekuqaleni okudalwe izimo ezivumayo zemakethe yomhlaba wonke; IBotswana ihlose ukuhlukanisa umnotho wayo ngenkathi igcina izinqubo ezizinzile ezisekela ukuhwebelana okufanelekile ngaphakathi kwemboni yezimbiwa ngenkathi ibheka amathuba okukhula kwezinye izimboni ezifana nezokuvakasha noma ezolimo.
Amathuba Okuthuthukisa Imakethe
IBotswana, eseNingizimu ne-Afrika, inamandla amakhulu okuthuthukisa imakethe yayo yokuhwebelana namanye amazwe. Izwe linesimo sezepolitiki esizinzile kanye nomnotho okhulayo, okulenza libe yindawo ekhangayo kubatshalizimali bakwamanye amazwe. Okunye okubalulekile okunomthelela ekutheni iBotswana ibe namandla ezimakethe zokuhwebelana namanye amazwe yimithombo yayo yemvelo eningi. Izwe linothe ngamadayimane, ithusi, i-nickel, amalahle nezinye izimbiwa. Lezi zinsiza zihlinzeka ngamathuba amahle okuthunyelwa kwamanye amazwe kanye nobudlelwane bohwebo bamazwe ngamazwe. Uhulumeni waseBotswana usesebenzise imigomo ehlose ukuheha abatshalizimali bakwamanye amazwe kanye nokwehlukanisa umnotho wayo. Izinhlelo ezifana ne "Doing Business Reforms" zenze kwaba lula ukuthi amabhizinisi asebenze ezweni. Lesi simo esihle sebhizinisi sikhuthaza izinkampani zamazwe ngamazwe ukuthi zisungule imisebenzi eBotswana noma zingene ebudlelwaneni bokuhwebelana namabhizinisi endawo. Phezu kwalokho, iBotswana isisungule izivumelwano kanye nobulungu obuhlukahlukene obugqugquzela ukuhwebelana kwamanye amazwe. Iyilungu leNhlangano Yezentela YaseNingizimu ne-Afrika (i-SACU) kanye neNhlangano Yokuthuthukiswa Kwamazwe AseNingizimu ne-Afrika (i-SADC), ehlinzeka ngokufinyelela ezimakethe zesifunda namazwe angomakhelwane njengeNingizimu Afrika neNamibia. Indawo enamasu yaseBotswana nayo yengeza emandleni ayo njengesizinda semisebenzi yebhizinisi lesifunda. Njengoba ingqalasizinda yezokuthutha ithuthukiswe kahle okuhlanganisa izikhumulo zezindiza, izitimela, noxhaxha lwemigwaqo ehlanganisa amazwe angomakhelwane, iBotswana isebenza njengesango lezimpahla ezingena e-Afrika eseningizimu. Ukwengeza, iBotswana ikhuthaza izinhlelo zezokuvakasha ezifaka isandla emathubeni ohwebo lwangaphandle. Iziqiwi zezwe ezihlukahlukene zezilwane zasendle zidonsa izivakashi eziningi unyaka ngamunye ezifaka isandla kakhulu ekukhuleni komnotho ngemisebenzi ehlobene nezokuvakasha. Kodwa-ke, naphezu kwalezi zinto ezingaba khona, kunezinselelo ezingase zibe nomthelela ekuthuthukisweni kwemakethe yohwebo lwangaphandle yaseBotswana. Ukuhlukahluka kwezimboni okulinganiselwe ezweni kungase kuvimbele ukukhula kokuthunyelwa kwempahla ngaphandle kwemithombo yemvelo. Izingqinamba zengqalasizinda ezifana nokuphakelwa kukagesi nazo zidinga ukuthuthukiswa ukuze zihehe izimboni ezinkulu zokukhiqiza. Sengiphetha, iBotswana inamandla amakhulu angakaze asetshenziswe emakethe yayo yohwebo lwangaphandle ngenxa yokuzinza kwemizamo yezomnotho ehlukahlukene, insada yemithombo yemvelo, indawo yebhizinisi ekahle, indawo enamasu, kanye nezinhlelo zokuvakasha. Ukubhekana nezinselelo ezifana nokuhlukahluka kwezimboni kanye nezingqinamba zengqalasizinda kuzobaluleka kakhulu ekuthuthukiseni imakethe yokuhwebelana nangaphandle kweBotswana.
Imikhiqizo edayiswayo eshisayo emakethe
Uma kuziwa ekukhetheni imikhiqizo edayiswa kakhulu yemakethe yohwebo lwangaphandle eBotswana, kubalulekile ukucabangela izidingo ezithile zezwe kanye nezinto ezikhethwayo. Nazi ezinye iziphakamiso zokuthi ungakhetha kanjani imikhiqizo edayiswayo: 1. Ezolimo kanye Nemikhiqizo Yokudla: IBotswana ithembele kakhulu ekuthengisweni kwezolimo kwamanye amazwe, okwenza lomkhakha ube nethemba elikhulu ekuhwebeni kwamanye amazwe. Gxila ekuthumeleni okusanhlamvu kwekhwalithi ephezulu, okusanhlamvu, izithelo ezintsha, nemifino ehlangabezana nezindinganiso zamazwe ngamazwe. Ukwengeza, ukudla okugayiwe njengezimpahla ezisemathinini noma ukudla okulula nakho kungaba yizinketho ezidumile. 2. Izinsiza Zezimayini Nemishini: Njengomdlali obalulekile embonini yezimayini yase-Afrika, iBotswana idinga imishini ethuthukisiwe yezimayini kanye nemishini yezimayini zayo zedayimane. Ukukhetha imikhiqizo efana nemishini yokumba, okokusebenza komhlaba, ama-crusher, noma amathuluzi okucubungula amatshe ayigugu kungaba nenzuzo enkulu. 3. Izixazululo Zamandla: Ngokugxila okwandayo emithonjeni yamandla avuselelekayo ezinhlelweni zokuthuthukisa umnotho waseBotswana, ukunikeza amaphaneli elanga kanye nezinye izixazululo zamandla ahlanzekile kungaba indawo yokuthengisa. 4. Izindwangu Nezingubo: Izimpahla zokugqoka zihlale zidingeka kuwo wonke amaqembu aholayo eBotswana. Cabangela ukuthekelisa izingubo zasemfashinini ezifanele amaqembu obudala obuhlukahlukene ngamanani ancintisanayo. 5. Izinto Zokwakha: Ngenxa yemiklamo yengqalasizinda eqhubekayo ezweni (njengemigwaqo noma izakhiwo), izinto zokwakha ezifana usimende, izinduku zensimbi/izintambo zingase zibe nesidingo esikhulu. 6. Imikhiqizo Yezempilo Nempilo Enhle: Ukuqwashisa okukhulayo kwezindaba zezempilo kwenza izithasiselo zezempilo (amavithamini/amaminerali), imikhiqizo ye-skincare (ephilayo/engokwemvelo), noma izisetshenziswa zokuzivocavoca zibe yizinketho ezikhangayo ngaphakathi kwalo mkhakha. 7.Ubuchwepheshe bokunakekelwa kwezempilo: Ukusebenzisa intuthuko yezobuchwepheshe ngokwethula izinsiza zokwelapha ezifana nemishini yokuxilonga noma izixazululo ze-telemedicine kungahlangabezana nezidingo ezikhulayo zokunakekelwa kwezempilo kubantu baseBotswana. 8.Ubuchwepheshe Bezinkonzo Zezezimali: Ngomkhakha wezinsizakalo zezezimali othuthukayo ngokushesha ezweni, ukwethulwa kwezisombululo ze-fintech ezintsha ezifana namasistimu amabhange eselula noma izinhlelo zokusebenza zokukhokha kungathola amakhasimende amukelayo . Kodwa-ke, kufanele kucatshangelwe ngokucophelela ikhwalithi yomkhiqizo, ukuqina, nokuncintisana kwentengo lapho kukhethwa lezi zinto ukuze zithunyelwe ngaphandle. Ukwengeza, ukwenza ucwaningo lwemakethe kanye nokuxoxisana nezinhlangano zohwebo zasendaweni kunganikeza imininingwane ebalulekile ngemakethe yaseBotswana futhi kusize ekuphuculeni ukukhethwa komkhiqizo ngokuqhubekayo.
Izici zekhasimende kanye ne-taboo
I-Botswana, eseNingizimu ne-Afrika, iyizwe elaziwa ngezici zalo ezihlukile zamakhasimende kanye nezithiyo zamasiko. Njengoba inabantu ababalelwa ezigidini ezingu-2.4, iBotswana inikeza inhlanganisela ethakazelisayo yamasiko namathonya esimanje. Uma kukhulunywa ngezimpawu zamakhasimende, abantu baseBotswana ngokuvamile banobungani, banenhliziyo efudumele, futhi bayahlonipha kwabanye. Ukungenisa izihambi kugxile kakhulu esikweni labo, futhi izivakashi zingalindela ukwamukelwa ngezandla ezifudumele. Inkonzo yamakhasimende ithathwa njengento ebalulekile eBotswana, njengoba abantu bendawo bekwazisa ukunikeza usizo kwabanye. Ngokuphathelene nemithetho yezohwebo, ukugcina isikhathi kubhekwa kakhulu eBotswana. Kubalulekile ukuthi izivakashi noma osomabhizinisi bafike ngesikhathi emihlanganweni noma ngesikhathi sokuqokwa njengophawu lokuhlonipha isikhathi somunye umuntu. Ukusebenza kahle nobungcweti nakho kuyizici ezaziswa lapho kwenziwa ukuthengiselana kwebhizinisi. Kodwa-ke, kunezinkolelo ezithile zamasiko umuntu okufanele aziqaphele ngenkathi exhumana nabantu baseBotswana. Esinye sezici ezinjalo simayelana nokukhomba umuntu ngomunwe wakho njengoba kuthathwa njengokungahloniphi nokungahloniphi. Kunalokho, kungcono ukuthinta ngokucashile noma usebenzise intende yesandla evulekile uma kunesidingo. Okunye okungavumelekile kuhilela ukusetshenziswa kwesandla sobunxele ngesikhathi sokuxhumana - ukusebenzisa lesi sandla ukubingelela noma ukunikela ngezinto kungabonakala njengokucasulayo njengoba ngokwesiko kuhlotshaniswa nemikhuba engcolile. Kubalulekile ukusebenzisa isandla sokudla uma uzibandakanya kunoma yiluphi uhlobo lokuxhumana nabantu. Ukwengeza, izingxoxo ezimayelana nepolitiki noma izindaba ezibucayi ezihlobene nobuzwe kufanele kukhulunywe ngazo ngokuqapha njengoba lezi zihloko zibalulekile emphakathini womphakathi waseBotswana. Kutuswa ukuthi ungazibandakanyi ezingxoxweni ezingase zicasule noma ubani okhona. Ukufingqa, lapho evakashele noma enza ibhizinisi eBotswana kufanele akhumbule isimo sabo sokuziphatha okuhle kanye nokuhlonipha amasiko endawo ngokugwema ukukhomba abantu ngeminwe kanye nokugwema ukusebenzisa isandla sobunxele ngesikhathi sokuxoxisana. Ukugcina isikhathi kukhombisa ubungcweti kuyilapho ugwema izingxoxo eziyimpikiswano kugcina ukuzwana ngesikhathi sokuxoxisana phakathi kwalesi sizwe sase-Afrika esihlukene.
Uhlelo lokuphathwa kweCustoms
Uhlelo kanye nemithethonqubo yokuphathwa kwempahla yaseBotswana idlala indima ebalulekile ekulawuleni ukuthuthwa kwempahla nabantu beqa imingcele yayo. Lapho uvakashela noma ungena ezweni, kubalulekile ukuqaphela imihlahlandlela ethile nokucatshangelwa. Izinqubo zokugunyazwa kwentela e-Botswana ngokuvamile ziqondile, lapho izikhulu zigxile ekuqinisekiseni ukulandelwa kwemithetho yokungenisa/yokuthekelisa, ukuqoqa intela, kanye nokuvimbela imisebenzi engekho emthethweni njengokushushumbisa. 1. Inqubo yesimemezelo: - Abahambi kufanele bagcwalise Ifomu Lokuthuthela kwelinye izwe lapho befika, banikeze imininingwane yomuntu siqu ebalulekile. - Ifomu Lokumemezela Ukuthengiswa Kwempahla Liyadingeka futhi kubantu abaphethe izimpahla ezeqa izibonelelo zamahhala ezibekiwe. - Memezela zonke izinto ngokunembile ukuze ugweme izinhlawulo noma ukudliwa. 2. Izinto Ezinqatshelwe/Ezikhawulelwe: - Izinto ezithile (isb. izidakamizwa, izibhamu, izimpahla zomgunyathi) zinqatshelwe ngokuphelele ukungena ngaphandle kokugunyazwa okufanele. - Izinto ezikhawulelwe njengemikhiqizo yezilwane ezisengozini zidinga izimvume noma amalayisense okungenisa/ukuthekelisa okusemthethweni. 3. Izibonelelo Zamahhala: - Abahambi abaneminyaka engu-18 noma ngaphezulu bangaletha inani elilinganiselwe lezinto ezingenamsebenzi njengotshwala nogwayi. - Ukweqa le mikhawulo kungaheha izintela eziphezulu noma ukudliwa; ngakho-ke, kubalulekile ukwazi izibonelelo ezithile kusengaphambili. 4. Imithethonqubo yemali: - IBotswana inemikhawulo yokungenisa/yokuthekelisa okwedlula imikhawulo ethile; memezela amanani kuziphathimandla zentela uma kunesidingo. 5. Ukungenisa/Khipha Kwesikhashana: - Ukuletha amathuluzi abalulekile okwesikhashana e-Botswana (isb., amakhamera), thola Imvume Yesikhashana Yokungenisa Ngaphansi ngesikhathi sokungena. 6. Imikhiqizo Yezilwane/Ukudla: Kukhona izinyathelo eziqinile zokulawula mayelana nokungenisa imikhiqizo yezilwane noma ukudla kwamanye amazwe ngenxa yokuvimbela izifo; memezela izinto ezinjalo ukuze zihlolwe ngaphambi kokungena. 7.Imisebenzi Yokuhweba Enqatshelwe: Imisebenzi yokuhweba yezentengiselwano engagunyaziwe phakathi nokuvakasha komuntu ivinjelwe ngokuqinile ngaphandle kwezimvume namalayisense afanelekile. Kutuswa kakhulu ukuthi uthintane nemithombo esemthethweni efana namanxusa/amanxusa noma ubhekise ku-Botswana Unified Revenue Services (BURS) ukuze uthole ulwazi oluningiliziwe kanye nolwakamuva mayelana nemithethonqubo yentela ngaphambi kohambo. Ukuhambisana nemithethonqubo kuzokwenza kube lula ukungena noma ukuphuma futhi kuqinisekise ukuhlala okujabulisayo ezweni.
Izinqubomgomo zentela zokungenisa
I-Botswana iyizwe elivaliwe elise-Afrika eseNingizimu futhi linomthetho wentela osungulwe kahle wezimpahla ezivela kwamanye amazwe. Izinqubomgomo zentela yezwe zihloswe ukukhuthaza izimboni zakuleli kanye nokuvikela izimakethe zasekhaya. Nasi isifinyezo sohlelo lwe-Botswana lokukhokhiswa kwentela kwamanye amazwe. I-Botswana ikhokhisa intela yempahla ezimpahleni ezivela kwamanye amazwe, ezibalwa ngokusekelwe enanini, uhlobo, kanye nemvelaphi yemikhiqizo. Amanani angahluka kuye ngokuthi iyiphi into engenisiwe futhi angasukela noma yikuphi ukusuka ku-5% ukuya ku-30%. Nokho, ezinye izimpahla zingase zikhululeke noma zijabulele amanani ancishisiwe ngaphansi kwezivumelwano ezithile zohwebo noma izindawo zezomnotho ezikhethekile. Ngaphandle kwentela yempahla, iBotswana iphinde ibeke intela ye-value-added (VAT) ezimpahleni eziningi ezingeniswa kwamanye amazwe ngenani elijwayelekile elingu-12%. I-VAT ikhokhiswa kuzo zombili izindleko zomkhiqizo eceleni kwanoma yimuphi umthelo wentela okhokhelwayo. Kodwa-ke, imikhiqizo ethile ebalulekile njengokudla nemithi ingase ikhululwe noma ibe ngaphansi kwamazinga e-VAT ancishisiwe. Ukuze kuthuthukiswe ukuhlukahluka komnotho kanye nokukhuthaza ukukhiqizwa kwendawo, iBotswana iphinde inikeze izikhuthazo zokungenisa impahla eluhlaza esetshenziswa ezinqubweni zokukhiqiza ngezinhlelo ezihlukahlukene zohwebo. Lawa masu ahlose ukunciphisa izindleko zamabhizinisi enza imisebenzi yokwengezwa kwenani ngaphakathi kwezwe. Kufanele kuqashelwe ukuthi imigomo yeBotswana yokuthela intela kwamanye amazwe ingase ishintshe ngokusekelwe emithethweni kahulumeni kanye nezivumelwano zokuhwebelana kwamanye amazwe. Ngakho-ke, kuyancomeka ukuthi amabhizinisi angenisa impahla eBotswana abonisane neziphathimandla zendawo noma ochwepheshe abazi kahle imithetho yohwebo lwamazwe ngamazwe ngaphambi kokwenza noma yimiphi imisebenzi yokungenisa. Sengiphetha, lapho zingenisa impahla eBotswana, izinkampani kufanele zicabangele zombili intela yentela enqunywa uhlobo lomkhiqizo nemvelaphi kanye nezindleko ze-VAT ezisetshenziswa ngenani elijwayelekile lika-12%. Ukwengeza, ukuqonda ukukhululwa okungaba khona noma ukwehliswa okutholakalayo kwezigaba ezithile kungase kunikeze amathuba okonga izindleko kuyilapho kubambelela emigomeni yentela yaseBotswana.
Thumela izinqubomgomo zentela
I-Botswana iyizwe elivaliwe elise-Afrika eseNingizimu. Izwe selisebenzise inqubomgomo encomekayo yentela yokuthumela impahla kwamanye amazwe ukuze kuthuthukiswe ukukhula komnotho kanye nokukhuthaza ukuhwebelana kwamanye amazwe. EBotswana, uhulumeni usethathe umthetho wentela ophansi uma kuqhathaniswa nokuthunyelwa kwempahla kwamanye amazwe. Izwe ligxile ekuheheni abatshalizimali bakwamanye amazwe kanye nokukhuthaza ukuthunyelwa kwempahla ngaphandle kwendabuko ukuze kwehlukanise umnotho walo. Ngakho-ke, ayikho intela yokuthumela ngaphandle ebekwe ezimpahleni eziningi eziphuma eBotswana. Kodwa-ke, kubalulekile ukuqaphela ukuthi imikhiqizo ethile ethile ingase ibe ngaphansi kwentela yokuthekelisa noma intela ngokusekelwe ekuhlukaniseni kwayo. Ngokuvamile, lezi zinto zihlanganisa izinsiza zemvelo ezifana namaminerali namatshe ayigugu, angaphansi kwentela yokuthumela ngaphandle eklanyelwe ukungenisela uhulumeni imali. Iziphathimandla zaseBotswana ziphinde zasebenzisa izinyathelo ezihloselwe ukuqinisekisa ukusetshenziswa ngendlela eqhubekayo kwemithombo yayo yemvelo. Ezinye izinqubomgomo ezivimbelayo zingase zibe khona emikhiqizweni ethile yezilwane zasendle njengezinyo lendlovu noma izinhlobo ezisengozini yokushabalala, kanye nezindondo zokuzingela. Sekukonke, indlela yeBotswana ekuhwebeni kwempahla emazweni angaphandle igxile ekukhuthazeni ukutshalwa kwezimali kanye nokwehlukahlukana esikhundleni sokubeka intela ephezulu noma intela ezimpahleni ezithunyelwa kwamanye amazwe. Lelisu lihlose ukuheha abatshalizimali bakwamanye amazwe ngokunikeza izimo ezikahle zokuhwebelana namazwe ngamazwe ngesikhathi esifanayo kuvikelwe imithombo yemvelo ebalulekile yezwe ngaphakathi kwemingcele esimeme. Kubalulekile ukuthi abadayisi baseBotswana bazijwayeze nemithethonqubo ethile ephathelene nemikhiqizo yabo ngaphambi kokuhlanganyela emisebenzini yokuhweba yamazwe ngamazwe. Ukubonisana neminyango kahulumeni efanele noma ukufuna isiqondiso kuziphathimandla zentela kunganikeza ulwazi olunzulu mayelana nanoma yiziphi izintela ezisebenzayo noma amalevi aqondene nezinhlobo ezahlukene zokuthunyelwa ngaphandle.
Kudingeka izitifiketi zokuthekelisa
IBotswana, eseNingizimu Afrika, iyizwe elivalekile elaziwa ngomnotho walo onamandla kanye nemithombo yemvelo ehlukahlukene. Isizwe silandela izindinganiso eziqinile uma kukhulunywa ngesitifiketi sokuthekelisa ngaphandle. Impahla yaseBotswana ehamba phambili ihlanganisa idayimane, inyama yenkomo, i-copper-nickel matte, nezindwangu. Nokho-ke wukuthunyelwa kwedayimane kwamanye amazwe okunomthelela omkhulu ekukhuleni komnotho wezwe. Lawa matshe ayigugu adlula enqubweni yokunikeza izitifiketi ngokucophelela ngaphambi kokuthunyelwa kwamanye amazwe. Uhulumeni waseBotswana usungule Inkampani Yokuhweba Ngedayimane (i-DTC) ukuze yengamele imboni yedayimane futhi iqinisekise ukuthotshelwa kwezindinganiso zamazwe ngamazwe. Idayimane ngalinye elimbiwa eBotswana kumele lidlule kule nhlangano ukuze lihlolwe futhi lihlolwe. Indima eyinhloko ye-DTC iwukukhipha izitifiketi eziqinisekisa ikhwalithi nemvelaphi yedayimane kuyilapho kuqinisekiswa izinqubo zokuziphatha kulo lonke uchungechunge lwawo lokuhlinzeka. Lokhu kuqinisekisa ukuthi amadayimane aseBotswana awakho ukungqubuzana njengoba ebambelela ngokuqinile kuhlelo lweKimberley Process Certification Scheme. Ngaphandle kwedayimane, ezinye izimpahla zidinga nesitifiketi sokuthekelisa. Isibonelo, abalimi bezinkomo kumele bahambisane nemithetho yezempilo yezilwane ebekwe nguMnyango Wezokunakekelwa Kwezilwane ngaphambi kokuthumela inyama yenkomo phesheya. Lokhu kuqinisekisa ukuthi imikhiqizo ephephile nengenazifo kuphela ethunyelwa phesheya kwezilwandle. Ngaphezu kwalokho, abangaba abathumeli bangaphandle kumele babhaliswe neziphathimandla ezifanele ezifana ne-Botswana Investment & Trade Center (BITC), ekhuthaza ubudlelwano bohwebo nozakwethu bangaphandle futhi inikeza isiqondiso mayelana nezimfuneko zokuhambisana nesigaba somkhiqizo ngamunye othize. Abathumeli bangaphandle kudingeka ukuthi bathole izimvume ezidingekayo noma amalayisense ezinkampanini zikahulumeni ezinomthwalo wemfanelo wokulawula izimboni zabo ngaphambi kokuthumela imikhiqizo yabo phesheya kwezilwandle. Ukuhambisana nezindinganiso zekhwalithi zamazwe ngamazwe njengezitifiketi ze-ISO kungase kudingeke futhi kuye ngohlobo lokuthekelisa. Sengiphetha, iBotswana igcizelela izinqubo eziqinile zokunikeza izitifiketi zokuthunyelwa kwempahla kwamanye amazwe emikhakheni ehlukahlukene ehlanganisa idayimane, ukukhiqizwa kwenyama yenkomo, izindwangu phakathi kokunye. Ukuthobela umthetho akugcini nje ngokuthuthukisa ubudlelwano bezohwebo kodwa futhi kuqinisekisa abathengi bamazwe ngamazwe ukuthi imikhiqizo evela eBotswana ihlangabezana nezinyathelo eziqinile zokulawula ikhwalithi kuzo zonke izigaba zokukhiqiza.
Ukuhanjiswa okunconyiwe
I-Botswana iyizwe elivaliwe elise-Afrika eseNingizimu. Ngomnotho wayo osafufusa kanye nesimo sezepolitiki esizinzile, iBotswana inikeza amathuba amaningi kumabhizinisi nakubatshalizimali ngokufanayo. Uma kukhulunywa ngezincomo zezokuthutha eBotswana, nanka amaphuzu abalulekile okufanele uwacabangele: 1. Ingqalasizinda yezokuthutha: IBotswana inoxhaxha lwemigwaqo ethuthuke kahle ehlanganisa amadolobha amakhulu nezifunda ngaphakathi kwezwe. Umgogodla oyinhloko uTrans-Kalahari Highway, ohlinzeka ukufinyelela emazweni angomakhelwane njengeNingizimu Afrika neNamibia. Izithuthi zomgwaqo zisetshenziswa kakhulu ekuthuthweni kwempahla yasekhaya. 2. Izinsizakalo zokuthutha ngendiza: Isikhumulo sezindiza i-Sir Seretse Khama International eGaborone sisebenza njengesango elikhulu lokuthuthwa kwempahla ngendiza eBotswana. Inikeza izindiza ezivamile zamazwe ngamazwe ezixhuma kuma-hubs amakhulu omhlaba, okwenza kube lula ukungenisa/ukuthekelisa imisebenzi. 3. Izindawo zokugcina impahla: Kunezindawo ezimbalwa zesimanje zokugcina izimpahla ezitholakala ezweni lonke, ikakhulukazi ezindaweni zasemadolobheni njengeGaborone neFrancistown. Lezi zindawo zokugcina izimpahla zihlinzeka ngezinsizakalo ezifana nesitoreji, ukuphathwa kwempahla, ukusatshalaliswa, kanye namasevisi e-value-added. 4. Izinqubo zeCustoms: Njenganoma yimuphi umsebenzi wokuhweba wamazwe ngamazwe, ukuqonda imithethonqubo nezinqubo ezibalulekile lapho usebenzisana nokusebenza kwempahla eBotswana. Ukuzibandakanya nabathengisi bempahla abahlonishwayo noma abathumeli bempahla bangasiza ekukhishweni kahle kwezimpahla emingceleni noma ezikhumulweni zezindiza. 5. Abahlinzeki bezokuthutha: Izinkampani ezehlukene zendawo ezisebenza ngaphakathi kweBotswana zihlinzeka ngezixazululo zochungechunge lokuhlinzekwa kokugcina okuhlanganisa ezokuthutha (umgwaqo/ujantshi/umoya), indawo yokugcina impahla, ukuphathwa kokusabalalisa, ukwesekwa kokuvunyelwa kwempahla, kanye nezinkonzo zokudlulisa impahla. 6.Imigwaqo Yamanzi: Nakuba ivaliwe, iBotswana nayo iyakwazi ukufinyelela emifuleni efana ne-Okavango Delta enikeza enye indlela yokuthutha ikakhulukazi ezindaweni ezikude ezweni. 7.Ukwamukelwa kobuchwepheshe: Ukwamukela izinkundla zedijithali njengamasistimu okulandelela aku-inthanethi noma izixazululo zesofthiwe ezididiyelwe zingathuthukisa ukubonakala kuwo wonke amaketanga okunikezela mayelana nezibuyekezo zesimo sokuthunyelwa noma ukugadwa kwempahla. Sengiphetha, i-logistics landscape yaseBotswana iveza uhla lwamathuba kumabhizinisi afuna ukusebenza nokuhwebelana nezwe. Ukuqonda nokusebenzisa ingqalasizinda yezokuthutha etholakalayo, kuhambisana nokuhambisana nemithethonqubo, kungasiza ekuqinisekiseni ukuhanjiswa kwempahla ngendlela ephumelelayo nengabizi phakathi kweBotswana.
Iziteshi zokuthuthukisa umthengi

Imibukiso yokuhweba ebalulekile

IBotswana, izwe elivalekile eNingizimu ne-Afrika, yaziwa ngendawo yalo yezombusazwe ezinzile, ukusebenza okuqinile komnotho, kanye nenala yemithombo yemvelo. Lokhu kuhehe abathengi abaningana bamazwe ngamazwe ukuthi bahlole amathuba okuthenga nemigudu yokuthuthukisa ezweni. Ukwengeza, iBotswana iphinde ihlele imibukiso eyahlukene yezohwebo kanye nemibukiso ukuze kube lula ukusebenzisana kwezamabhizinisi. Ake sihlole eminye yemigudu ebalulekile yokuthengwa kwempahla yamazwe ngamazwe nemibukiso yaseBotswana. 1. IBhodi Lokuthengwa Kwempahla Nokukhishwa Kwempahla Yomphakathi (i-PPADB): Njengesiphathimandla esikhulu sokulawula ukuthengwa kwempahla e-Botswana, i-PPADB idlala indima ebalulekile ekukhuthazeni ukungafihli kanye nokungenzeleli ezinqubweni zokuthenga zikahulumeni. Abathengi bamazwe ngamazwe bangabamba iqhaza kumathenda kahulumeni ngengosi ye-inthanethi ye-PPADB noma ngokubamba iqhaza emicimbini yamathenda evulekile. 2. I-Botswana Chamber of Commerce and Industry (BCCI): I-BCCI isebenza njengenkundla yamabhizinisi endawo ukuze axhumane nabalingani bamazwe ngamazwe ukuze bathole amathuba okuhwebelana. Bahlela imicimbi efana nezinkundla zebhizinisi, ohambweni lwezohwebo, nezikhathi zokuxhumana lapho abathengi bamazwe ngamazwe bengahlangana nabahlinzeki abangaba khona abavela emikhakheni eyahlukene. 3. Inkampani Yokuhweba Ngedayimane: Njengoba ingomunye wabakhiqizi abakhulu bedayimane emhlabeni, iBotswana isungule Inkampani Yokuhweba Ngedayimane (i-DTC) ukuze yengamele imisebenzi yokuthengisa idayimane. Abathengi bedayimane bamazwe ngamazwe bangasebenzisana ne-DTC ukuze bathole amadayimane ekhwalithi ephezulu ngokuqondile ezimayini ezaziwayo eBotswana. 4. I-Gaborone International Trade Fair (GITF): I-GITF ingumbukiso wezohwebo waminyaka yonke ohlelwa yi-Ministry of Investment Trade & Industry (MITI) ngenhloso yokukhangisa imikhiqizo yakuleli ngaphakathi nangaphandle. Iheha abathengi abaningi bamazwe ngamazwe abafuna abangaba abahlinzeki bempahla hhayi kuphela baseBotswana kodwa nabavela emazweni angomakhelwane. 5.Botswanacraft: Lo mfelandawonye owaziwayo wemisebenzi yezandla uhlinzeka ngemikhiqizo eyenziwe ngezandla eyinkimbinkimbi emele amagugu endabuko emiphakathi yomdabu kuyo yonke iBotwana. Izitolo zabo zisebenza njengezindawo ezibalulekile zokuhlangana phakathi kwama-artisan endawo kanye namaketanga okudayisa aphesheya afuna imisebenzi yezandla eyingqayizivele eyenziwe izingcweti/abesifazane abanamakhono. 6.Umbukiso Wezolimo Kazwelonke: Ezolimo ziyingxenye ebalulekile emnothweni waseBotswana, uMbukiso Kazwelonke WezoLimo uhlinzeka abadlali bemboni yezolimo inkundla ukuze bakhangise ngemikhiqizo nemisebenzi yabo. Abathengi bamazwe ngamazwe bangahlola amathuba okuthola impahla yezolimo, imishini, kanye nobuchwepheshe. 7. I-Botswana Export Development and Investment Authority (BEDIA): I-BEDIA ihlose ukukhuthaza ukuthunyelwa kwempahla kwamanye amazwe ngokuhlela ukubamba iqhaza emibukisweni eyahlukene yokuhwebelana kwamanye amazwe. Ukusebenzisana ne-BEDIA kungasiza abathengi bamazwe ngamazwe ukuthi baxhumane nabathumeli bangaphandle nabakhiqizi baseBotswana emicimbini efana ne-SIAL (Paris), Canton Fair (China), noma i-Gulfood (Dubai). 8.Iziteshi Zokusabalalisa: Abathengi bamazwe ngamazwe abafuna ozakwethu bokusabalalisa e-Botswana bangacabangela ukubandakanya abasabalalisi, abathengisi bezitolo, noma abathengisi abakhona ezweni. Bavame ukusungula amanethiwekhi angasiza ukwandisa ukubonakala komkhiqizo kanye nokungena ezimakethe. Kubalulekile kubathengi bamazwe ngamazwe ukwenza ucwaningo olunzulu ngemikhakha ethile yentshisekelo eBotswana, bahlonze imigudu efanele yentuthuko, futhi babambe iqhaza emibukisweni/imibukiso efanele yohwebo ehambisana nezinjongo zabo zebhizinisi. Lezi zinkundla azihlinzeki nje ngamathuba okuthengwa kwempahla kodwa futhi nenethiwekhi, ukushintshana ngolwazi, kanye nokwakha ubudlelwano bebhizinisi besikhathi eside phakathi komnotho waseBotswana ophilayo.
IBotswana, izwe elivalekile eNingizimu Afrika, inezinjini zokusesha ezimbalwa ezivame ukusetshenziswa. Nazi ezinye zazo kanye nama-URL azo: 1. I-Google Botswana - Injini yokusesha edume kakhulu emhlabeni wonke, i-Google inenguqulo yasendaweni eqondene ngqo ne-Botswana. Ungayithola ku-www.google.co.bw. 2. I-Bing - Injini yokusesha ye-Microsoft ihlinzeka ngemiphumela yosesho oluhlobene ne-Botswana. Ungafinyelela kuyo ku-www.bing.com. 3. Yahoo! Sesha - Yize ingasetshenziswa kabanzi njenge-Google noma i-Bing, i-Yahoo! Ukusesha kungenye indlela etholakalayo yokusesha ngaphakathi kweBotswana. Ungavakashela ku-www.search.yahoo.com. 4. I-DuckDuckGo - Yaziwa ngokuzibophezela kwayo kubumfihlo, i-DuckDuckGo iyinjini yokusesha evumela abasebenzisi ukuthi baphequlule iwebhu ngaphandle kokulandelelwa futhi ayigcini imininingwane yomuntu siqu. Iwebhusayithi yayo ithi www.duckduckgo.com. 5. I-Ecosia - Injini yokusesha evumelana nemvelo esebenzisa imali engenayo evela ezikhangisweni ukutshala izihlahla emhlabeni wonke, kuhlanganise naseBotswana. Vakashela i-Ecosia ku-www.ecosia.org. 6. I-Yandex - Idumile emazweni akhuluma isiRashiya kodwa futhi inikeza ukusekelwa kolimi lwesiNgisi futhi ihlanganisa okuqukethwe komhlaba wonke okuhlanganisa neBotswana; Ungasebenzisa i-Yandex ngokuya ku-www.yandex.com. Lezi izibonelo ezimbalwa zezinjini zokusesha ezivame ukusetshenziswa e-Botswana ezinikeza izici ezihlukile nezindlela zokusesha iwebhu ngempumelelo nangokuvikelekile.

Amakhasi amakhulu aphuzi

E-Botswana, kunamakhasi amaningana aphuzi agqamile angakusiza uthole izinsiza namabhizinisi ahlukahlukene. Nazi ezinye eziyinhloko kanye namawebhusayithi abo: 1. I-Botswana Yellow Pages - Lena enye yezinkomba zekhasi eliphuzi ezweni lonke. Ihlanganisa izigaba eziningi ezihlanganisa indawo yokuhlala, izimoto, imfundo, ezempilo, izinsizakalo zomthetho, izindawo zokudlela, nokunye okuningi. Iwebhusayithi: www.yellowpages.bw. 2. I-Yalwa Botswana - I-Yalwa iyinkomba yebhizinisi eku-inthanethi ehlinzeka ngolwazi ngamabhizinisi ahlukahlukene kuwo wonke amadolobha namadolobhana ahlukene eBotswana. Kuhlanganisa ukufakwa kuhlu kwezimboni ezifana nezokwakha, izindlu, ezezimali, ezolimo, nokunye. Iwebhusayithi: www.yalwa.co.bw. 3. Uhlu Lwemibhalo Yebhizinisi Lendawo (Botswana) - Lolu hlu lwemibhalo luhlose ukuxhumanisa amabhizinisi endawo nabathengi endaweni yabo ngokunikeza ulwazi oluningiliziwe mayelana nemikhiqizo noma amasevisi enkampani ngayinye. Ihlanganisa imikhakha eyahlukene njengenxanxathela yezitolo, izinsiza zamatekisi, amasaluni, osonkontileka bakagesi njll. Iwebhusayithi: www.localbotswanadirectory.com. 4. I-Brabys Botswana - I-Brabys inikeza uhla lwemibhalo oluseshekayo oluqukethe uhlu lwamabhizinisi oluvela kulo lonke elaseBotswana. Kubandakanya izigaba ezifana nezibhedlela nemitholampilo, amahhotela nezindawo zokulala, izinsiza zezokuvakasha, abahwebi nokwakha, nabanye abaningi. Iwebhusayithi: www.brabys.com/bw. 5.I-YellowBot Botswana- I-YellowBot inikeza inkundla esebenziseka kalula lapho abantu bangacinga amabhizinisi endawo kalula ngendawo ethile noma isigaba esithile. Bahlinzeka ngohlu lwamakhasi aphuzi acolisisiwe emikhakheni ehlukahlukene njengabahlinzeki bezempilo, imisebenzi yokuzijabulisa, izinsizakalo, izikhungo zikahulumeni, kanye okwengeziwe.Iwebhusayithi:www.yellowbot.com/bw Lezi zinkomba zekhasi eliphuzi zisebenza njengezinsiza ezibalulekile uma ufuna imikhiqizo ethile noma usizo oluchwepheshile ngaphakathi kweBotswana. Sicela uqaphele ukuthi lawa mawebhusayithi kufanele afinyelelwe kusetshenziswa imithombo ye-inthanethi ethembekile ukuze kuqinisekiswe ukuphepha kanye nokunemba kolwazi

Izinkundla ezinkulu zezentengiselwano

I-Botswana iyizwe elivaliwe elise-Afrika eseNingizimu. Inomkhakha we-e-commerce okhulayo, futhi sekuvele amapulatifomu amakhulu amaningi aku-inthanethi ukuze abhekelele izidingo zabathengi bayo. Nazi ezinye zezinkundla eziyinhloko ze-e-commerce zaseBotswana kanye namakheli abo ewebhusayithi: 1. I-MyBuy: I-MyBuy ingenye yezimakethe ezihamba phambili ze-inthanethi e-Botswana enikeza inhlobonhlobo yemikhiqizo ehlanganisa izinto zikagesi, izingubo zokugqoka, izinto zasendlini, nokunye. Iwebhusayithi http://www.mybuy.co.bw 2. I-Golego: I-Golego iyinkundla ye-e-commerce egxile ekuthengiseni imikhiqizo yasendaweni eyenziwe ngezandla evela kubadwebi nabadwebi abahlukahlukene eBotswana. Inikeza ithuba eliyingqayizivele lokuthi abantu ngabanye basekele ithalente lasendaweni kuyilapho bethenga izinto zohlobo olulodwa. Iwebhusayithi: www.golego.co.bw 3. I-Tshipi: I-Tshipi iyisitolo se-inthanethi esihlinzeka ngezinhlobonhlobo zemikhiqizo ehlanganisa izingubo, izesekeli, izimonyo, izinto zikagesi, nezinto zokuhlobisa ekhaya. Bahlinzeka ngezinsizakalo zokulethwa kwezidingo ezweni lonke eBotswana. Iwebhusayithi: www.tshipi.co.bw 4.Choppies Online Store - Choppies supermarket chain inesitolo se-inthanethi lapho amakhasimende engakwazi ukuthenga igilosa nezinto zasendlini kalula nje emakhaya noma emahhovisi. Iwebhusayithi: www.shop.choppies.co.bw 5.I-Botswana Craft - Le nkundla igxile kakhulu ekuthengiseni imisebenzi yezandla eyenziwe endaweni efana nezitsha zobumba, izingcezu zobuciko, ubucwebe bendabuko, izikhumbuzo njll ngokuvamile ebonisa amagugu acebile aseBotswana..Iwebhusayithi :www.botswanacraft.com 6.Jumia Botswana- I-Jumia iyindawo yemakethe eku-inthanethi edumile e-Pan-African futhi isebenza emazweni amaningi ase-Afrika kuhlanganise ne-Bostwana.Imikhiqizo etholakala ku-Jumia ihlanganisa izinto zikagesi, imfashini, izingubo zokugqoka, igrosa njll.Iwebhusayithi :www.jumia.com/botswanly they offer.products njengezingubo. Lezi ngezinye zezibonelo zamapulatifomu amakhulu e-e-commerce asebenza eBotswana; kungase kube nezincane ezibhekelela izindawo ezithile noma izimboni. Kuhlale kuwumqondo omuhle ukuhlola izinkundla eziningi futhi uqhathanise izintengo, ukutholakala, nokubuyekezwa kwamakhasimende ngaphambi kokuthenga.

Izinkundla zokuxhumana ezinkulu

I-Botswana iyizwe elivaliwe elise-Afrika eseNingizimu. Izwe linobukhona obukhulayo ezinkundleni zokuxhumana ezihlukahlukene, okuvumela abasebenzisi ukuthi baxhumane, babelane ngolwazi futhi bahlale benolwazi ngokwenzeka kwakamuva eBotswana. Nazi ezinye zezinkundla zokuxhumana ezidumile ezisetshenziswa eBotswana kanye namakheli azo ewebhusayithi ahambisanayo: 1. I-Facebook (www.facebook.com) - I-Facebook isetshenziswa kakhulu ngabantu kanye namabhizinisi e-Botswana. Inikeza indlela yokuthi abantu baxhumane, babelane ngezithombe namavidiyo, futhi bahlanganyele nabangane nomndeni. 2. I-Twitter (www.twitter.com) - I-Twitter enye inkundla edumile lapho abasebenzisi bangathumela khona imilayezo emifushane noma izibuyekezo ezaziwa ngokuthi ama-tweets. Abantu abaningi, okuhlanganisa osaziwayo, amabhizinisi, izinhlangano, nezikhulu zikahulumeni eBotswana basebenzisa i-Twitter ukuze babelane ngezindaba nezibuyekezo. 3. I-Instagram (www.instagram.com) - I-Instagram ngokuyinhloko iyinkundla yokwabelana ngezithombe evumela abasebenzisi ukuthi balayishe izithombe namavidiyo anamagama-ncazo noma izihlungi. ABatswana abaningi (abantu abavela eBotswana) basebenzisa i-Instagram ukukhombisa ngamasiko abo, indlela yokuphila, izindawo zokuvakasha, izitayela zemfashini, njll. 4. I-YouTube (www.youtube.com) - I-YouTube iyinkundla yokwabelana ngamavidiyo ehamba phambili emhlabeni jikelele; iphinde ibone ukusetshenziswa okubalulekile eBotswana. Abasebenzisi bangalayisha noma babuke amavidiyo ahlobene nokuqukethwe kokuzijabulisa, izinsiza zemfundo noma imicimbi yasendaweni eyenzeka ezweni. 5. I-LinkedIn (www.linkedin.com) - I-LinkedIn isebenza njengendawo yokuxhumana enochwepheshe esetshenziswa kakhulu ochwepheshe kuzo zonke izimboni ezihlukahlukene e-Botswana. Kwenza kube lula ukuxhumana okususelwa kuzintshisakalo zemisebenzi ngenkathi futhi kuhlinzeka ngamathuba okufuna umsebenzi/abasebenzi abafuna umsebenzi. 6.Whatsapp(https://www.whatsapp.com/) - I-Whatsapp uhlelo lokuthumela imiyalezo esheshayo oluvame ukusetshenziswa aBatswana ngezinjongo zokuxhumana phakathi kwabangane noma amaqembu lapho babelana khona ngemiyalezo kanye namanothi ezwi 7.I-Telegram App(https://telegram.org/) Olunye uhlelo lokusebenza lokuthumela imiyalezo esheshayo njengo-Whatsapp kodwa olunezici zokuphepha ezithuthukisiwe ezihlinzeka ngezinsizakalo zokuxoxa eziphephile Sicela uqaphele ukuthi lolu hlu aluphelele, futhi kungase kube nezinye izinkundla ezisetshenziswa naBatswana. Noma kunjalo, lezi ezinye zezinkundla zokuxhumana ezisetshenziswa kakhulu eBotswana.

Izinhlangano ezinkulu zezimboni

IBotswana, eseningizimu ye-Afrika, inezinhlangano ezinkulu ezihlukene ezimele imikhakha eyahlukene. Nazi ezinye zezinhlangano ezivelele zezimboni eBotswana: 1. I-Botswana Chamber of Mines (BCM): Le nhlangano imele imboni yezimayini e-Botswana futhi ihlose ukukhuthaza intuthuko esimeme kanye nezinqubo zezimayini ezinomthwalo wemfanelo. Iwebhusayithi https://www.bcm.org.bw/ 2. IBusiness Botswana: Iyinhlangano yamabhizinisi aphezulu emele imikhakha eyahlukene yezinkampani ezizimele eBotswana, okuhlanganisa ezokukhiqiza, izinsiza, ezolimo, ezezimali, nokunye. Iwebhusayithi https://www.businessbotswana.org.bw/ 3. I-Hospitality and Tourism Association yaseBotswana (HATAB): I-HATAB imele izintshisekelo zomkhakha wezokuvakasha nokwamukela izihambi e-Botswana. Igxile ekudaleni indawo ekahle yokukhula nokuthuthukiswa kwezokuvakasha. Iwebhusayithi http://hatab.bw/ 4. I-Confederation of Commerce Industry and Manpower (BOCCIM): I-BOCCIM imelela amabhizinisi kuzo zonke izimboni ezihlukahlukene ngokuxoxisana nabakhi benqubomgomo ukuze bakhe indawo yebhizinisi efanelekile. Iwebhusayithi http://www.boccim.co.bw/ 5. I-Association for Accounting Technicians (AAT): I-AAT ikhuthaza ubungcweti phakathi kochwepheshe bezibalo ngokunikeza izinhlelo zokuqeqesha, izitifiketi, namathuba okuthuthukiswa kochwepheshe aqhubekayo. Iwebhusayithi http://aatcafrica.org/botswana 6. I-Information Systems Audit and Control Association - Isahluko seGaborone(ISACA-Gaborone Chapter): Lesi sahluko sikhuthaza ukwabelana ngolwazi phakathi kochwepheshe abasebenza ekucwaningweni kwezinhlelo zolwazi, ekulawuleni, ezokuphepha, ezizindeni ze-cybersecurity. Iwebhusayithi: https://engage.isaca.org/gaboronechapter/home 7. I-Medical Education Partnership Initiative Partners' Forum Trust(MEPI PFT): Lokhu kuthembana kuhlanganisa izikhungo ezibambe iqhaza kwezemfundo yezokwelapha nababambe iqhaza ukuze kuthuthukiswe izinga lemfundo yezokunakekelwa kwempilo ezweni. Sicela wazi ukuthi lezi yizibonelo ezimbalwa ezivela emikhakheni eyahlukene emnothweni weBotswana; kungase kube nezinye izinhlangano eziningi ezincane noma izinhlangano eziqondene nezimboni ezahlukene.

Amawebhusayithi ebhizinisi nokuhweba

Kunamawebhusayithi ambalwa ezomnotho nezohwebo ahlobene neBotswana. Nalu uhlu lwabanye babo nama-URL abo: 1. Ingosi Kahulumeni - www.gov.bw Isizindalwazi esisemthethweni sikaHulumeni waseBotswana sihlinzeka ngolwazi ngemikhakha yezomnotho eyahlukene, amathuba okutshala imali, izinqubomgomo zohwebo, kanye nemithethonqubo yebhizinisi. 2. Isikhungo Sotshalomali Nezohwebo saseBotswana (BITC) - www.bitc.co.bw I-BITC ikhuthaza amathuba otshalomali futhi yenza kube lula ukuhwebelana eBotswana. Isizindalwazi sabo sinikeza ulwazi ngemikhakha yokutshalwa kwezimali, izinxephezelo, ukufinyelela ezimakethe, kanye nezinsizakalo zokusekela amabhizinisi. 3. Ibhange laseBotswana (BoB) - www.bankofbotswana.bw I-BoB iyibhange elikhulu laseBotswana elibhekele inqubomgomo yezimali kanye nokugcina uzinzo kwezezimali. Iwebhusayithi yabo ihlinzeka ngedatha yezomnotho, imithetho yasebhange, amanani okushintshanisa imali, nemibiko ngomkhakha wezezimali wezwe. 4. I-Ministry of Investment Trade Trade and Industry (MITI) - www.met.gov.bt I-MITI ikhuthaza ukuthuthukiswa kwezimboni, ukuhwebelana kwamazwe ngamazwe, kanye nokuncintisana ezweni. Iwebhusayithi inikeza ulwazi ngezinqubomgomo, izinhlelo zosomabhizinisi nabatshalizimali. 5.Botswana Export Development & Investment Authority (BEDIA) - www.bedia.co.bw I-BEDIA igxile ekuheheni utshalomali oluqondile lwangaphandle (i-FDI), ukukhuthaza ukuthunyelwa kwempahla kwamanye amazwe okuvela ezimbonini zaseBotswana ezifana nezimayini, imboni yezokukhiqiza kanye nezinsizakalo. 6.Botswana Chamber Commerce&Industry(BCCI)-www.botswanachamber.org I-BCCI imele izintshisekelo zamabhizinisi kuzo zonke izimboni ezahlukene eBotswana.Iwebhusayithi yabo inikeza ulwazi mayelana nemicimbi, amalayisensi okuhweba, futhi isiza ukuxhumana phakathi kwamalungu. Sicela uqaphele ukuthi lawa mawebhusayithi angashintshwa noma abuyekezwe ngokuhamba kwesikhathi; ngakho-ke kuhle ukuthi uvakashele isayithi ngayinye ngokuqondile noma useshe ku-inthanethi ukuze uthole ulwazi lwakamuva mayelana nemisebenzi yezomnotho e-Botswana.

Amawebhusayithi ombuzo wedatha yokuhweba

Kunamawebhusayithi ambalwa emibuzo yedatha yokuhweba atholakalayo eBotswana. Nazi ezimbalwa zazo kanye nama-URL azo afanele: 1. Isikhungo Sohwebo Samazwe Ngamazwe (ITC) Iwebhusayithi https://www.intracen.org/Botswana/ I-ITC ihlinzeka ngezibalo zohwebo ezinemininingwane eminingi, okuhlanganisa ukuthengwa kwamanye amazwe, ukuthunyelwa kwamanye amazwe, kanye nolwazi olufanele ukuze kuhlaziywe ukuhwebelana kwamazwe ngamazwe kweBotswana. 2. I-United Nations Comtrade Database Iwebhusayithi: https://comtrade.un.org/ I-UN Comtrade iyisizindalwazi sezohwebo esinakekelwa yi-United Nations Statistics Division. Inikeza imininingwane enemininingwane yokungenisa nokuthekelisa yaseBotswana. 3. Idatha Evuliwe Yebhange Lomhlaba Iwebhusayithi: https://data.worldbank.org/ Inkundla yeWorld Bank Open Data inikeza ukufinyelela kumasethi edatha ahlukahlukene, okuhlanganisa nezibalo zohwebo lwamazwe ngamazwe zamazwe ahlukene, kuhlanganise neBotswana. 4. Inkomba Mundi Iwebhusayithi https://www.indexmundi.com/ I-Index Mundi ihlanganisa idatha evela emithonjeni ehlukahlukene futhi inikeza ulwazi lwezibalo mayelana nokungenisa kanye nokuthunyelwa kwempahla eBotswana. 5. Ukuhweba Economics Iwebhusayithi https://tradingeconomics.com/botswana/exports-percent-of-gdp-wb-data.html I-Trading Economics inikeza izinkomba zezomnotho kanye nedatha yokuhweba yomlando, enikeza imininingwane mayelana nokusebenza kwezwe kwamanye amazwe ngokuhamba kwesikhathi. Lawa mawebhusayithi angakusiza ekufinyeleleni ulwazi olubalulekile mayelana nemisebenzi yokuhweba yaseBotswana njengabalingani bayo abakhulu bohwebo, izimpahla ezithunyelwa ngaphandle kakhulu noma imikhakha enikela emnothweni ngohwebo lwangaphandle, ibhalansi yesilinganiso sokuthengwa kwempahla kwamanye amazwe / ukuthekelisa kanye nezitayela ngokuhamba kwesikhathi phakathi kwezinye izici ezihlobene uhwebo lwamazwe ngamazwe olubandakanya leli zwe.

Amapulatifomu e-B2b

I-Botswana iyizwe elivaliwe elise-Afrika eseNingizimu. Nakuba kungase kungabi khona uhlu olubanzi lwezinkundla ze-B2B eziqondene ne-Botswana, akhona amawebhusayithi angasiza ukuhwebelana kwebhizinisi kuya kwezamabhizinisi ezweni. Nazi ezimbalwa zazo: 1. I-Tradekey Botswana (www.tradekey.com/country/botswana): I-Tradekey iyindawo yemakethe yomhlaba wonke ye-B2B exhumanisa abathengi nabathengisi abavela emazweni ahlukahlukene, kuhlanganise ne-Botswana. Inikeza amabhizinisi inkundla yokuthi abonise imikhiqizo namasevisi awo, axhumane nabathengi abangaba abathengi noma abahlinzeki bempahla, futhi ahlanganyele kwezohwebo. 2. I-Afrikta Botswana (www.afrikta.com/botswana/): I-Afrikta iwuhlu lwemibhalo eku-inthanethi olubala amabhizinisi ase-Afrika emikhakheni eyahlukene, kuhlanganise neBotswana. Ihlinzeka ngolwazi mayelana nezinkampani ezisebenza eBotswana, okuvumela amabhizinisi ukuthi athole abangaba abalingani noma abahlinzeki bezinsizakalo. 3. I-Yellow Pages Botswana (www.yellowpages.bw): I-Yellow Pages isizindalwazi esidumile esihlinzeka ngohlu lwamabhizinisi ahlukahlukene ezimbonini ezahlukene e-Botswana. Nakuba ngokuyinhloko isebenza njengenkomba yebhizinisi kumakhasimende endawo, isengasetshenziswa izinkampani ze-B2B ukuze zithole abathintwayo abafanelekile noma abahlinzeki. 4. I-GoBotswanabusiness (www.gobotswanabusiness.com/): I-GoBotswanabusiness isebenza njengenkundla ye-inthanethi ethuthukisa amathuba okuhweba nokutshala izimali eBotswana. Inikeza izinsiza eziwusizo kosomabhizinisi abafuna ukuqala noma bandise imisebenzi yabo ezweni. 5. I-GlobalTrade.net - I-Business Association Discoverbotwsana (www.globaltrade.net/Botwsana/business-associations/expert-service-provider.html): I-GlobalTrade.net inikeza ulwazi mayelana nezinhlangano zebhizinisi nabahlinzeki bezinsizakalo emhlabeni wonke kuhlanganise nalabo abazinze e-Botwsana.You ingahlola imininingwane yayo ehlanganisa imininingwane yezinhlangano zezimboni zikazwelonke nezinye izinhlangano ezifanele ngaphakathi kwezwe. Sicela uqaphele ukuthi nakuba lezi nkundla zingase zisize ukuxhumana kwe-B2B ngokuphathelene nokwenza ibhizinisi nezinhlangano ezizinze e-Botswana noma ezihlobene, kubalulekile ukwenza ubuqotho nokuqinisekisa ukwethembeka nokuthembeka kwabangase babe ozakwethu bebhizinisi ngaphambi kokwenza noma yikuphi ukuthengiselana.
//